Είναι λίγο πριν το μεγάλο διάλειμμα στο 6ο Δημοτικό Σχολείο Αχαρνών, στο Μενίδι, και μια ομάδα υπαλλήλων του Δήμου δουλεύει πυρετωδώς για να είναι όλα έτοιμα για τις εκδηλώσεις της Παρασκευής.
Άλλοι κόβουν τα χορτάρια με κοπτικά εργαλεία, άλλοι τα καθαρίζουν, άλλοι φυτεύουν ελιές και λουλούδια στους κήπους που έφτιαξαν γύρω από το εκκλησάκι, βάφουν λευκές τις πέτρες που τους περιβάλλουν, σφουγγαρίζουν το πλακόστρωτο.
Ο χώρος διαμορφώνεται γιατί σήμερα θα γίνει εκεί το μνημόσυνο του μικρού Μάριου, που πέρσι τέτοιες μέρες έχασε τη ζωή του από μία αδέσποτη σφαίρα, κατά τη διάρκεια της γιορτής του σχολείου.
Είναι όλα σχεδόν έτοιμα για τις εκδηλώσεις του σχολείου για να τιμήσουν τη μνήμη του «παιδιού τους». Αυτό που ξεχωρίζει, όμως, είναι μια μεγάλη τοιχογραφία που έφτιαξαν η εικαστικός και δασκάλα καλλιτεχνικών του σχολείου κα Σταυρούλα Σακκά και πολλοί από τους συμμαθητές του, μαθητές της έκτης τάξης. «...Αυτός ο κόσμος μπορεί ν' αλλάξει, Μάριε» γράφει στην δεξιά γωνία και κάποια παιδιά διορθώνουν τις τελευταίες λεπτομέρειες.
«Το έργο λέγεται "Η αιώνια πάλη του καλού και του κακού" εξηγεί η κα Σακκά. «Θέλουμε να δείξουμε ότι μπορεί να αλλάξει αυτός ο κόσμος, ότι το καλό αγκαλιάζει ακόμα και το κακό. Το κακό έχει κέρατα, είναι δηλαδή όπως στην αρχαιότητα εικόνιζαν τους κερασφόρους, ως επιφανείς, ανδρείους και με ηγετικές ικανότητες.
»Όπως το κριάρι είναι ο αρχηγός του κοπαδιού, έτσι θέλουμε να δείξουμε ότι το κακό δεν είναι κάτι τυχαίο, ότι κάποιος είναι κακός απλά, αλλά ότι έχει ευφυΐα, ότι κυριαρχεί σε όλο τον κόσμο, ότι αυτή τη στιγμή σχεδόν ο μισός πλανήτης υποφέρει, πεθαίνει, πονάει. Τα μαλλιά του μεταμορφώνονται σε μαύρα πουλιά, επειδή εξαπλώνεται, αλλά το καλό είναι πιο δυνατό.
Από τους δασκάλους που ήταν πέρσι στο σχολείο ελάχιστοι έφυγαν, οι πιο πολλοί μείναμε γιατί πιστεύαμε ότι δεν πρέπει να το εγκαταλείψουμε εμείς οι ίδιοι. Υπήρχαν οι γονείς που ήθελαν να το κλείσουν, ειπώθηκαν διάφορα περίεργα, αλλά οι πιο πολλοί μείναμε εδώ με τη θέλησή μας. Και οι πιο πολλοί έχουν και τα παιδιά τους εδώ. Και του Μάριου η μαμά ήταν δασκάλα στο σχολείο μας. Αυτό που έγινε θα μπορούσε να γίνει οπουδήποτε στο Μενίδι.
»Το έχουμε σχεδιάσει να υπερισχύει, κάτι που δεν συμβαίνει στην πραγματικότητα, αλλά είναι αυτό που θέλουμε: να υπερισχύσει το καλό. Και του καλού τα λευκά μαλλιά μεταμορφώνονται σε λευκά πουλιά, που κυριαρχούν και εξαπλώνονται. Στην άκρη της εικόνας είναι ένα μικρό κλουβάκι, το οποίο συμβολίζει την ελευθερία μας. Ο κάθε άνθρωπος είναι προστατευμένος σε ένα χρυσό κλουβί, ειδικά σε αυτή την ηλικία που πηγαίνουν ακόμα σχολείο.
»Μεγαλώνοντας, όμως, ανοίγει η πόρτα του κλουβιού, είσαι ελεύθερος και μπορείς εκεί να επιλέξεις ποιο είδος πουλιού θα είσαι, θα είσαι απ' τα μαύρα πουλιά ή από τα λευκά πουλιά; Ο καθένας έχει την ελευθερία να επιλέξει. Και γύρω τους, τα φυτά είναι όλος ο κόσμος μας. Τα κλαδιά ανεβαίνουν στον ουρανό, οι ρίζες πάνε στο έδαφος. Και το μήνυμα είναι ότι μπορεί να αλλάξει αυτός ο κόσμος». Το έργο είναι συγκινητικό, όσοι περνούν το θαυμάζουν και σχολιάζουν ότι είναι όμορφο.
