Την πρώτη φορά που άκουσα την έκφραση νόμιζα πως ήταν το κατάλοιπο παλιού σουφισμού. Από εκείνα τα κλισέ που ταλαιπωρήθηκαν περιπλανώμενα από το Γούντστοκ μέχρι τα Μάταλα κι επέζησαν ως σήμερα, ζαλισμένα από αρωματικά στικ, ανθιάματα και ταξίδια πέντε ημερών στο Θιβέτ σε τιμή ευκαιρίας. Μια σοβαρή κυρία με είχε κοιτάξει με όλη της τη συμπάθεια και μου είχε πει πως μου στέλνει όλη της τη θετική ενέργεια. Και μάλλον πίστευε πως επιδρούσε με καθοριστικό τρόπο σε αυτό που αποτελούσε τη ροή της προσωπικής μου ιστορίας.
Έκτοτε, ακούω την έκφραση να κυκλοφορεί γύρω μου με τη συχνότητα που εξαγγέλλονται οικονομικά μέτρα. Η «θετική ενέργεια» εμφανίζεται ως η τσαχπινιά με την οποία οι λεπτεπίλεπτες διαθέσεις θα ξεφύγουν από τον σκληρό εναγκαλισμό της ζωής.
Δεν διαθέτω κανένα μετρητή θετικής ενέργειας, όπως φαντάζομαι κι εκείνοι που την εκτοξεύουν, για να μιλήσω για την αποτελεσματικότητά της, αλλά φαντάζομαι πως τα παιδιά της Αφρικής δεν πρέπει να διαθέτουν αρκετή. Δεν εξηγείται διαφορετικά ότι πεθαίνουν και πεινάνε, αντί να ζουν στην προστατευτική αχλή που παράγει ο καλοζωισμένος ψυχισμός όσων πίνουν καφέ στο Da Capo ή προσπαθούν να πείσουν τον εαυτό τους πως αυτός είναι ο τρόπος για να συνεχίσουν να τον πίνουν.
Το βολικό με το ψέμα είναι πως ποτέ δεν χρειάζεται απόδειξη. Σε αυτήν τη διαδικασία σε βάζει μόνο η αλήθεια. Έτσι η «θετική ενέργεια» και τα παράγωγα των προσωπικών αδιεξόδων παρουσιάζονται ως η αυταπόδεικτη σωτηρία που βασικό της χαρακτηριστικό είναι πως δεν χρειάζεται κόπο. Μόνο μια καλή κουβέντα.
Μπορεί να πει κάποιος πως η «θετική ενέργεια» και οι ανακαλύψεις της αντιεπιστημονικής αυθαιρεσίας που προσπαθούν ν’ αντικαταστήσουν τους κανόνες της φύσης και της ζωής με έναν κανόνα συνεχώς ξεχειλωμένο προς το προσωπικό άλλοθι είναι απλώς φαινόμενο placebo. Ακόμα και η ιατρική αποδέχεται πως ένα ψευδοφάρμακο, placebo, μπορεί να έχει θεραπευτικά αποτελέσματα,ε νεργοποιώντας την αυθυποβολή. Με τον ίδιο ανεξιχνίαστο τρόπο η κακή διάθεση, η πίστη πως κάτι κακό θα συμβεί, μπορεί να δημιουργήσει μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Ο άνθρωπος που πιστεύει πως κάτι κακό θα συμβεί δημιουργεί στον εαυτό του έναν εκνευρισμό που τελικώς μπορεί να τον κάνει να προκαλέσει το κακό. Άρα, η θετική ενέργεια δεν είναι τίποτε άλλο από το placebo της καλής διάθεσης.
Ωστόσο, η θεωρία της θετικής ενέργειας μοιάζει με τον πνευματικό μετασχηματισμό του lifestyle. Την εσωτερική, μυστικιστική «πνευματικότητα», που, αναπόδεικτη πάντα, υπόσχεται την επιβίωση και την καλή έκβαση σε αυτούς που πίστευαν πως όλα θα πάνε καλά γιατί απλώς εξυπηρετούνται οι ίδιοι.
