Οι συνεργασίες «διαφορετικών» μουσικών, οργανοπαικτών κ.λπ. είναι κάτι σύνηθες πια – κάτι, όμως, που εξελίχθηκε πολύ τα τελευταία 20-25 χρόνια. Εξελίχθηκε λέμε, καθότι απροσδόκητες συνεργασίες πάντα συνέβαιναν στη μουσική. Απλώς, από τα nineties και μετά αυτές οι συναντήσεις έγιναν κάπως σαν καθεστώς.
Είδαμε κι ακούσαμε πολλά όλα αυτά τα χρόνια, και, είναι αλήθεια, όχι πάντοτε πετυχημένα. Μέσα σ’ αυτόν τον κυκεώνα του ethnic –έτσι το είπαμε– παρήχθησαν… ακαταλαβίστικα πρότζεκτ, δημιουργήθηκαν κιτς καταστάσεις (υπό την έννοια της συνύπαρξης των ασχέτων), που κουκούλωσαν, κατά βάση, τα αληθινά αξιόλογα crossovers.
Η μόδα πέρασε, ξεθύμανε. Και τι απέμεινε; Απέμειναν οι καλοί δίσκοι και κυρίως απέμεινε μια κληρονομιά. Η σιγουριά πως οι απανταχού μουσικοί μπορεί να βρεθούν μαζί, αρκεί να ξεπεράσουν μέσα από μια δημιουργική επαφή τα ποικίλα εμπόδια (γεωγραφικά, κοινωνικά, κουλτούρας, γλώσσας, κ.λπ.), εμβαθύνοντας στην ουσία. Ή, μάλλον, επιχειρώντας να την ανακαλύψουν. Την τομή εννοούμε πάνω στην οποία θα μπορούσε να στηριχθεί μιαν απρόσμενη συνεργασία.
Με στοιχεία ελληνικά (κρητικά) και βεβαίως αργεντίνικα, το "Aleli" στοχεύει πρώτον απ' όλα στην ανάδειξη των μελωδικών γραμμών του nuevo tango. Ένα σεφαραδίτικο, ένα ριζίτικο κι ένα τραγούδι του Carlos Gardel συμπληρώνουν το συνολικό δημιουργικό άκουσμα.
Η Γεωργία Βεληβασάκη γνωστή ερμηνεύτρια, και ακόμη συγγραφέας και ποιήτρια, γεννημένη στο Ηράκλειο και ο αργεντινός κιθαρίστας Luis Borda, ένα «όνομα» στο χώρο του nuevo tango από τα μέσα του ’80 και μετά, συνευρίσκονται σ’ ένα άλμπουμ, το “Alelí, De Creta a Buenos Aires”, που τυπώνει η γνωστή γερμανική εταιρεία Enja-Yellowbird (A&N). Το άλμπουμ κυκλοφόρησε πριν λίγο καιρό και είναι αυτό το θέμα μας…
Όπως διαβάζουμε στο μέσα μέρος του ενθέτου… «alelí είναι ένα είναι ένα όνομα, ένα λουλούδι, ένα άρωμα, μια ιστορία, ένα τραγούδι, είναι το αποτέλεσμα μιας σειράς συναντήσεων και χωρισμών από την Κρήτη στο Μπουένος Άιρες». Κάπως γενικόλογα είναι αυτά, αν και εφάπτονται σε κάποιο βαθμό με τη θεματολογία του άλμπουμ – μια σειρά αργεντίνικων τραγουδιών, κατά βάση, στα οποία εμφιλοχωρούν και κάποια κρητικά στοιχεία, όπως ένα μελωδικό άπλωμα, ας πούμε, προς το τέλος του εισαγωγικού “Vergüenza” ή τα κρητικά μέτρα του “Atahualpa” (ένα ωραίο τραγούδι για τον θρύλο Atahualpa Yupanqui).
Υπάρχει, με άλλα λόγια, μια πολύ προσεκτική και βεβαίως ουσιαστική προσέγγιση της «επικοινωνίας», που έχει ως στόχο την ανάδειξη των μελωδικών γραμμών τού νέου τάνγκο πρωτίστως, και όχι ένα ανορθόδοξο ανακάτεμα που θα αποσκοπούσε στην ψεύτικη εντύπωση.
Τούτο το διαπιστώνει ο καθείς σε κομμάτια όπως το “Vivo, en San Telmo”, ένα άσμα για την… τανγκογειτονιά της αργεντίνικης πρωτεύουσας, με την Βεληβασάκη να νοιώθει εντελώς άνετα μέσα σ’ αυτό το «άλλο» ένδυμα, και ακόμη στο “Loca en nubes”, ένα δίγλωσσο (ισπανικά-ελληνικά) τραγούδι, με έξοχη μελωδία και παιξίματα.
Το φερώνυμο “Alelí” είναι επίσης πολύ ωραίο, με τους στίχους του να καταγράφουν μια στοιχειωτική ιστορία αγάπης, με αναφορές στα αργεντίνικα… δικτατορικά seventies (το κλίμα με παραπέμπει στην ταινία του Juan José Campanella “El Secreto de sus Ojos”, που είχαμε δει και στη χώρα μας πριν μερικά χρόνια), ενώ η milonga “Guitarra triste” υψώνει φωνή και κιθάρα μαζί.