Ρωτάω πώς είναι η κατάσταση στο σχολείο έναν χρόνο μετά. «Τίποτα δεν έχει αλλάξει για το σχολείο» λέει. «Κι εμείς, οι δάσκαλοι, αυτό προσπαθούμε, να αλλάξει ο τρόπος που τα παιδιά θα δουν το γεγονός. Το χειμώνα δεν ήθελαν καθόλου να το συζητάνε, έλεγαν θέλουμε να το ξεχάσουμε, δεν θέλουμε να το θυμόμαστε. Αλλά πρέπει να συζητηθεί και αυτό, γιατί και τα παιδιά πρέπει να το βγάλουν από μέσα τους.
»Έχουν θυμό μέσα τους για τους Ρομά, λένε "αυτοί φταίνε για όλα", ούτε καν γι' αυτό δεν έχει γίνει κάτι, να συμφιλιωθούν με τους ανθρώπους που ζουν δίπλα τους. Ο Μάριος έπεσε νεκρός την ώρα της γιορτής, όλα έχουν αυτή την εικόνα στο μυαλό τους.
»Πρέπει να ξεκαθαριστεί ότι στοχοποιήθηκαν οι Ρομά, χωρίς να έχει αποδειχτεί τίποτα. Θα μπορούσε να έχει πυροβολήσει οποιοσδήποτε. Και ο αγώνας που πρέπει να γίνει είναι να απαγορευτεί η χρήση των όπλων, γενικά. Αυτός πρέπει αν είναι ο στόχος, να μην χρησιμοποιεί κανείς όπλο για να εκφράσει τη χαρά του ή τη λύπη του.
»Έκανα πολλές κουβέντες με τα παιδιά, προσπάθησα να τους δείξω σε ένα βίντεο ότι αυτά τα παιδιά θέλουν να αλλάξουν αλλά δεν τους το επιτρέπουν, είναι τόσο κλειστή η κοινωνία τους, ούτε σχολείο τους επιτρέπουν να πάνε, είναι καταδικασμένα με το τι μπορούν να κάνουν, τι επιλογές έχουν. Στο σχολείο μας δεν έχουμε Ρομά, αλλά παραδίπλα υπάρχουν σχολεία που είναι μόνο με Ρομά.
»Από τους δασκάλους που ήταν πέρσι στο σχολείο ελάχιστοι έφυγαν, οι πιο πολλοί μείναμε γιατί πιστεύαμε ότι δεν πρέπει να το εγκαταλείψουμε εμείς οι ίδιοι. Υπήρχαν οι γονείς που ήθελαν να το κλείσουν, ειπώθηκαν διάφορα περίεργα, αλλά οι πιο πολλοί μείναμε εδώ με τη θέλησή μας. Και οι πιο πολλοί έχουν και τα παιδιά τους εδώ. Και του Μάριου η μαμά ήταν δασκάλα στο σχολείο μας. Αυτό που έγινε θα μπορούσε να γίνει οπουδήποτε στο Μενίδι.
»Την Παρασκευή θα έχουμε πολλές δράσεις στο σχολείο, και το απόγευμα θα κορυφωθούν στο Δημαρχείο με πορεία από όλους τους συλλόγους γονέων των σχολείων εδώ. Αυτό που ζητούν όλοι είναι να αλλάξει αυτή η κατάσταση με τα όπλα, στο Μενίδι διακινούνται τα πάντα, όπλα, ναρκωτικά και τα παιδιά το γνωρίζουν αυτό, το ξέρουν, το ζούνε κάθε μέρα. Αυτό το πράγμα μπορεί να γίνεται κάτω από το σπίτι τους.
»Εγώ δεν μένω στην περιοχή και δεν έχω ακούσει πυροβολισμούς, αλλά λένε ότι ακούνε συνέχεια και βρίσκουν στα μπαλκόνια τους κάλυκες από σφαίρες. Είναι μια δύσκολη περιοχή το Μενίδι, αλλά αυτό που προσπαθώ να πω κι εγώ στα παιδιά είναι ότι η περιοχή μας δεν είναι κάτι γενικό και αόριστο, εμείς κάνουμε το Μενίδι. Οι κάτοικοι, ο δήμαρχος, οι παράγοντες, όλοι. Κι όλοι μας μπορούμε να το αλλάξουμε. Χρειάζεται παιδεία και να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να ενσωματωθούν στην κοινωνία αυτοί οι άνθρωποι».
Μας δείχνει τις ζωγραφιές που έχουν φτιάξει οι συμμαθητές του Μάριου και έχουν ακουμπήσει στο εκκλησάκι, με τις οποίες του αφιερώνουν τη νίκη τους σε έναν αγώνα ποδοσφαίρου. «Για σένα νικήσαμε!» του γράφουν. «Μάριε, το δίπλωμά μου και το μετάλλιό μου το αφιερώνω σε σένα».
«Όσοι δάσκαλοι δουλεύουν στο σχολείο είναι πολύ συνειδητά εδώ, όπως κι εγώ, μένω στην Κυψέλη δηλώνω να δουλέψω στο Μενίδι, γιατί αν το αγαπήσεις το μέρος θέλεις το καλό του» λέει η κα Σακκά. «Και το προσέχουμε. Κάνουν πολύ σπουδαία δουλειά και προσπάθεια εδώ και οι δάσκαλοι και οι γονείς, αγωνίζονται για να αλλάξουν τα πράγματα. Γι' αυτό λέω ότι μπορεί να αλλάξει κάπως...».
