Πώς πρωτογνωρίσατε τον κόσμο του Ομήρου;
Από τη μητέρα μου. Συνήθιζε να μου διαβάζει ιστορίες από την Ιλιάδα και την Οδύσσεια όταν με έβαζε μικρή να κοιμηθώ. Τις ερωτεύτηκα με πάθος και άρχισα να καταβροχθίζω όσους μύθους έπεφταν στα χέρια μου. Τότε ζούσα στη Νέα Υόρκη και όταν επισκέφτηκα το Μουσείο Μετροπόλιταν μου φάνηκε εκπληκτικό ότι μπορούσα να δω αγάλματα των θεών και των ηρώων για τους οποίους διάβαζα.
Η ελληνική μυθολογία είναι γεμάτη από μεγάλους έρωτες. Γιατί διαλέξατε την ιστορία του Αχιλλέα και του Πάτροκλου; .
Έβρισκα πάντα πολύ συγκινητικό στην Ιλιάδα τον θρήνο και τη θλίψη του Αχιλλέα για τον θάνατο του Πάτροκλου. Μέχρι εκείνο το σημείο ο Αχιλλέας φαίνεται να ενδιαφέρεται μόνο για τον εαυτό του και την υστεροφημία του. Τη στιγμή, όμως, που μαθαίνει τον θάνατο του συντρόφου του, η απελπισία για τη χαμένη του αγάπη τον καταβροχθίζει κυριολεκτικά. Γίνεται ανθρώπινος και συμπαθής. Κι επειδή αυτή η στάση του Αχιλλέα με εντυπωσίαζε, θέλησα να την καταλάβω καλύτερα: γιατί ο Πάτροκλος σήμαινε τόσο πολλά γι’ αυτόν; Ο Όμηρος μας λέει το τέλος της ιστορίας τους, αλλά εγώ ήθελα ν’ ανακαλύψω και την αρχή της.
Ο Αχιλλέας σας, με όλες του τις αδυναμίες, κατακτά και τον πιο δύσπιστο αναγνώστη. Τι αγαπάτε εσείς περισσότερο σ’ αυτόν το λαμπερό ήρωα, που στην Ιλιάδα πότε οργίζεται παράλογα με τον Αγαμέμνονα και μένει έξω από τις μάχες, πότε αντιδρά στον θάνατο του Πάτροκλου με μια αιματοχυσία;
Για μένα ο Αχιλλέας είναι ένα τόσο τραγικό και συγχρόνως συναρπαστικό πρόσωπο λόγω της νιότης του. Νομίζω ότι ξεχνάμε πολύ εύκολα πόσο νεότερος είναι από τους άλλους ήρωες του Τρωικού Πολέμου και πόσο ευάλωτο τον κάνει η αφέλεια και η εμπιστοσύνη του στους ανθρώπους. Η σύγκρουσή του με τον Αγαμέμνονα οφείλεται κατά πολύ σ’ αυτή την παρορμητική, ακραία τιμιότητά του. Σε αντίθεση με τον Οδυσσέα, αυτό τον πανούργο, έμπειρο διπλωμάτη, ο Αχιλλέας δεν είχε μάθει να παίζει τα παιχνίδια της εξουσίας. Προτιμούσε τις ανοιχτές, καθαρές μάχες, όχι τους μανδύες και τα στιλέτα. Κάτι ακόμα που με τράβηξε στον Αχιλλέα είναι η φρικτή επιλογή που του χάρισε η μοίρα: να ζήσει μια μακριά και ευτυχισμένη ζωή, αλλά να ξεχαστεί εντελώς από τους ανθρώπους ή να πεθάνει νέος με αντάλλαγμα την αιώνια φήμη; Πολύ δύσκολη επιλογή για να την κάνεις, και ακόμα δυσκολότερη για να ζήσεις με αυτή. Και όπως μαθαίνουμε στην Οδύσσεια, όταν ο Οδυσσέας μιλάει με το πνεύμα του Αχιλλέα, είναι μια επιλογή για την οποία έχει μετανιώσει.
Την ιστορία την αφηγείται ο άγνωστος γενικά σε όλους μας Πάτροκλος. Tι σας οδήγησε σ’ αυτή την επιλογή;
Για να είμαι ειλικρινής, δεν χρειάστηκε καν ν’ αποφασίσω! Από την πρώτη στιγμή που κάθισα στο κομπιούτερ μου, την ιστορία του Πάτροκλου ήθελα να διηγηθώ. Με συγκινούσε τόσο αυτός ο άνδρας, που ο Όμηρος χαρακτηρίζει ευγενικό, παρόλο που είναι ο σύντροφος του πιο άγριου πολεμιστή των Ελλήνων.
