H Ούρμια στο Ιράν είναι μια ηπειρωτική λίμνη με αλμυρό νερό, κοντά στα σύνορα με την Τουρκία.
Κάποτε ήταν η μεγαλύτερη λίμνη της Μέσης Ανατολής και η 6η μεγαλύτερη αλμυρή λίμνη στον κόσμο, με επιφάνεια 5.200 τετραγωνικών χιλιομέτρων, μήκος 140χλμ, πλάτος 55 χλμ και μέγιστο βάθος τα 16 μέτρα.
Όπως ακριβώς συνέβη και με τη λίμνη Αράλη στο Καζακστάν, η Ούρμια έχει συρρικνωθεί δραματικά τις τελευταίες δεκαετίες.
Όσο όμως η λίμνη συρρικνώνεται και η εισροή νερού περιορίζεται, τόσο περισσότερο αυξάνεται η συγκέντρωση αλατιού, με αποτέλεσμα οι μικροσκοπικοί οργανισμοί που αναπτύσσονται στη λίμνη να αλλάζουν το χρώμα της, δίνοντας του μια κοκκινωπή απόχρωση.
Εικόνες από το δορυφόρο Agua της NASA που τραβήχτηκαν αντίστοιχα τον Απρίλιο και τον Ιούλιο καταγράφουν ακριβώς αυτή την αλλαγή στο χρώμα της λίμνης.
Στις 23 Απριλίου το νερό της λίμνης ήταν πράσινο, αλλά μέχρι τις 18 Ιουλίου είχε αποκτήσει το βαθύ κόκκινο χρώμα του κρασιού. Μάλιστα, στη δεύτερη εικόνα διακρίνεται η ακτογραμμή της λίμνης να είναι καλυμμένη από αποθέματα αλατιού.
Η αλλαγή χρώματος στη λίμνη Ούρμια είναι συχνό φαινόμενο την άνοιξη και στις αρχές του καλοκαιριού λόγω της μείωσης των βροχοπτώσεων και των αλλαγών που έχει επιφέρει η κλιματική αλλαγή.
Η άνοιξη είναι η πιο υγρή περίοδος στο νοτιοδυτικό Ιράν, με τις βροχοπτώσεις να φτάνουν στην κορύφωσή τους περί τα μέσα Απριλίου.
Το νερό της βροχής σε συνδυασμό με το λιώσιμο του χιονιού από τα γύρω βουνά τροφοδοτούν τη λίμνη με φρέσκο νερό. Μέχρι τον Ιούλιο, η εισροή των υδάτων έχει πια σταματήσει και η στάθμη του νερού αρχίζει να υποχωρεί.
Το φρέσκο νερό μειώνει τα επίπεδα αλατιού, αλλά η περιεκτικότητά αυξάνεται ξανά καθώς η καλοκαιρινή ζέστη και η ξηρασία παίρνουν τη σκυτάλη. Και είναι ακριβώς εκείνη η περίοδος που οι μικροοργανισμοί αρχίζουν να δείχνουν τα χρώματά τους.
Μία προσεκτική δειγματοληψία των νερών θα μπορούσε να βοηθήσει στην ταυτοποίηση αυτών των μικροβίων, ωστόσο οι υποψίες των επιστημόνων στρέφονται σε δύο ομάδες μονοκύτταρων οργανισμών. Η πρώτη είναι τα φύκη του γένους Dunaliella, τα οποία είναι πράσινα υπό κανονικές συνθήκες, αλλάζουν όμως χρώμα σε συνθήκες υψηλής αλατότητας και έντονου φωτισμού.
«Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι τα φύκια του γένους Dunaliella ευθύνονται για την ερυθρότητα των νερών της λίμνης Ούρμια» εξηγεί ο Μοχάμαντ Τούριαν, ερευνητής του Πανεπιστημίου της Στουτγκάρδης και προσθέτει: «Στο θαλάσσιο περιβάλλον τα φύκια αυτά έχουν πράσινο χρώμα, ωστόσο σε συνθήκες υψηλής αλατότητας και έντονου φωτισμού, τα μικροφύκια γίνονται κόκκινα εξαιτίας της παραγωγής προστατευτικών καροτενοειδών στα κύτταρα τους».
Άλλοι επιστήμονες δίνουν περισσότερη έμφαση στο ρόλο των βακτηρίων της οικογένειας Halobacteriaceae, μιας ομάδας αρχαιοβακτηρίων που ευδοκιμούν σε νερά κορεσμένα σε αλάτι. Αυτού του είδους τα βακτήρια απελευθερώνουν μία κόκκινη χρωστική ουσία που ονομάζεται βακτηριοροδοψίνη, μέσω της οποίας απορροφούν το φως του ήλιου και το μετατρέπουν σε ενέργεια. Μόλις ο πληθυσμός των βακτηρίων αυξηθεί αρκετά, μπορεί να
αλλάξει το χρώμα μεγάλων ποσοτήτων νερού.
Μολαταύτα, λόγω της κλιματικής αλλαγής, της ξηρασίας και της χρήσης του νερού σε αρδευτικές εργασίες, η μέση στάθμη της λίμνης Ούρμια πέφτει έως και κατά ένα μέτρο το χρόνο, και πλέον έχει συρρικνωθεί στο 10% της αρχικής της έκτασης. Αν δεν αλλάξει κάτι δραματικά η λίμνη αναμένεται να εξαφανιστεί οριστικά τα επόμενα χρόνια.
Τον Ιούλιο του 2014, ο Ιρανός πρόεδρος Χασάν Ρουχανί ενέκρινε την εφαρμογή ενός προγράμματος διάσωσης ύψους 500 εκατ. δολαρίων. Τα χρήματα αυτά θα χρησιμοποιούνταν για τη διαχείριση των υδάτινων πόρων, τη μείωση της ποσότητας νερού που χρησιμοποιείται σε αρδευτικές ή γεωργικές εργασίες και την περιβαλλοντική αποκατάστασή της.
Με πληροφορίες από earthobservatory.nasa.gov, wikipedia, haaretz.com
σχόλια