Ο Δαυίδ Καραθωμάς είναι απ' το χωριό Πυλί, όπου σημειώθηκαν τα επεισόδια την προηγούμενη εβδομάδα. Ο ίδιος περιγράφει τον εαυτό του ως εξής: «Είμαι γραφίστας, 29 χρονών, έχω σπουδάσει Πληροφορική και Γραφιστική.»
Του ζητήσαμε να μας περιγράψει το πώς βιώνει την κατάσταση...
Στο τηλέφωνο:
- Έλα ρε, εσύ άρπαξες καμιά (από τα ματ);
- Όχι, δεν πήγα στα επεισόδια...
- Α, φοβάσαι ε;
Και κάπως έτσι κατάλαβα ότι κάποια "αυτονόητα", δεν είναι "αυτονόητα" για όλους.
Δυστυχώς το παραπάνω απόσπασμα είναι αληθινή συνομιλία με δημοσιογράφο του νησιού. Από ό,τι φαίνεται, για τη μερίδα του κόσμου που αντιδρά στη δημιουργία Hot Spot δεν υπάρχει άλλη άποψη. Ή τα σπας, ή φοβάσαι.
Δεν αποτελεί μεγάλη έκπληξη βέβαια ο δυαδικός τρόπος σκέψης καθώς είναι το μόνο που έχω εκλάβει από συζητήσεις με άτομα της συγκεκριμένης μερίδας. Η απλοποίηση αυτή γίνεται για να οδηγηθεί το συμπέρασμα εκεί που θέλει ο καθένας χωρίς όμως λογική συνέχεια και συνοχή στο επιχείρημα. Για παράδειγμα, μια πολύ διαδεδομένη ροή σκέψεων από το καλοκαίρι που μας πέρασε: Οι πρόσφυγες έχουν iphone, άρα έχουν λεφτά, άρα μας κοροϊδεύουν που έρχονται και ζητάνε βοήθεια. Το πρώτο σκέλος της παραπάνω πρότασης είναι μερικώς αληθινό, το δεύτερο είναι καθαρά μια υπόθεση (και ας επιβεβαιώνεται σε κάποιες περιπτώσεις) και το τρίτο είναι ένα συμπέρασμα αυθαίρετο που ικανοποιεί την ξενοφοβική προδιάθεση του ομιλητή. Δεν σκέφτεται (μπορεί να μη θέλει να σκεφτεί) ότι σε μια περίπτωση ανάγκης όλοι μας, το πρώτο πράγμα που κάνουμε είναι να πιάσουμε το κινητό μας, ακόμα και σε περιπτώσεις σεισμού ή ατυχήματος τα posts στα κοινωνικά δίκτυα πάνε σύννεφο. Για να μην τονίσω την ειρωνεία του παραπάνω τρόπου σκέψης όταν βγαίνει από στόμα Έλληνα. Θα μας άρεσε να μας αντιμετώπιζαν έτσι οι δανειστές της χώρας; Οι πωλήσεις του iphone στην Ελλάδα είναι υψηλότερες από ποτέ. Άρα έχουμε λεφτά και τους κοροϊδεύουμε;
Αυτό που προσπαθώ να πω είναι ότι τα μεγάλα ζητήματα έχουν πολλά επίπεδα αντιμετώπισης. Το μεταναστευτικό είναι ένα μείζον ευρωπαϊκό θέμα και νομίζω ότι δεν λύνεται από τους κατοίκους ενός χωριού ή ενός νησιού. Οι κάτοικοι αυτού του νησιού θα έπρεπε να ασχοληθούν με τις πλευρές του προβλήματος που μπορούν να αντιμετωπίσουν όπως η κοινωνική, για παράδειγμα.
