«Το θέατρο του Σάμπαθ»: Ξαναδιαβάζοντας το πιο λάγνο μυθιστόρημα του Φίλιπ Ροθ

Φίλιπ Ροθ «Το θέατρο του Σάμπαθ» Facebook Twitter
Ένα μυθιστόρημα το οποίο, όπως παραδεχόταν ο Ροθ, «πολλοί μισούν», αλλά ήταν ξεχωριστό για τον ίδιο επειδή «υπάρχει πολλή ελευθερία μέσα του».
0

ΟΤΑΝ Ο ΦΙΛΙΠ ΡΟΘ (1933-2018), έξι χρόνια πριν από τον θάνατό του, ξεστόμιζε το περίφημο «Τελείωσα!», είχε μόλις ολοκληρώσει την ανάγνωση όλων των βιβλίων του και είχε καταλήξει σε ποιο έτρεφε ιδιαίτερη αδυναμία: στο «Θέατρο του Σάμπαθ» (1995).

Το πιο λάγνο, το πιο απελπισμένο από τα γραπτά του, αυτό το «πανηγυρικό εμβατήριο της χυδαιότητας» σύμφωνα με τον κεντρικό του ήρωα. Ένα μυθιστόρημα γραμμένο ανάμεσα στην «Επιχείρηση Σάιλοκ» και το «Αμερικανικό ειδύλλιο», το οποίο, όπως παραδεχόταν ο Ροθ, «πολλοί μισούν», αλλά ξεχωριστό για τον ίδιο επειδή «υπάρχει πολλή ελευθερία μέσα του».

«Αυτό αναζητάς ως συγγραφέας όταν δουλεύεις», υπενθύμιζε ο κορυφαίος Αμερικανός πεζογράφος: «Να χάνεις τις αναστολές σου, να σκαλίζεις βαθιά τη μνήμη, τις εμπειρίες και τη ζωή και μετά να βρίσκεις την πρόζα που θα πείσει τον αναγνώστη».

Το «Θέατρο του Σάμπαθ», εξηγούσε, «μιλάει για τον Μίκι Σάμπαθ, έναν γίγαντα της απείθειας στοιχειωμένο από τον θάνατο, που αντιμετωπίζει όμως με μεγάλη ευθυμία τον δικό του θάνατο. Είναι ένας ενδιαφέρων τύπος, αλλά δεν θα θεωρούνταν συμβατικά ενάρετος άνθρωπος».

Στο αγαπημένο του μυθιστόρημα, ο Φίλιπ Ροθ ακολουθεί κατά πόδας τον Σάμπαθ στο τελευταίο του ταξίδι στη Νέα Υόρκη, βάζοντας την αυστηρή φωνή της εβραίας μάνας του να βουίζει στ’ αυτιά του, τα φαντάσματα του παρελθόντος ολοζώντανα μπροστά του, και το ανδρικό του μόριο διαρκώς ορθωμένο, σε μόνιμη σεξουαλική φρενίτιδα.

Αναμφίβολα! Κοντός, ευρύστερνος, ρωμαλέος, με μια βιβλική γενειάδα, πράσινες σπίθες για μάτια και με τα δάχτυλα παραμορφωμένα από την αρθρίτιδα, ο Μίκι Σάμπαθ, στα 64 του, είναι ένα άντρας συντετριμμένος από απανωτές απώλειες, αλλά τόσο κυριευμένος από οργή και τόσο άγρια «τρελαμένος για γαμήσι» που δεν είναι να τον βάζεις σπίτι σου. Θα σου αποπλανήσει την κόρη, τη σύζυγο, την παραδουλεύτρα, θα κάνει άνω-κάτω τα συρτάρια ψαχουλεύοντας για ευωδιαστά εσώρουχα, θα χλευάσει τις πολιτισμένες σου συνήθειες, θα λασπώσει το καλογυαλισμένο σου παρκέ.

sabbath
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ: Φίλιπ Ροθ, Το θέατρο του Σάμπαθ, εκδόσεις Πόλις

