Μετά τα όσα ακολούθησαν τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου από τον Επαμεινώνδα Κορκονέα, το έντυπο που κρατάτε είχε κυκλοφορήσει με έναν κουκουλοφόρο στο εξώφυλλο και με το εξής ερώτημα: «Και τώρα τι;». Ένας χρόνος πέρασε και καθώς η 6η Δεκέμβρη του 2009 πλησιάζει, δεν πήραμε κάποια ουσιαστική απάντηση. Το εκφράζουμε, λοιπόν, κάπως διαφορετικά: «Και τότε τι, και τώρα τι;». Το λεξιλόγιό μας έχει επηρεαστεί από τον περασμένο Δεκέμβριο: οργή, θυμός, αγανάκτηση, αμφισβήτηση, εξέγερση, κουκουλοφόροι, πλιάτσικο, καταστροφές, ιδιωτική περιουσία, άβατο, Εξάρχεια, αστυνομοκρατία, επαναστατικό μονοπώλιο, κοινωνικά αντανακλαστικά, τρομοκρατία και άλλες πολλές είναι οι λέξεις που το εμπλούτισαν για μια ακόμη φορά. Με όλα αυτά να στριφογυρίζουν μέσα στο κεφάλι μας πάμε να συμμετάσχουμε, να παρακολουθήσουμε με τη γνωστή σύγχρονη απάθεια ή να σιχτιρίσουμε τη φετινή, πρώτη επέτειο. «Μια διαδήλωση-υπενθύμιση πως δεν είδαμε αλλαγές πουθενά», υποστηρίζουν κάποιοι. «Η διεθνής των χούλιγκαν», αντιτείνουν κάποιοι άλλοι.
Η 6η Δεκέμβρη που μας έρχεται πάντως είναι μια μέρα που αναμένεται για διάφορους λόγους από το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας. Πολλοί είναι αυτοί που θέλουν να αποδείξουν πως ο περσινός Δεκέμβρης είναι το «Πολυτεχνείο» της γενιάς του 2000 και άλλοι πως ήταν ένα γεγονός που έδειξε μοναχά ότι είμαστε μια κοινωνία όπου οι «βάρβαροι» έχουν πάρει κεφάλι, ρημάζοντας για προσωπική τους ευχαρίστηση την ιδιωτική και δημόσια περιουσία, αναχαιτίζοντας την πορεία της τέχνης και της σύγχρονης διανόησης πότε με αυγά, πότε με γροθιές και πότε με γκαζάκια, στελεχώνοντας έναn σύγχρονο πυρήνα τρομοκρατίας και διαμορφώνοντας ένα σκηνικό βίας που η χώρα του ήλιου, της θάλασσας και της καλοπέρασης δεν έχει ξαναζήσει τα τελευταία 35 χρόνια. Για όλα τα παραπάνω έχει χυθεί αρκετό μελάνι, αλλά ακόμα κανείς μας δεν έχει καταλάβει και δεν μπορεί να ονομάσει τη μεθαυριανή επέτειο. Η αμηχανία μας θα «καταλαγιάσει» με τα χρόνια, αφού ίσως είναι αφελές μεταξύ μπλογκ, Facebook, Twitter, Googlewave και άλλων μέσων δικτύωσης να πιστεύουμε πως μπορούμε να ερμηνεύσουμε όλα τα κοινωνικά γεγονότα. Ειδικά σε μια περίοδο που η οικονομική κατάρρευση είναι ορατή και το ελληνικό κράτος είναι για μια ακόμη φορά αρνητικά δακτυλοδεικτούμενο. Και από τους ξένους και από τους ντόπιους...
