Τα απογεύματα της Τετάρτης η φασαρία στο κέντρο της Θεσσαλονίκης αυξάνεται ενοχλητικά την ώρα που κλείνουν τα μαγαζιά. Σε ένα ήσυχο καφέ του κέντρου ο Θοδωρής μιλάει συνεχώς στο τηλέφωνο για τις λεπτομέρειες της έκθεσής του, ενώ ένας καφές σερβίρεται δίπλα του. Με υποδέχεται ευγενικά και μου εξηγεί τον πανικό των τελευταίων ημερών. «Ίσως μου ταιριάζει περισσότερο η αρμονία και η ησυχία της άγριας φύσης, τελικά», θα ομολογήσει χαμογελαστά πριν πιει τις πρώτες γουλιές. Η συζήτησή μας ξεκινά.
«Η πρώτη μου επαφή με τη φωτογραφία ήταν πριν από 15 χρόνια περίπου και είχε σχέση με την Αστρονομία! Ξεκίνησα, χρησιμοποιώντας το τηλεσκόπιό μου ως μεγάλο τηλεφακό, με αναλογική μηχανή και θετικό φιλμ slides, και φωτογράφιζα γαλαξίες, νεφελώματα και πλανήτες! Περνούσα όλη τη νύχτα φωτογραφίζοντας τα αμυδρά αντικείμενα του ουρανού. Ύστερα ήρθε η πρώτη μου φωτογραφική. Έρωτας! Μια Olympus OM1 χωρίς αυτόματη εστίαση. Τη χρησιμοποίησα στο πρώτο μου ταξίδι στην Αφρική το 2005 και θυμάμαι ότι γύρισα πίσω με τις περισσότερες λήψεις φλουταρισμένες (μια που η εστίαση έπρεπε να γίνεται χειροκίνητα). Ήταν μεγάλο «σχολείο» για 'μένα αυτή η αναλογική, διότι η απουσία εξελιγμένης τεχνολογίας και οι περιορισμένες δυνατότητές της με έριξαν στα «βαθιά» από νωρίς. Στη συνέχεια, η πρωτο-εμφανιζόμενη, τότε, στα μέσα της δεκαετίας του 2000, τεχνολογία των ψηφιακών DSLR ήταν πλέον μονόδρομος και για 'μένα. Σταδιακά, αναβάθμιζα τα σώματα των μηχανών που αποκτούσα, όπως επίσης και τους φακούς μου, μου πήρε όμως πολύ καιρό και ξόδεψα αρκετά χρήματα για να φτάσω στο επιθυμητό για μένα επίπεδο», αναφέρει χαρακτηριστικά και στέκεται στο πότε η φωτογραφία καθιερώθηκε στο μυαλό του ως επαγγελματική ενασχόληση, καθώς και στο πώς έχει επηρεαστεί ο τομέας του από την κρίση, αλλά και τα social media.
Το να επιλέγει το National Geographic να χρησιμοποιήσει και να δημοσιεύσει τις φωτογραφίες μου είναι κάτι που ονειρευόμουν από μικρό παιδί και τελικά έγινε πραγματικότητα.
«Όταν, λίγα χρόνια αργότερα, άρχισα να δέχομαι πολλές επαγγελματικές προτάσεις από βιβλιοθήκες εικόνων και εκδοτικούς οίκους, οι οποίοι έβλεπαν τη δουλειά μου στα φωτογραφικά φόρουμ στο Ίντερνετ, συνειδητοποίησα ότι τελικά υπήρχαν προοπτικές που μέχρι τότε αγνοούσα. Η αρχή έγινε με μια γνωστή βιβλιοθήκη εικόνων από τις Ηνωμένες Πολιτείες που εξειδικεύεται στις φωτογραφίες wallpaper για κινητά τηλέφωνα. Θυμάμαι πως όταν μου έστειλαν το συμβόλαιο συνεργασίας για να το υπογράψω, δεν κοιμήθηκα εκείνο το βράδυ από τη χαρά και τον ενθουσιασμό μου. Ήξερα πλέον ότι τα πράγματα έπαιρναν άλλη τροπή.