Δημιουργός ενός κουκλοθεάτρου χωρίς κούκλες, με τα δάχτυλά του για μαριονέτες, ο Σάμπαθ έλαμπε τη δεκαετία του '50 στους δρόμους της Νέας Υόρκης, σαγηνεύοντας το φοιτηταριό με τα σκανδαλιάρικα θεάματά του που έκαναν έξαλλους τους σεμνότυφους και τους αστυνομικούς. Εδώ και τριάντα χρόνια όμως ζει αποσυρμένος στα βουνά της Νέας Αγγλίας, όπου μετά την αποπομπή του από το τοπικό πανεπιστήμιο λόγω ενός σεξουαλικού –τι άλλου;– σκανδάλου, συντηρείται από τη δεύτερη σύζυγό του, η οποία δεν θυμίζει σε τίποτα την προικισμένη ύπαρξη που είχε κάποτε ερωτευτεί.

Τι κράτησε ως τώρα όρθιο τον Σάμπαθ; Τι τον έκανε να ξεχνά την απώλεια των ευτυχισμένων παιδικών του χρόνων, τον πρόωρο θάνατο του αδελφού του στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, το βύθισμα των γονιών του στην κατάθλιψη και την παραίτηση, τον χαμό της πρώτης του γυναίκας –μιας εύθραυστης Ελληνοαμερικανίδας που εξαφανίστηκε μυστηριωδώς–, τους πόνους στα πάλαι ποτέ ευέλικτα άκρα του, το άδοξο τέλος της καριέρας του, την προδοσία της φοιτήτριάς του, που οδήγησε στη διαπόμπευσή του, την αφόρητη καθημερινότητά του πλάι σε μια μαραμένη και αλκοολική πια σύζυγο; Η Ντρένκα, η Σλάβα ερωμένη του.

Αυτή ήταν η σανίδα του. Μια μεσόκοπη κι επίσης ακόρεστη σεξουαλικά γυναίκα, «συνεταιράκι» του επί δεκατρία συναπτά έτη σ’ όλα τα διαστροφικά παιχνίδια της φαντασίας του.

Philip Roth Facebook Twitter
Philip Roth, 1985, σχεδιασμένο από τον R. B. Kitaj, μακροχρόνιο φίλο του συγγραφέα (R. B. Kitaj Estate)

Όμως αλίμονο, η Ντρένκα δεν υπάρχει πια. Το γεροδεμένο της σκαρί, που χάριζε ηδονή όχι μόνο στον Σάμπαθ αλλά σε κάθε αρσενικό της περιοχής και μάλιστα υπό τις ευλογίες του, έχει φαγωθεί από έναν αλύπητο, καθολικό καρκίνο, και ο ίδιος, όπως κι άλλοι εραστές της, παρηγοριέται με το ν’ αυνανίζεται ακατάπαυστα πάνω από το μνήμα της.

Ο Μίκι Σάμπαθ δρέπει τώρα τη συγκομιδή της μοναξιάς, πάντα υπερήφανος για το αβυσσαλέο ηθικό του επίπεδο. Θέλει ν’ αυτοκτονήσει κι έχει έτοιμη την επιτύμβια πλάκα του. Ενθάδε κείται  ένας «λατρευτός πορνοκάπηλος, εκμαυλιστής, σοδομιστής, ξελογιαστής νεανίδων, συζυγοκτόνος, αυτόχειρας», γεννημένος το 1929 και νεκρός ουσιαστικά εδώ και μισό αιώνα.

Πώς αυτοκτονεί, όμως, ένα τέτοιο τέρας εγωισμού; Πώς ν’ αποχωριστεί οικειοθελώς όσα μισεί αφού χάρη σ’ αυτά μπορεί και αναπνέει ακόμα;

Στο αγαπημένο του μυθιστόρημα, ο Φίλιπ Ροθ ακολουθεί κατά πόδας τον Σάμπαθ στο τελευταίο του ταξίδι στη Νέα Υόρκη, βάζοντας την αυστηρή φωνή της εβραίας μάνας του να βουίζει στ’ αυτιά του, τα φαντάσματα του παρελθόντος ολοζώντανα μπροστά του, και το ανδρικό του μόριο διαρκώς ορθωμένο, σε μόνιμη σεξουαλική φρενίτιδα.