Η κοινωνική πλευρά του προβλήματος είναι σχετικά απλή, καθώς μπορεί να εκφραστεί ευκολότερα: Υπάρχουν άνθρωποι που μας χρειάζονται, ας τους βοηθήσουμε. Η απλή αυτή σκέψη με το λογικό συμπέρασμα (σύμφωνα με τους κανόνες ηθικής της κοινωνίας μας) θα έπρεπε να είναι το μόνο μας μέλημα ως κάτοικοι της Κω. Όχι μόνο για το προσφυγικό, αλλά για όλους τους ανθρώπους που μας χρειάζονται. Αυτό κάνουν πολλοί Κώοι και ξένοι που ήρθαν να βοηθήσουν, αυτό κάνουν και οι ΜΚΟ (ναι, βοηθάνε πάρα πολύ). Το πρόβλημα που θα έπρεπε να έχουμε ως πολίτες της Κω είναι αν αυτοί οι άνθρωποι έχουν φαγητό και ζεστασιά. Θα έπρεπε να μας απασχολεί η υγιεινή τους και αν έχουν αξιοπρεπείς συνθήκες παραμονής μέχρι να φύγουν. Αυτά είναι προβλήματα που μπορούμε να λύσουμε.
Όταν όμως κάποιος δε θέλει να ασχοληθεί με ένα πρόβλημα θα βρει πολλούς τρόπους να το αποφύγει. Όποιος δε θέλει να ζυμώσει, 10 μέρες κοσκινίζει δηλαδή. Ενώ λοιπόν θα έπρεπε να συζητάει για το ότι υπάρχουν άνθρωποι που πνίγονται και κοιμούνται σε σκηνές μέσα στο κρύο, προτιμά να ασχοληθεί με την πολιτική (και την αισθητική - ας γελάσω) πλευρά του προβλήματος, την οποία προφανώς και δε μπορεί να λύσει, να ρίξει το φταίξιμο σε άλλους και να κάνει το πρόβλημα να φαίνεται άλυτο. Το πολιτικό σύστημα με τη σειρά του, δε φημίζεται για τα γρήγορα αντανακλαστικά, οπότε το πρόβλημα παρατείνεται, με θύματα τους ανθρώπους που απλά ψάχνουν ένα καλύτερο μέλλον, αλλά και το νησί, επειδή βγάζει εικόνες ντροπής προς τα έξω. Έχει περάσει 1 χρόνος που έχουμε αυτό το πρόβλημα και ακόμα δεν έχουμε κάνει επί της ουσίας τίποτα. Ό,τι έχει γίνει, έχει γίνει με πρωτοβουλίες φιλανθρωπικών ομάδων και ΜΚΟ. Για κάποιο λόγο που δε μπορώ να κατανοήσω, υπάρχει μια πολύ αρνητική αντιμετώπιση προς αυτές τις ομάδες. Οι Κώοι θα έπρεπε να αγκαλιάζουν τις οργανώσεις αυτές, που κατάφεραν να σώσουν την κατάσταση στο νησί όσο οι αρχές ακόμα συζητάνε περί ανέμων. Αυτό θα έπρεπε να μας προβληματίζει ως κοινωνία.
Το πρώτο βήμα που πρέπει να κάνουμε συλλογικά ως Κώοι είναι να δεχτούμε ότι οι πρόσφυγες θα έρχονται όπως και να έχει. Ο λόγος που οι πρόσφυγες προτιμούν την Κω είναι η γεωγραφική θέση και η ακτογραμμή της, και όχι η ύπαρξη hot spot. Θα πήγαινε κανείς τη βάρκα του σε απόκρημνες παραλίες με βράχια; Οι πρόσφυγες, προτιμούν την Κω γιατί είναι πολύ κοντά στην Τουρκία και προσφέρει εύκολη πρόσβαση που δεν προσφέρει κανένα νησί γύρω μας. Δεν ερχόταν το καλοκαίρι επειδή είχαν μάθει ότι είναι ξέφραγο αμπέλι, ερχόταν γιατί εδώ έχουν μικρότερες πιθανότητες να πνιγούν. Είναι απλή λογική. Το να ισχυριζόμαστε ότι άνθρωποι που ταξιδεύουν 1 μήνα με τα πόδια μπαίνουν στο ίντερνετ και βλέπουν αν η Κως τους θέλει ή όχι είναι ακόμα μια δικαιολογία για να καταλήξουμε σε ένα συμπέρασμα που μας αρέσει. Επίσης, οι ροές προσφύγων μπορεί να έχουν μειωθεί τώρα το χειμώνα, αλλά όχι επειδή υπάρχει αντίδραση στη δημιουργία hot spot. Νομίζω είναι πιο λογικό να σκεφτούμε ότι οι καιρικές συνθήκες δεν επιτρέπουν το πέρασμα. Απελπισμένοι είναι οι άνθρωποι, δεν είναι χαζοί.