Ο δημοσιογράφος και ραδιοφωνικός παραγωγός (Infowar, Σκάι 100,3) Άρης Χατζηστεφάνου εξέδωσε στα τέλη του Γενάρη 2009 ένα λεύκωμα με τον τίτλο Δεκέμβρης '08: Ιστορία ερχόμαστε... Κοίτα τον ουρανό (Α.Α. Λιβάνη). «Το εξέδωσα γρήγορα γιατί ήθελα να αποτελέσει μια παρέμβαση στη συζήτηση που ξεκινούσε τότε και όχι σαν ένα επετειακό φωτογραφικό λεύκωμα. Γι' αυτόν το λόγο, εκτός από τις φωτογραφίες, στήνω και κάποιες στιχομυθίες με τον Καραμανλή και τον Αριστοτέλη ή τον Μπρεχτ και τον Καρατζαφέρη. Ήταν μια παρέμβαση που εξηγούσε τη δική μου πολιτική άποψη για τον Δεκέμβρη, που τον θεωρώ το σημαντικότερο γεγονός μετά την πτώση της δικτατορίας. Έχω κατηγορηθεί γι' αυτό. Πολλοί μου είπαν ότι υπερβάλλω και γιγαντώνω κάποια γεγονότα επειδή είναι φρέσκα και τα έχουμε στη μνήμη μας. Είναι ένα τεράστιο γεγονός που μας βρήκε απροετοίμαστους. Και ιδεολογικά και πολιτικά. Ήταν η πρώτη εξέγερση μετά την κατάρρευση όλων αυτών των δογμάτων του νεοφιλελευθερισμού. Φάνηκε η πρωτοπορία της και στο εξωτερικό. Ο Σαρκοζί πήρε πίσω νομοσχέδια και το ΔΝΤ μίλησε για ανακατανομή του πλούτου. Οι ξένοι κατάλαβαν πολύ καλύτερα τα αποτελέσματα απ' ό,τι εμείς. Εξάλλου, οι συνθήκες που έφεραν τον Δεκέμβρη του 2008 παραμένουν ακόμα: κοινωνική ανασφάλεια, οικονομική κρίση και σε έναν βαθμό αστυνομοκρατία». Στην ερώτηση «Τι πέτυχε, όμως, ο Δεκέμβρης», δυσκολεύεται να απαντήσει. «Δεν υπάρχει μια απάντηση, γι' αυτό απογοητευόμαστε. Μια εξέγερση δεν είναι μια επανάσταση που λέει ότι θα κάνω αυτό και αυτό με αυτά τα μέσα. Ήταν μια αντίδραση σε προβλήματα. Παρ' όλα αυτά, πολιτικοποιήθηκε πάνω σε συγκεκριμένα ζητήματα μια γενιά, δημιουργήθηκε ένας εναλλακτικός τρόπος ενημέρωσης αφού αμφισβητήθηκαν ευθέως τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης. Οι μπλόγκερ δεν ξύπναγαν τα πρωινά ώστε να γράψουν πόσο βαριούνται, αλλά μας έδωσαν και διαβάσαμε πολλά πολιτικά και κοινωνικά κείμενα. Απλά δεν υπάρχει κάποιος να δώσει μια κλοτσιά σε αυτή την εξέγερση ώστε να πάει λίγο παραπέρα. Η 6η του Δεκέμβρη δεν είναι μια επέτειος σύγκρουσης με την αστυνομία, αλλά πρέπει να νοηματοδοτείται ανάλογα με τις ανάγκες και τα αιτήματα της εποχής».
Η αλήθεια είναι πως το «κέρδισε» κατά κράτος τον παραδοσιακό τρόπο ενημέρωσης. Ή, για να το εκφράσουμε καλύτερα: απέκτησε μεγαλύτερο μερίδιο στην πίτα της ενημέρωσης. Πέραν της καλής θεματολογίας του, το ενημερωτικό site Tvxs παρουσίασε (και παρουσιάζει) μεγάλη επισκεψιμότητα εξαιτίας της «εναλλακτικής» κάλυψης που έδωσε στα συγκεκριμένα γεγονότα. Πρόσφατα μάλιστα κυκλοφόρησε και ένα DVD που περιέχει όλο το υλικό από τον περσινό Δεκέμβριο. Ο Στέλιος Κούλογλου μας λέει πως προχώρησε σε αυτή την έκδοση «γιατί υπήρχε πάρα πολύ υλικό που δεν μπορούσαμε να το προβάλλουμε διαφορετικά. Εξάλλου, και το site έχει περιορισμένες δυνατότητες στο οπτικό κομμάτι. Ήταν 4-5 παιδιά στους δρόμους που τράβαγαν με κάμερες και είχαμε πάρει σκηνές που δεν προβλήθηκαν ποτέ ή χάθηκαν στην πληθώρα των εικόνων και παρασύρθηκαν από τη δίνη των γεγονότων. Όπως θα έβγαζες ένα άλμπουμ φωτογραφιών από τις οποίες ελάχιστες είχαν χρησιμοποιηθεί από εκείνες τις ημέρες. Δεν παίρνουμε θέση με το οπτικό υλικό, αλλά με την αρθρογραφία που υπάρχει στα extras του DVD. Προσωπικά, πιστεύω τα ίδια που πίστευα και τότε. Ήταν μια νεολαιίστικη έκρηξη οργής που είχε ως αφορμή τη δολοφονία του μαθητή. Βέβαια, τα μέσα στάθηκαν περισσότερο στις καταστροφές και τα πλιάτσικα παρά στην ουσία του θέματος. Απέδειξαν για άλλη μια φορά τον στρουθοκαμηλισμό της ελληνικής κοινωνίας. Τα αίτια είναι πολλά και ξεκινούν από την αγχωτική εκπαίδευση στο γυμνάσιο και στο λύκειο για να καταλήξουν στην ανύπαρκτη στο πανεπιστήμιο. Γύρισα πανεπιστήμια από την Αγγλία μέχρι την Αργεντινή και τέτοιο χάλι, όπως το δικό μας, δεν είδα. Μετά, ζούσαμε και ζούμε μια περίοδο οικονομικής κρίσης, είχαμε μια διεφθαρμένη κυβέρνηση και μια γενικότερη κατάσταση ατιμωρησίας».