Είναι ένα ταξίδι με άφθονα κωμικά ιντερμέτζια αλλά με περίσσευμα απόγνωσης, που ανατέμνει σε βάθος την ταραγμένη συνείδηση ενός ανθρώπου γαντζωμένου πεισματικά από τη ζωή.

Αν σας ενοχλούν οι «κακές» λέξεις ή, ακόμα χειρότερα, αν σας απωθούν οι ωμές σεξουαλικές περιγραφές, ίσως να μην το δοκιμάζατε. Προσπερνώντας, όμως, κανείς το «Θέατρο του Σάμπαθ», χάνει ένα σπουδαίο μυθιστόρημα που όχι απλώς συγκινεί και τέρπει, αλλά σε αναστατώνει συθέμελα.

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΔΩ

*Το «Θέατρο του Σάμπαθ» πρωτοκυκλοφόρησε στα ελληνικά από τις εκδόσεις Χατζηνικολή το 1998 σε μετάφραση Ανδρέα Βαχλιώτη. Από το 2013 βρίσκεται, όπως και τα υπόλοιπα έργα του Ροθ, στον κατάλογο των εκδόσεων Πόλις, στην ίδια μετάφραση, θεωρημένη από την Κατερίνα Σχινά.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Βιβλίο / Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Με αφορμή το τελευταίο του μυθιστόρημα «Ο θάνατος του συγγραφέα» ο δημοσιογράφος μιλά για την τεχνητή νοημοσύνη, την εικονική πραγματικότητα και την υπαρξιακή διάσταση της τεχνολογίας.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Βιβλίο / Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Η Σανόρα Μπαρμπ είχε περάσει πολύ καιρό στους καταυλισμούς των προσφύγων από την Οκλαχόμα που είχαν πληγεί από την Μεγάλη Ύφεση και την ξηρασία, προκειμένου να γράψει το μυθιστόρημά της. Έκανε όμως το λάθος να δείξει την έρευνά της στον διάσημο συγγραφέα, ο οποίος την πρόλαβε.
THE LIFO TEAM
Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι σπουδαιότερες μορφές του 19ου αιώνα

Βιβλίο / Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι παρεξηγημένοι του 19ου αιώνα

Το βιβλίο του Γερμανού θεωρητικού και πανεπιστημιακού Χέρφριντ Μίνκλερ αναλαμβάνει να επαναπροσδιορίσει το έργο τους, που άλλαξε τα δεδομένα του αστικού κόσμου από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το κρητικό φαγητό είναι πολιτισμικός πλούτος, κληρονομημένη γνώση, καταστάλαγμα εμπειριών, και πηγή έμπνευσης

Βιβλίο / Mια ζωή αφιερωμένη στην καταγραφή της κρητικής παράδοσης και κουζίνας

Ο Νίκος Ψιλάκης ερευνά και μελετά την κρητική παράδοση εδώ και τέσσερις δεκαετίες. Τα βιβλία του είναι μνημειώδεις εκδόσεις για το φαγητό, τις λαϊκές τελετουργίες και τα μοναστήρια της Κρήτης που διασώζουν και προωθούν τον ελληνικό πολιτισμό.
M. HULOT
«Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Βιβλίο / «Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Ένα νέο βιβλίο επιχειρεί να καταρρίψει τους μισογυνιστικούς μύθους για τις αυτοκρατορικές γυναίκες της Ρώμης, οι οποίες απεικονίζονται μονίμως ως στρίγγλες, ραδιούργες σκύλες ή λάγνες λύκαινες.
THE LIFO TEAM
Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Βιβλίο / Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Σε όλα τα έργα του πρωταγωνιστούν οι γυναίκες και μια υπόγεια Αθήνα, ενώ ο ίδιος δεν κρίνει τους ήρωές του παρά το αφήνει σε εμάς: Μια κουβέντα με τον χαμηλόφωνο συγγραφέα του «Άχρηστου Δημήτρη» και της «Πλατείας Κλαυθμώνος».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ρίτα Κολαΐτη: «Με θυμώνει που δεν βλέπεις σχεδόν κανέναν να διαβάζει ένα βιβλίο στο μετρό»   

Βιβλίο / Ρίτα Κολαΐτη: «Με θυμώνει που σχεδόν κανείς δεν διαβάζει βιβλίο στο μετρό»   