Η οικονομική κρίση που μαστίζει την ελληνική κοινωνία αναμφίβολα έχει επηρεάσει αρνητικά τη φωτογραφία. Σε κοινωνίες που πλήττονται οικονομικά και κοινωνικά κάθε μορφή τέχνης δέχεται άμεσα ισχυρό πλήγμα, καθώς ο άνθρωπος, όταν βρίσκεται σε δυσχερή οικονομικά θέση και νιώθει ανασφαλής, τείνει να περιορίζει τα έξοδά του για να καλύπτει μόνο τις βασικές του ανάγκες. Δεν είναι, όμως, μόνο η κρίση που άλλαξε τα δεδομένα, αλλά και τα social media. Τα τελευταία φέρνουν τον μέσο χρήστη σε επαφή με πληθώρα εικόνων καθημερινά. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να "εκπαιδεύεται" ακούσια και να βελτιώνεται το "μάτι" και η αισθητική του, καθώς μια πολύ ωραία φωτογραφία μπορεί να κυκλοφορήσει και να φτάσει στην οθόνη του υπολογιστή μας με αστραπιαία ταχύτητα. Προσωπικά, έχω ωφεληθεί από τα social media, διότι είναι ένας πολύ άμεσος τρόπος για να διαφημίσεις τη δουλειά σου ανέξοδα, σε πολύ ευρύ κοινό» προσθέτει.
Ο ίδιος, μάλιστα, τα τελευταία χρόνια έχει αναπτύξει επαγγελματική σχέση με τον οργανισμό του «National Geographic», εκπληρώνοντας ένα παιδικό όνειρο.
«Το "National Geographic" είναι ίσως ο πιο αναγνωρισμένος παγκοσμίως οργανισμός αναφορικά με τη διάδοση των επιστημών, των τεχνών και της γνώσης εν γένει. Το να επιλέγει, λοιπόν, ένας τέτοιος οργανισμός να χρησιμοποιήσει και να δημοσιεύσει τις φωτογραφίες μου είναι κάτι που ονειρευόμουν από μικρό παιδί και τελικά έγινε πραγματικότητα. Η πρόκληση για έναν φωτογράφο που θέλει να δει το έργο του δημοσιευμένο από το "National Geographic" είναι τεράστια, καθώς η συντακτική του ομάδα έχει πείρα πολλών ετών και πολύ δύσκολα εντυπωσιάζεται. Χρειάζεται να είσαι πραγματικά πρωτότυπος και αυθεντικός για να τραβήξεις την προσοχή τους. Αν το πετύχεις βέβαια αυτό, μετά ανοίγουν πολλές πόρτες. Τέτοια είναι και η συνεργασία μου με το αμερικανικό αντικαρκινικό ίδρυμα Carcinoid. Αυτό το ίδρυμα έχει υιοθετήσει ως σήμα του τη ζέβρα και λόγω αυτού του γεγονότος πολλές από τις φωτογραφίες μου να χρησιμοποιούνται στα έντυπα και στα ημερολόγιά του που πωλούνται με σκοπό τη συγκέντρωση χρημάτων για την υποστήριξη ασθενών που πάσχουν από την επάρατη νόσο. Η τέχνη πάντα πρέπει να βρίσκεται δίπλα στον άνθρωπο», αναφέρει και περιγράφει τις εμπειρίες του από την άγρια φύση – φωτογραφικές και μη.
