"Ποιος, κύματα, έρχεται να σας ανακόψει"
'Ενα ποίημα του Αλεξάντερ Πούσκιν
André Markowicz
Fb -17 Νοεμβρίου 2022
Ποια θλιβερή δύναμη σας παραλύει,
Και μετατρέπει σε πνιχτά και γκρίζα λιμνάζοντα νερά
Την ανταριασμένη φουσκοθαλασσιά;
Ποια αιγίδα κεραυνοβόλησε
Μέσα μου την ελπίδα, το πένθος, τη μέθη
Και βάλτωσε τη ψυχή και τη νεότητα
Στη νυσταγμένη τους οκνηρία;
Άνεμοι, σηκωθείτε, ταράξτε τα νερά,
Και με μία έφοδο γκρεμίστε το ολέθριο οχυρό!
Καταιγίδα, ω ελεύθερη πνοή - βρόντηξε,
'Ορμησε στην υδάτινη φυλακή.
Πρόκειται για ένα ποίημα που γράφτηκε από τον Πούσκιν κατά την περίοδο 1822-1823 (ο ποιητής δίνει ως χρονολογία το 1823), όταν έδινε τη μεγάλη μάχη του ενάντια στην απελπισία ή την κατάθλιψη (αυτό που ο ίδιος αποκαλεί "νυσταγμένη οκνηρία"), η οποία οδήγησε στη συγγραφή του Ονέγκιν. Το ποίημα αυτό, στο χειρόγραφο που διαθέτουμε, είναι στο μεγαλύτερο μέρος του διαγραμμένο με μαύρο μελάνι, ανολοκλήρωτο - ορισμένες προφανείς ομοιοκαταληξίες δεν έχουν σημειωθεί. Ο Πούσκιν όχι μόνο δεν προσπάθησε να το δημοσιεύσει (θα ήταν αυτοκτονικό), αλλά φαίνεται πως ούτε και το έδειξε ποτέ σε κανέναν. Παρέμεινε εκεί σε ένα φύλλο χαρτί μέχρι τη δεκαετία του 1950 - γιατί μόνο τότε οι εκδότες, καταβάλλοντας πολύ μεγάλη προσπάθεια, αποκατέστησαν τo πλήρες κείμενο.
Αλλά αν κοιτάξετε το χειρόγραφο (παρατίθεται πιο κάτω), ακόμη κι αν δεν μπορείτε να αποκρυπτογραφήσετε ούτε μια λέξη (έχω κι εγώ σχεδόν την ίδια δυσκολία), καταλαβαίνετε την ορμή, το άλμα, τη σκέψη σε κίνηση. Αυτό που αισθάνεστε, στα ρωσικά, είναι ακριβώς αυτό, η ορμή της ιδέας, μαζί με την ορμή του ήχου. [...]
Το 1823, ο Πούσκιν αισθανόταν ότι τα απελευθερωτικά κινήματα που είχαν αναδυθεί στην Ευρώπη καταπνίγονταν το ένα μετά το άλλο και ότι ο κόσμος θα μετατρέπονταν για πολύ καιρό σε "φυλακή". Άρχισε να καταλαβαίνει ότι διαφωνούσε βαθιά με εκείνους που θα γίνονταν οι "Δεκεμβριστές", επειδή αυτοί οι επαναστάτες, παρά τη γενναιοδωρία τους, ήταν πρωτίστως ιδεολόγοι και σκέφτονταν μόνο με όρους αφηρημένων κατηγοριών.
Από εκεί γεννήθηκε ο Ευγένιος Ονέγκιν. Και υπάρχει μια ευθεία γραμμή, σαν σχέση αιτία-αιτιακού μεταξύ του Ονέγκιν και του Τσέχωφ.
Δείτε επίσης στο Αλμανάκ από τον ίδιο συγγραφέα:
"Στους απογόνους μας". Η άρνηση του Μαξιμίλιαν Βολόσιν.
Η Κασσάνδρα της 'Αννα Αχμάτοβα, 1959
Ο André Markowicz, "ο αγαπημένος των σκηνοθετών ", για τις μεταφράσεις του που χρησιμοποιούνται τακτικά στις γαλλικές σκηνές, έχει μεταφράσει το σύνολο των έργων του Άντον Τσέχωφ μαζί με τη Φρανσουάζ Μορβάν. Η μετάφρασή τους για τον Πλατόνοφ κέρδισε το 2006 το βραβείο Μολιέρου, στην κατηγορία της θεατρικής διασκευής.
Μεταφράζει επίσης έργα των Νικολάι Γκόγκολ και Αλεξάντρ Πούσκιν, συμπεριλαμβανομένου του Ευγένιου Ονέγκιν, που ο ίδιος θεωρεί την πιο σημαντική του μετάφραση.
Μεταξύ 2003 και 2015, μετέφρασε και το σύνολο των θεατρικών έργων του Ουίλιαμ Σαίξπηρ.