Η πολυβραβευμένη μεταφράστρια μιλά για την προσωπική της διαδρομή στον χώρο της λογοτεχνίας, για το στοίχημα της καλής μετάφρασης και εξηγεί τι σημαίνει να δουλεύεις πάνω σε κορυφαία έργα του Φλομπέρ, του Καμί, του Μαρκήσιου ντε Σαντ και της Ανί Ερνό. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Ρουφιανεύοντας τον εαυτό μου»: Τα απομνημονεύματα του Αλ Πατσίνο

Βιβλίο / «Ρουφιανεύοντας τον εαυτό μου»: Τα απομνημονεύματα του Αλ Πατσίνο

Ο 84χρονος ηθοποιός κοιτάζει προς τα πίσω και βλέπει τα δύσκολα παιδικά χρόνια, την καταθλιπτική μητέρα του, τον Τσέχoφ, τις σχέσεις που δεν έφτασαν ποτέ στον γάμο, τις έντονες αναταράξεις μιας πολυκύμαντης διαδρομής.
THE LIFO TEAM
Πέτρος Τατσόπουλος: «Η οργή σε κάποιες περιπτώσεις επιβάλλεται γιατί είναι απελευθερωτική»

Πέτρος Τατσόπουλος / «Δεν τα έχω με τους πιστούς αλλά με τους απατεώνες ρασοφόρους»

Μια χειμαρρώδης συνέντευξη με τον γνωστό συγγραφέα, δημοσιογράφο, παρουσιαστή και πρώην βουλευτή Πέτρο Τατσόπουλο, με αφορμή το τελευταίο του βιβλίο «Το παιδί του διαβόλου - Μια αληθινή ιστορία», όπου εστιάζει στη μεγάλη δύναμη της Εκκλησίας στην Ελλάδα, στη διαπλοκή της με την πολιτεία και στις σκοταδιστικές απόψεις που κατά κανόνα πρεσβεύει καθώς και στην ιδιαίτερα επικερδή «μπίζνα» που έχει στηθεί γύρω από ιερά λείψανα, ιερά κειμήλια, «άγιους» γέροντες και «θαύματα» για κάθε χρήση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Μαργκερίτ Ντιράς: Ζωή σαν μυθιστόρημα»

Το Πίσω Ράφι / To βιβλίο για τη Μαργκερίτ Ντιράς που προκάλεσε σάλο στη Γαλλία

Η προσωπικότητα που αναδύθηκε για τη συγγραφέα του «Εραστή» μέσα από το βιβλίο της δημοσιογράφου Λορ Αντλέρ είναι αμφιλεγόμενη, καθώς η πολιτική και προσωπική διαδρομή της εμφανίζουν αρκετά σκοτεινά σημεία.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Εθισμοί, τραγωδίες και ανατριχιαστικές αποκαλύψεις: Τα απομνημονεύματα της Λίζα Μαρί Πρίσλεϊ

Βιβλίο / Εθισμοί, τραγωδίες και ανατριχιαστικές αποκαλύψεις: Τα απομνημονεύματα της Λίζα Μαρί Πρίσλεϊ

Ένα βιβλίο που βασίζεται στη θλίψη και στο πένθος: της Λίζα Μαρί Πρίσλεϊ για τον πατέρα και τον γιο της, αλλά και μιας κόρης –της Ράιλι Κίου που το συνυπογράφει– για τη μητέρα της.
THE LIFO TEAM
Ράτζα Σεχάντε: «Στη Ραμάλα είμαστε περικυκλωμένοι από εξτρεμιστές Ισραηλινούς εποίκους»

Βιβλίο / «Στη Ραμάλα είμαστε περικυκλωμένοι από εξτρεμιστές Ισραηλινούς εποίκους»

Μια κουβέντα με τον έγκριτο Παλαιστίνιο δικηγόρο, συγγραφέα και πολιτικό ακτιβιστή Ράτζα Σεχάντε με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του «Τι φοβάται το Ισραήλ από την Παλαιστίνη;», έναν χρόνο μετά το ξέσπασμα της πιο άγριας ισραηλινο-παλαιστινιακής σύγκρουσης των τελευταίων δεκαετιών.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