«Τα μέρη που επισκέπτομαι έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: πρόκειται για αχανείς εκτάσεις παρθένας φύσης, στις οποίες η ανθρώπινη παρουσία και παρέμβαση είναι από πολύ μικρή έως μηδαμινή. Πάντα με γοήτευε το να βρίσκομαι σε τέτοια μέρη, ίσως διότι η επαφή με τη φύση είναι τελικά η επαφή με τις ρίζες μας και είναι χαραγμένη βαθιά στο ανθρώπινο DNA. Παράλληλα, το γεγονός ότι αυτές οι ανέγγιχτες από τον άνθρωπο εκτάσεις φιλοξενούν τέτοια ποικιλία και αριθμό άγριων ζώων και πουλιών εντείνει αυτό το συναίσθημα! Πρέπει κάποιος να δει με τα μάτια του αυτό το θέαμα για να νιώσει το μεγαλείο της φύσης σε όλη του την έκταση.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το μυστικό μια καλής φωτογραφίας είναι να γεννά συναισθήματα στο θεατή, ώστε να κρατά καρφωμένο το βλέμμα του πάνω της. Δεν έχει σημασία αν αυτό θα το πετύχεις ακολουθώντας πιστά τους κανόνες στο καδράρισμα ή αν είσαι πιο αντισυμβατικός και θέλεις να ακροβατείς στα επιτρεπτά όρια. Αρκεί ο θεατής να πλημμυρίζει από συναισθήματα όταν τη βλέπει, είτε αρνητικά, είτε θετικά, δεν έχει σημασία. Κακή φωτογραφία είναι μόνο η αδιάφορη φωτογραφία. Η σωστή φωτογραφική απεικόνιση της άγριας φύσης στηρίζεται σε δύο στοιχεία: την αγάπη και το πάθος. Μόνο αν αγαπάς πραγματικά αυτού του είδους τη φωτογραφία θα βρεις τα ψυχικά αποθέματα και την υπομονή να περιμένεις ώρες ατελείωτες για την τέλεια λήψη, τις περισσότερες φορές σε κάθε άλλο παρά ιδανικές καιρικές συνθήκες και χωρίς ποτέ κανείς να σου εγγυάται ότι όλη αυτή η προσπάθεια εν τέλει θα αποδώσει καρπούς. Πίσω από κάθε πετυχημένη wildlife φωτογραφία, από αυτές που ο θεατής αναρωτιέται "μα, πώς το πέτυχε, βρε παιδί μου;" κρύβονται ώρες αναζήτησης, αποτυχημένες προσπάθειες, απογοητεύσεις και στο τέλος άπειρη επιμονή και υπομονή και, γιατί όχι, και μια δόση τύχης.
Ένα περιστατικό που δεν θα ξεχάσω ποτέ χρονολογείται τον Φεβρουάριο του 2012, όταν βρισκόμουν στο Εθνικό Πάρκο Σερενγκέτι στην Τανζανία και παρακολουθούσα μια ομάδα ελεφάντων, οι οποίοι βάδιζαν μέσα στο πυκνό χορτάρι και αναζητούσαν έναν κοντινό νερόλακκο για να ξεδιψάσουν (όλα αυτά γίνονταν αργά το απόγευμα). Μέσα στο τζιπ εγώ και ο οδηγός είχαμε πάρει θέση από ώρα δίπλα στον νερόλακκο διότι ξέραμε ότι ήταν γνωστό "στέκι" ελεφάντων, το οποίο επισκέπτονταν τακτικά, ιδιαίτερα όταν η θερμοκρασία ανέβαινε. Κάποια στιγμή τούς είδαμε να έρχονται από μακριά και παρατήρησα ότι πίσω τους, στο βάθος, ο ουρανός είχε πολλά εντυπωσιακά σύννεφα βροχής που θα με βοηθούσαν να κάνω τη λήψη μου πολύ δραματική! Αποφάσισα, λοιπόν, να αφήσω στην άκρη τον μεγάλο μου τηλεφακό και να χρησιμοποιήσω ευρυγώνιο που θα με βοηθούσε