Υπάρχουν ακόμα ισχυρισμοί ότι το κύκλωμα δουλεμπορίας στην Τουρκία ενημερώνεται καθημερινά για το τι γίνεται στην Κω και έτσι αποφασίζει αν θα στείλει ή όχι πρόσφυγες. Οι άνθρωποι που παρατάνε τους πρόσφυγες μέσα στη θάλασσα με χαλασμένες μηχανές και τρύπιες βάρκες δε μου φαίνεται λογικό να νοιάζονται ξαφνικά για το που θα τους στείλουν. Επίσης, μου φαίνεται εξαιρετικά δύσκολο ακόμα και το να ενημερώνεται κάποιος από το Bodrum για την κατάσταση στην Κω. Κανένα site δεν ανεβάζει ειδήσεις στα Αγγλικά πόσο μάλλον στα Τούρκικα. Δε νομίζω κάποιος από εμάς να ενημερώνεται για τα καθημερινά νέα του Bodrum από κάποιο μέσο. Τουλάχιστον εγώ, (και λόγω δουλείας) δεν έχω πέσει σε κάποιο site ενημέρωσης από απέναντι. Και να έβρισκα ένα, δεν θα καταλάβαινα τι έλεγε. Γιατί λοιπόν υποθέτουμε ότι οι γείτονές μας το κάνουν;
Κλείνοντας, θα ήθελα να πω ότι η Κως έχει την ποιότητα και τις υποδομές για να χρησιμοποιήσει αυτή την κρίση προς όφελός της. Έπρεπε να έχει γίνει νωρίτερα, αλλά ακόμα υπάρχει λίγος χρόνος, για να αντιστρέψει το κλίμα υπέρ της. Να δείξει ότι ακόμα και όταν "θίγονται" τα συμφέροντά της, παραμένει ώριμη, ανθρώπινη και φιλόξενη. Να σταθεί άξια υποψήφια για το Νόμπελ Ειρήνης, να χρησιμοποιήσει αυτές τις ποιότητες προς όφελός της και να προσελκύσει κόσμο που δε θέλει μόνο να παρτάρει και να λιάζεται. Να δείξει προς τα έξω ότι ελέγχει την κατάσταση και ότι παραμένει κορυφαίος τουριστικός προορισμός.
Ας αποδεχτούμε την κατάσταση, λοιπόν, και ας προχωρήσουμε παρακάτω.
Υ.Γ: Στο παραπάνω κείμενο εσκεμμένα δεν αναφέρθηκα στην πολιτική και τις ευθύνες του κράτους, καθώς ήθελα να εστιάσω στο τί μπορούμε να κάνουμε εμείς, ως άνθρωποι. Επίσης, χρησιμοποίησα μόνο τον όρο "πρόσφυγας" αλλά εννοούσα όλους αυτούς τους ανθρώπους που έρχονται, είτε είναι από εμπόλεμες ζώνες είτε από οικονομικά κατεστραμμένα κράτη. Η βοήθεια που χρειάζονται άλλωστε, είναι η ίδια.