Η τελευταία προσθήκη στη «δεκεμβριανή» παραγωγή έχει και αυτή δημοσιογραφικό άρωμα. Η Ανησυχία (εκδόσεις Καστανιώτης. Ο τίτλος είναι παρμένος από ένα αυτοκόλλητο που ήταν εκείνες τις μέρες στους τοίχους) είναι το αποτέλεσμα της συνεργασίας του συντάκτης της Ελευθεροτυπίας Αλέξανδρου Κυριακόπουλου και του φωτογράφου και γραφίστα Ευθύμη Γουργούρη. Ένα λεύκωμα που συνδυάζει τις φωτογραφίες του Γουργούρη με μια συλλογή από κείμενα και συνθήματα του Κυριακόπουλου. «Εμείς με αυτό δεν θέλουμε να βγάλουμε λεφτά. Ήδη το βιβλίο διατίθεται δωρεάν στο ίντερνετ (στη σελίδα του Καστανιώτη). Μπορεί να το πάρει και να το χρησιμοποιήσει όποιος θέλει, αρκεί να δημοσιεύσει την πηγή (creative commons). Απλά δεν ήθελα να "χαθούν" όλα όσα θαφτήκανε εκείνες τις μέρες του Δεκεμβρίου. Αν δεν το κάναμε βιβλίο, θα φτιάχναμε ένα μπλογκ», θα πει ο Αλέξανδρος Κυριακόπουλος. «Υπήρχε ένας άλλος κόσμος που δεν έσπασε, δεν έκαψε, δεν έκλαψε και δεν ακούστηκε πουθενά. Δεν έπρεπε να χαθούν, γιατί, εκτός από τις φωτιές και τις καταστροφές που έδειχναν τα μέσα ενημέρωσης, υπήρχε ένα κομμάτι που έδειχνε πως ονειρευόταν και απαιτούσε αλλαγές. Υπήρχαν κείμενα που μίλαγαν για το πώς θέλουν τον κόσμο, υπήρχαν ποιήματα που έμειναν στην αφάνεια. Θέλαμε να δείξουμε αυτή την άλλη όψη. Μια φράση σαν σύνοψη είναι: «Ο Δεκέμβρης δεν ήταν η απάντηση, ήταν η ερώτηση». Ποια ερώτηση, όμως, και σε ποιον και από ποιον, δυσκολεύεται να απαντήσει και ο ίδιος ο Αλέξανδρος: «Δεν νομίζω πως είμαι και ο αρμόδιος να κάνω κάποια κοινωνική ερμηνεία. Έκανα μια αποστολή διάσωσης. Να μαζέψω ό,τι είχε λίγες ώρες ζωής πριν το μαζέψουνε, το σκορπίσουνε, το πετάξουνε».
Έναν χρόνο μετά οι συγκρίσεις του Δεκεμβρίου του 2008 με το Μάη του '68 και το Νοέμβρη του '73 δίνουν και παίρνουν, θέλοντας να υποβαθμίσουν ή ν' αναβαθμίσουν την ουσία των ιστορικών γεγονότων, αλλά είναι μάλλον αδόκιμες και λανθασμένες. Έναν χρόνο πριν τον Μάη ο Γκι Ντεμπόρ είχε συγγράψει το Ευαγγέλιο που ονομάζεται Κοινωνία του Θεάματος, ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ είχε πει «έχω ένα όνειρο» και η nouvelle vague ήταν στο απόγειό της. Στο Πολυτεχνείο, η χούντα πυροβολούσε στο ψαχνό, βασάνιζε και εξόριζε τους Έλληνες πολίτες. Αν κάτι είδαμε πέρυσι, είναι πως το κράτος και η νέα ελληνική κοινωνία (με τους μετανάστες μέσα), καταρχάς δεν συμφωνούν μεταξύ τους. Και αν κάποιος πρέπει να κινηθεί διαφορετικά, αυτός σίγουρα είναι το κράτος.
σχόλια