να καδράρω και τους ελέφαντες στον νερόλακκο και τα εντυπωσιακά σύννεφα στο background! Άνοιξα, λοιπόν, το παράθυρο του τζιπ, είχα βγει ο μισός έξω και περίμενα τους ελέφαντες να πλησιάσουν ακόμα περισσότερο, μέχρι να γεμίσει το καρέ. Κάποια στιγμή άκουσα τον οδηγό μου να μου λέει: "Θοδωρή, είμαστε πολύ κοντά τους, είναι επικίνδυνο, πρέπει να φύγουμε". Εγώ δεν έδωσα σημασία. Ήμουν τόσο απορροφημένος με τη ρύθμιση όλων των λεπτομερειών για τη λήψη, ώστε δεν αντιλήφθηκα ότι ο αρσενικός ελέφαντας που προπορευόταν βρισκόταν πλέον μόλις δύο μέτρα μακριά μου! Κάποια στιγμή ένιωσα την ανάσα του στο πρόσωπό μου κι άκουσα και τον χαρακτηριστικό ήχο "τρομπέτας" που κάνουν οι ελέφαντες, όταν νιώθουν ανασφαλείς από την ανθρώπινη παρουσία! Εννοείται ότι μετά απ' αυτό πέταξα τη μηχανή στην τσάντα μου και φύγαμε άρον-άρον, για κάποια λίγα δευτερόλεπτα όμως ήμουν κυριολεκτικά στο έλεός του! Το καλό της υπόθεσης ήταν ότι η φωτογραφία βγήκε, τουλάχιστον, όπως την ήθελα», αφηγείται, προτού σταθεί στην έκθεση φωτογραφίας του με τίτλο «africART» που εκτίθεται στον χώρο του TOMS, στο κέντρο της Θεσσαλονίκης.
«Η έκθεση στο TOMS περιλαμβάνει φωτογραφίες στις οποίες γίνεται ένα παιχνίδι με το φως, την κίνηση και τα χρώματα. Κυριαρχούν οι σιλουέτες, οι σκιές, τα περιγράμματα και τα σχήματα στις μορφές. Θα έλεγα ότι είναι μια έκθεση με αρκετό abstract στοιχείο που θα ξαφνιάσει ευχάριστα όσους θα την επισκεφτούν. Μία από τις πιο σημαντικές μου λήψεις, μάλιστα, εκτίθεται σε αυτή την έκθεση. Πρόκειται για τη φωτογραφία μιας λέαινας που ενεδρεύει μέσα στα χόρτα, την οποία και τράβηξα το 2007 στο Εθνικό Πάρκο Ταρανγκίρε στην Τανζανία. Η φωτογραφία αυτή μου χάρισε το πρώτο μου βραβείο σε έναν πολύ σπουδαίο και μεγάλο διαγωνισμό φωτογραφίας φύσης και ουσιαστικά η νίκη αυτή, πέραν του ότι τόνωσε την αυτοπεποίθησή μου στον μέγιστο βαθμό, άνοιξε διάπλατα τις πόρτες και σε επαγγελματικό επίπεδο, αφού πλέον πολύς κόσμος άρχισε να προσέχει, λόγω του βραβείου αυτού, τη δουλειά μου στο σύνολό της».
Ο καφές του έχει σχεδόν τελειώσει και λίγο πριν αποχωρήσει του ζητώ να μου περιγράψει τι περιλαμβάνουν τα καρέ των μελλοντικών του σχεδίων.
«Σκοπεύω να κάνω πολλά καινούργια ταξίδια στην Αφρική στο προσεχές μέλλον. Μπορεί να έρθει μαζί μου οποιοσδήποτε ενδιαφέρεται για την άγρια φύση, είτε φωτογραφικά, είτε για απλή παρατήρηση. Πρόκειται για workshops που περιλαμβάνουν θεωρία, αλλά και πρακτική εξάσκηση στο αντικείμενο μέσα στην αφρικανική σαβάνα! Δεν μπορώ να υποσχεθώ ότι θα βγάλουμε όλες τις φωτογραφίες που ονειρευόμαστε, μπορώ όμως να εγγυηθώ ότι, όταν επιστρέψουμε, ένα κομμάτι από την καρδιά σας θα έχει μείνει εκεί», καταλήγει.