Οι παλιοί πρωταγωνιστές του lifestyle, οι ιδεολόγοι της ευεργετικής απραξίας, οι τροχονόμοι μιας ζωής που θα τους τα έφερνε όλα δεξιά, συντετριμμένοι πια, προσπαθούν όχι μόνο να επιβιώσουν αλλά και να υπάρξουν ως προσωπικότητες που δέχτηκαν στο κεφάλι τα συντρίμμια της ιστορίας τους. Στους καιρούς που ζούμε είναι δύσκολο, αν δεν έχεις ελάχιστη από την πνευματικότητα την οποία αντιμετώπιζαν ως εχθρό επί δεκαετίες. Έτσι παράγουν μια «πνευματικότητα» που θα τους στηρίζει και θα τους δίνει αξία. Μια θετική ενέργεια που, αν την πιστέψουν, μπορεί έως και να τους σώσει.
Τα περιοδικά είναι γεμάτα από συνεντεύξεις των σταρ που ξεχειλίζουν από ευχές για θετική ενέργεια. Δημοσιογράφοι επικαλούνται τη θετική σκέψη που θα μας βγάλει από την κρίση. Πρόσφατα, γνωστή τηλεπερσόνα κάλεσε από το twitter τους χιλιάδες των followers να στείλουν τη θετική τους ενέργεια για να έχει επιτυχή έκβαση η εγχείρηση ενός βρέφους. Λίγο ακόμη και θα χορέψουν όλοι μαζί τον χορό της βροχής.
Μήπως την εποχή των ενοχών βρίσκουμε προστασία στα καταφύγια της αθωότητας; Με τους περισσότερους μπορεί να συμβαίνει αυτό ακριβώς. Συμβαίνει με τους καταναλωτές των θεωριών. Όχι με τους εφευρέτες.
Όταν πριν από 20 χρόνια η Ελλάδα κατακλύστηκε από τις θεωρίες της αδιατάρακτης ανοησίας, το επιχείρημα ήταν πως πρόκειται για μια επιβεβλημένη αλλαγή. Την ανάγκη να ξεφύγει ο κόσμος από τις εικόνες με τα σφιγμένα πρόσωπα και τις σφιγμένες γροθιές. Η αθωότητα αυτής της ανάγκης είναι αυτό που σήμερα αποτελεί τις ενοχές ολόκληρης κοινωνίας. Τίποτα δεν ήταν αθώο, ακόμη και αν οι πρωταγωνιστές ήταν αθώοι.
Οι σύγχρονες αγαπησιάρικες προσευχές στα θετικά του σύμπαντος είναι μετεξέλιξη αυτής της θεωρίας. Ο ωχαδερφισμός και η «μη ευθύνη» απέκτησαν την πνευματικότητα που τους έλειπε. Τα παιδιά του lifestyle μεγάλωσαν και μπορούν να διαβάσουν και βιβλία που δεν είναι εικονογραφημένα. Με θεωρίες εσωτερικής αναζήτησης.
Σαν να αγαπιούνται ή να μισιούνται οι άνθρωποι χωρίς αιτίες. Από ύπαρξη ή έλλειψη διάθεσης. Δεν χρειάζονται αναθεωρήσεις, ανατροπές, εξηγήσεις και, βέβαια, ένοχοι. Μόνο να αυτορρυθμιστεί το σύστημα της καλής διάθεσης. Να επισκευαστεί ο θερμοστάτης της αγάπης, τον οποίο σαμποτάρουν όχι οι κλέφτες, οι απατεώνες και οι εκμεταλλευτές, αλλά αυτοί που γκρινιάζουν, εντοπίζοντας προβλήματα.
Η πίστη είναι πεδίο στο οποίο χωράνε αφελείς, απατεώνες και προβληματισμένοι. Η πίστη στη θετική έκβαση συμπεριλαμβάνεται. Μόνο που η πολύ θετική ενέργεια... τυφλώνει. Δεν σ’ αφήνει να δεις πως αυτό που ορίζει τα πράγματα δεν είναι η αόριστη διάθεση αλλά αλληλουχία πραγματικών καταστάσεων. Η θετική ενέργεια δεν έχει μετρητή. Η ενέργεια όμως της ΔΕΗ έχει. Και πρέπει, δυστυχώς, να πληρωθεί.
σχόλια