Δύο κιθάρες (Luis Borda, Ανδρέας Ζιάκας), κρητική λύρα συχνά σε ρόλο βιολιού, βιόλας ή τσέλου (Λευτέρης Ανδριώτης) και κάποια διακριτικά κρουστά (Ιάσων Γερεμτζές) είναι τα κύρια όργανα, που συνοδεύουν τη φωνή της Βεληβασάκη. Κι αυτό είναι εντυπωσιακό, υπό την έννοια πως, ενώ έχουμε να κάνουμε με tangos κατ’ ουσίαν, απουσιάζει απ’ αυτά το bandoneon (ακούγεται μόλις σ’ ένα track). Τούτο, από ενορχηστρωτικής πλευράς δίνει περισσότερες επιλογές στον Borda και στους μουσικούς που είναι δίπλα του να νοιώσουν πιο απελευθερωμένοι παράγοντας άλλου τύπου ηχοχρώματα. Και τι πιο απτό από το “Milonga de Alejandría”, που συνδυάζει με τρόπο αποδοτικό αργεντίνικα, oriental και γενικότερα μεσογειακά στοιχεία…
Και όμως το “Alelí, De Creta a Buenos Aires” δεν τελειώνει εδώ. Έχει κι ένα δεύτερο μέρος, μιαν άλλη πλευρά, που αποτελείται από τα τέσσερα τελευταία τραγούδια, το “Meli” σε μουσική Ανδρέα Ζιάκα, το σεφαραδίτικο “La pastora”, το ριζίτικο “Agrimia”και το “Volver” του Carlos Gardel. Τα τραγούδια αυτά, να το πούμε, αναδεικνύουν ακόμη περισσότερο το «μέταλλο» της Γεωργίας Βεληβασάκη, που τραγουδά πάντα αβίαστα και με μέτρο. Λίγες λεπτομέρειες…
Το σεφαραδίτικο “La pastora” είναι το «Μια βοσκοπούλα αγάπησα» (στίχοι Γεώργιος Ζαλοκώστας), που εξύψωσε κάποτε ο Δημήτρης Ζάχος (το έχουν πει φυσικά δεκάδες). Εδώ το ακούμε στα σεφαραδίτικα από την Βεληβασάκη (Una pastora yo ami/ Una hija hermoza/ De mi chikes yo l'adori/ Mas qu'eya no ami/ De mi chikes yo l'adori/ Mas qu'eya no ami…) και στα ελληνικά από τον Θοδωρή Βουτσικάκη (Μια βοσκοπούλα αγάπησα/ μιά ζηλεμένη κόρη/ και την αγάπησα πολύ/ ήμουν αλάλητο πουλί/ δέκα χρονών αγόρι…), σαν σε διάλογο. Οι φωνές κάνουν τη διαφορά οπωσδήποτε, αλλά και η ενορχήστρωση (συνδράμει ο κιθαρίστας Ανδρέας Ζιάκας) έχει να πει.
Το “Agrimia” είναι το γνωστό μας «Αγρίμια κι αγριμάκια μου/ λάφια μου μερωμένα/ πέστε μου πού ’ναι οι τόποι σας/ πού ’ναι τα χειμαδιά σας…», ένα κλασικό ριζίτικο δηλαδή, που το γνωρίζουμε όλοι μας από τον Νίκο Ξυλούρη. Εδώ η ενορχήστρωση του Κωνσταντίνου Αθυρίδη που παίζει moog και fender rhodes είναι haunted ροκάδικη, ξεφεύγοντας εντελώς απ’ ό,τι άλλο καταγράφεται στο άλμπουμ. Να μια ωραία ιδέα, για μιαν ωραιότερη συνέχεια…
Τέλος, το “Volver” είναι ένα από τα πιο γνωστά τάνγκο του θρύλου Carlos Gardel (μέσα ’30) σε στίχους Alfredo Le Pera. Φωνή και κιθάρα, Βεληβασάκη και Borda δηλαδή, σε μια οριακή, για το άλμπουμ, επικοινωνία.
Και κάτι που αξίζει να το επισημάνουμε. Στο “Alelí, De Creta a Buenos Aires” συμμετέχουν και guests μουσικοί, που συμβάλλουν και αυτοί στον τελικό ηχητικό διάκοσμο. Είναι ο Γιάννης Μαυρίδης bombo (λατινοαμερικάνικο κρουστό), ο Κωνσταντίνος Αθυρίδης πλήκτρα, ο Olivier Gatto κοντραμπάσο, ο Franco Luciani αρμόνικα, ο Marcelo Mercadante μπαντονεόν και ο παλιός krautrocker (Embryo κ.λπ.) Roman Bunka ούτι.
info
To άλμπουμ “Alelí, De Creta a Buenos Aires” της Γεωργίας Βεληβασάκη και του Luis Borda θα παρουσιαστεί στην Αθήνα, στον Ιανό, την Παρασκευή 27/11 (21:00) και στη Θεσσαλονίκη, στο Duente, την Κυριακή 29/11 (19:30)
σχόλια