Στο σούπερ-μάρκετ της Βίος Coop
Η Κ. Καραμανλή είναι κάτι σαν κέντρο-απόκεντρο στην πυκνοκατοικημένη Τούμπα που φημίζεται για την καταπληκτική λαϊκή και τα μερακλίδικα μαγαζιά της. Το Bίος Coop, γωνιακό πλην μετρίως εντυπωσιακό, θα σου θυμίσει εξωτερικά κάτι σε βιολογικό σούπερ-μάρκετ της γειτονιάς.
Πριν ακόμα μπεις στα ενδότερα, τα καφάσια με τα λαχταριστά βιολογικά φρούτα και τα λαχανικά, τα πηλιορείτικα κάστανα και τα φρέσκα φουντούκια της Άρτας, όλα με το όνομά του παραγωγού πλάι στην τιμή που νομίζεις ότι σε κοροϊδεύει ‒με την καλή έννοια‒, σε υποψιάζουν για κάτι άλλο, κάτι διαφορετικό.
Ως ενημερωμένη Αθηναία, που τυχαίνει να έχω παντρευτεί επαγγελματικά το τοπικό ελληνικό προϊόν, εκπλήσσομαι πολύ, όταν, μετά από ένα γρήγορο σκανάρισμα στα ράφια και στα ψυγεία, συναντιέμαι με τα γνωστότερα βιολογικά προϊόντα της αγοράς, με σπάνιες στιγμές της τοπικής παραγωγής αλλά και με λιχουδιές που βλέπω πρώτη φορά, σε τιμές που θα έκαναν γνωστή σουπερμαρκετική αλυσίδα της φτήνιας να χλωμιάσει από τη ζήλια της.
Εδώ δεν βρίσκουν στέγη μόνο τα βιολογικά αλλά και οι μικροί παραγωγοί που κάνουν εξαίρετη δουλειά, όμως δεν έχουν τη δύναμη να μπουν στα μεγάλα σούπερ-μάρκετ. Και αυτό είναι ένα μεγάλο χάδι, μια μεγάλη τόνωση για τους νέους και ευσυνείδητους του πρωτογενούς τομέα.
Όση ώρα συστήνομαι με βιολογικές μπλε πατάτες του Περού, μοβ και κίτρινα καρότα που όλα καλλιεργούνται στη Μακεδονία, βρώμη και λιναρόσπορο φυσικής καλλιέργειας, μουστάρδες με βρούβα, τα πιο σπάνια βιολογικά αλεύρια αλεσμένα σε πετρόμυλους, όλων των λογιών τα ελληνικά βιολογικά ρύζια αλλά και σπιτικούς χειροποίητους ντοματοκεφτέδες της Σαντορίνης, μπάμιες από τη Ροδόπη και φασολάκια της Πέλλας και γιαγιαδίστικες πίτες στην πιο αγνή τους εκδοχή, στο ψυγείο των κατεψυγμένων και σε τιμές-κελεπούρι, οι γείτονες μπαινοβγαίνουν σαν στο σπίτι τους και τα παιδιά τούς ξέρουν με το μικρό τους.
Πρόθυμα έρχονται να καθοδηγήσουν κι εμένα, τη νεόφερτη, στα «διαμαντάκια» των ραφιών.
Ο αεικίνητος χαμογελαστός Παναγιώτης Λάκκας με την κόκκινη ποδιά, Σουλιώτης μεγαλωμένος στην Κόνιτσα, ακτιβιστής και σκληρά εργαζόμενος 27 ώρες το 24ωρο, μου εξηγεί το απίστευτο εγχείρημα ή, με άλλα λόγια, πώς κατάφεραν να συνεννοηθούν 460 Έλληνες και να δημιουργήσουν κάτι μοναδικό.
Η αρχή έγινε το φθινόπωρο του 2011, όταν 136 άτομα που συμμετείχαν στο Ευρωπαϊκό Κίνημα του Νερού (μια ακτιβιστική οργάνωση που αντιμετωπίζει το νερό ως κοινό αγαθό) αποφάσισαν να δημιουργήσουν έναν Κοινωνικό Καταναλωτικό Συνεταιρισμό, σε απλά ελληνικά να στήσουν ένα παντοπωλείο χωρίς μεσάζοντες.
Όνειρό τους, να στηρίξουν τις «αρχές του συνεταιρισμού και της δημοκρατίας», να στηρίξουν τον Έλληνα μικρό παραγωγό, να στηρίξουν την τσέπη του απλού καταναλωτή.
Από την αρχή η συμμετοχή ξεπέρασε σε χρόνο μηδέν τα 100 μέλη που απαιτούνται για την ίδρυση ενός συνεταιρισμού, το σούπερ-μάρκετ άνοιξε τον Νοέμβρη του 2013 και σήμερα η Βίος Coop αριθμεί 460 μέλη.
Μεγάλος αρχηγός η Γενική Συνέλευση που γίνεται κάθε 6 μήνες με 150 άτομα ‒ κάθε εβδομάδα το Διοικητικό Συμβούλιο κάνει τη συνέλευσή του.
Μέχρι να τα βρούνε, πέρασαν από διαφωνίες, από εντάσεις, από κακοτοπιές. Τα γεμάτα ράφια, η οργάνωση, οι πελάτες, όλα δείχνουν πως το μοντέλο βρήκε τον δρόμο για το σουξέ και τη γαλήνη του.
Μπαίνοντας στη www.bioscoop.gr, μπορείς κι εσύ να γίνεις μέλος, καταβάλλοντας 150 ευρώ. Χρήματα δεν θα βγάλεις, το σύστημα πληρώνει τα λειτουργικά και τους εργαζόμενους, αλλά δεν λειτουργεί κερδοσκοπικά.
Απλώς, το πλεόνασμα μοιράζεται στα μέλη ανάλογα με τα ψώνια που έχουν κάνει μέσα στον χρόνο. Το πλεόνασμα από τα μη μέλη μεταμορφώνεται σε κοινωνικό έργο, επενδύει στην καινοτομία, βοηθά ιδρύματα, άστεγους και πρόσφυγες.
Όσο μιλάμε, παραγωγοί περνούν για μια βόλτα, όλο το μαγαζί γίνεται μια παρέα και για πρώτη φορά μαθαίνω όλα τα μυστικά και απόκρυφα της αυγουλοπαραγωγής επιπέδου, μιλώντας με τον άνθρωπό της.
Πόσο σημαντικό είναι να γνωρίζεις από κοντά τους ανθρώπους που παράγουν την τροφή σου, πόσο αγνοεί τελικά ο καταναλωτής της ανώνυμης αλυσίδας την αλυσίδα της τροφής, πώς γίνεται το προϊόν που αγοράζεις, αλλά και τη ζωή, τις χαρές και τις δυσκολίες του κάθε παραγωγού.
Εδώ, αυτή η άμεση επαφή με τον παραγωγό είναι που κρατά τις τιμές χαμηλές και την ποιότητα στα ύψη, γιατί η Βίος Coop δεν νοιάζεται μόνο για το πορτοφόλι του πελάτη.
Πρωτίστως αγωνιά για τον πλανήτη, κατά συνέπεια για το τι βάζουμε στο πιάτο μας.
Η ομάδα έχει τον δικό της χημικό τροφίμων, τον Γιώργο Μπλέκα, που είναι υπεύθυνος για τους ελέγχους, καθώς στη Βίος Coop η είσοδος απαγορεύεται αυστηρά σε χημικά πρόσθετα, μικροβιολογικά φορτία, μεταλλαγμένα, ληγμένα και λοιπά επιβαρυντικά για την υγεία και το περιβάλλον.
Και μη σας μπερδεύει η λέξη «Βίος». Εδώ δεν βρίσκουν στέγη μόνο τα βιολογικά αλλά και οι μικροί παραγωγοί που κάνουν εξαίρετη δουλειά, όμως δεν έχουν τη δύναμη να μπουν στα μεγάλα σούπερ-μάρκετ.
Και αυτό είναι ένα μεγάλο χάδι, μια μεγάλη τόνωση για τους νέους και ευσυνείδητους του πρωτογενούς τομέα.
Κάπως έτσι, με ενθουσιασμό ανακαλύπτω το μοσχαρίσιο και βουβαλίσιο κρέας ελευθέρας βοσκής από το Πάικο, τα εκπληκτικά σαραγλιά και λοιπά σιροπιαστά του Γυναικείου Συνεταιρισμού από το Μελισσοχώρι, τα δαντελένια φύλλα του ποντιακού περέκ που φτιάχνουν οι γυναίκες στον Συνεταιρισμό του Αγίου Αντωνίου, το ραβανί του Συνεταιρισμού από το Ανατολικό, το μαγικό ελιόψωμο και τα προζυμένια ψωμιά του φούρνου «της Λένας», σπάνιες ελληνικές μπίρες και ρετσίνες νέας γενιάς, φυσικά καλλυντικά και αγνά απορρυπαντικά, βιολογικό χούμους, γραβιέρες από τα Τζουμέρκα, πρόβειο γιαούρτι 0%, φρέσκο βουβαλίσιο γάλα από το Πεντάλοφο, ταχίνια και ζυμαρικά ολικής, αγνά αλλαντικά και τα υπέροχα αυγά «τόψι» από κότες ελευθέρας.
Ένα ολόκληρο σύμπαν από εξαιρετικά προϊόντα που δεν φτάνουν ως τα ράφια της Αθήνας, ό,τι πιο ποιοτικό, σπάνιο και μοναδικό σε τιμές χαμηλότερες των συμβατικών. Πίσω, μια Ελλάδα που παράγει ευρωπαϊκά, με συνείδηση και αισθητική.
K. Kαραμανλή 42, περιοχή Ευκλείδη, 231 0811918
Στο Κουκούλι
Και καθώς όλα τα εναλλακτικά δίκτυα συνεργάζονται και μπλέκονται τελικά στην ίδια παρέα, ο Παναγιώτης με στέλνει να ρίξω μια ματιά και στο Κουκούλι.
Στην Υψηλάντου, η πόλη σχεδόν τελειώνει. Μια ήσυχη γειτονιά που θυμίζει χωριό στεγάζει ένα μικρό, κουκλίστικο παντοπωλείο-μανάβικο. Παραγωγοί, καταναλωτές και ιδιοκτήτες βιολογικών μαγαζιών της πόλης βρίσκουν εδώ το δικό τους «καφενείο».
Ο βιολογικός μαγαζάτορας μπορεί επιτέλους να έρθει σε άμεση επαφή με τον παραγωγό, να ψωνίσει σε διαφορετικές τιμές, κυρίως, όμως, να πει το παράπονό του, να μεταφέρει τα γούστα και τις απαιτήσεις της αγοράς.
Μιλώντας με τα παιδιά, αντιλαμβάνομαι πως οι μεσάζοντες βρίσκονται τελικά πίσω από τις υψηλές τιμών των βιολογικών στα μαγαζιά, κάτι που η συνεργατικότητα μπορεί να καταπολεμήσει.
Απόδειξη, το Κουκούλι. Που είναι κι αυτό ένας καταναλωτικός παραγωγικός συνεταιρισμός με το δικό του πρατήριο-βήμα της τοπικής παραγωγής.
Η παραγωγή χωρίς φάρμακα και λιπάσματα, η διατήρηση των σπόρων και των τοπικών ποικιλιών και η συνεργασία της πόλης με την ύπαιθρο ενέπνευσαν τους πρωτεργάτες, τον Τάσο, τον Γιάννη και τον Θάνο, που τα δύο πρώτα χρόνια έκαναν τις διανομές στο κατώφλι του σπιτιού τους.
Το Κουκούλι δεν είναι τόσο μεγάλο όσο το Βίος Coop, αλλά θα βρεις και εδώ βιολογικά λαχανικά, σπάνια αλεύρια από πετρόμυλο, παραδοσιακά τυριά, αλεύρι κριθαριού βιολογικό από το Περιβόλι της Ειρήνης, το καλύτερο παξιμάδι μακράν που κυκλοφορεί στην ελληνική αγορά, βιολογικό ηλιέλαιο, σησαμέλαιο και λινέλαιο, πρωτότυπες σάλτσες, ζυμαρικά για όσους έχουν δυσανεξία, ρύζια, όσπρια, εξαίρετα ταχινοκουλουράκια και άλλα βουτήματα από παραγωγό που παίρνει το βιολογικό αλεύρι από τον σπόρο του.
Το Κουκούλι αντιμετωπίζει το εμπόριο ως αλληλεγγύη, συνεργασία και ανθρωπιά. Μέσα σε μια ζεν ατμόσφαιρα χαμηλών τόνων συνειδητοποιώ πως πέρασα για μια στιγμή κι έμεινα δύο ώρες.
Μας πήρε η κουβέντα ‒ πόσα μαθαίνεις, τελικά, για την παραγωγή, τη γη και το προϊόν σε ανάλογα μέρη! Γιατί υπάρχουν πολλές ιστορίες πίσω από μια ετικέτα.
Κι αυτό είναι το πιο σημαντικό που θα κρατήσω από τη συνεταιρική, θεσσαλονικιώτικη εμπειρία. Γκουρμέ στις μέρες μας είναι η γνώση, η ενημέρωση, η πληροφορία που αγνοήσαμε λόγω μαζικής κατανάλωσης.
Αθηναίοι καλοφαγάδες, πάρτε το αυτοκίνητο κι ελάτε να το γεμίσετε εδώ στα βόρεια, σε μια άλλη εμπειρία αγοράς που δεν είχαμε ζήσει ως τώρα!
Υψηλάντου 28, περιοχή Βούλγαρη, 2310 311047, www.tokoukouli.gr
σχόλια