Θέλατε να μείνετε πιστή στον Όμηρο; Πόση ελευθερία επιτρέψατε στον εαυτό σας;
Θα έλεγα ότι σε γενικές γραμμές τού έμεινα πολύ πιστή, αλλά όχι εντελώς πιστή. Όποτε, όμως, αποφάσιζα ν’ απομακρυνθώ από το κείμενό του, προσπαθούσα να έχω σοβαρούς λόγους για να το κάνω. Για παράδειγμα, αποφάσισα να κάνω τη σκλάβα Βρισηίδα κόρη ενός αγρότη, παρά πριγκίπισσα. Ένιωθα ότι είχαμε υπερβολικά πολλούς αριστοκράτες στην ιστορία και δεν μπορούσα να βγάλω από το μυαλό μου τους κανονικούς, απλούς ανθρώπους, τους αγρότες γύρω από το κάστρο της Τροίας, τους κοινούς στρατιώτες, οι ζωές των οποίων καταστρέφονταν από έναν πόλεμο, που ουσιαστικά ήταν μια προσωπική, ιδιωτική έχθρα. Ήθελα να δώσω ζωή και στις δικές τους εμπειρίες.
Αυτό που με εντυπωσίασε στο βιβλίο σας είναι ότι για τον μεταμοντέρνο κόσμο μας σέβεστε υπερβολικά τους μύθους. Δεν σας πέρασε από το μυαλό να προσγειώσετε λίγο θεούς και ήρωες;
Ούτε για μιΑ στιγμή. Υπάρχουν θαυμάσια βιβλία γύρω μας που γυρνάνε την πλάτη στους θεούς και τους μύθους. Αλλά, για μένα, η Θέτις και ο Χείρων ήταν αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας μου. Απλούστατα, δεν μπορούσα να τη φανταστώ χωρίς αυτούς.
Οι περιγραφές των ελληνικών τοπίων είναι καταπληκτικές και πολύ πραγματικές. Τις οφείλετε στη φαντασία σας, στον Όμηρο και στα υπόλοιπα διαβάσματά σας ή σε κάποιο ταξίδι σας στην Ελλάδα;
Ήμουν τυχερή γιατί επισκέφτηκα την Ελλάδα όσο ήμουν στο κολέγιο και πέρασα ένα ολόκληρο καλοκαίρι σε μια αρχαιολογική ανασκαφή στην Κέρκυρα. Την ίδια περίοδο κατάφερα και να ταξιδέψω, να πάω σε νησιά αλλά και στην ηπειρωτική χώρα. Αυτό το ταξίδι αποδείχτηκε ουσιώδης βοήθεια στο γράψιμο του βιβλίου μου, αν και τότε ούτε που μου πέρναγε από το μυαλό ότι κάποια μέρα θα γίνω συγγραφέας. Πραγματικά, αν δεν είχα δει με τα μάτια μου το Αιγαίο, αν δεν είχα καθίσει μέσα σ’ έναν ελαιώνα ή φτάσει με ωτοστόπ στα βουνά σας, δεν νομίζω ότι θα μπορούσα να τα έχω περιγράψει με αυτό τον τρόπο. Ήταν ένα φανταστικό ταξίδι και λαχταρώ να το ξανακάνω!
Είναι αλήθεια ότι το βιβλίο σάς πήρε δέκα χρόνια να το ολοκληρώσετε; Ποιο ήταν το πιο δύσκολο: η έρευνα και η συγκέντρωση του υλικού ή το λογοτεχνικό ύφος, ο τελικός τόνος της γραφής;
Το μεγαλύτερο μέρος της έρευνας το έκανα χωρίς να το συνειδητοποιώ καν. Μέχρι να πάρω το μάστερ μου στις Κλασικές Σπουδές είχα ήδη στα ράφια μου τα περισσότερα από τα βιβλία που θα χρειαζόμουνα ή ήξερα πού να τα βρω στη βιβλιοθήκη του πανεπιστημίου. Αυτό που αποδείχτηκε πραγματική και σκληρή πρόκληση για μένα ήταν να διηγηθώ την ιστορία του Πάτροκλου μ’ έναν τρόπο που να του αξίζει, που να τον τιμά - πώς να ενσωματώσω όλα αυτά τα γεγονότα στην εσωτερική του ζωή, στα αισθήματα της καρδιάς του. Πέντε χρόνια έγραφα και κατέληξα να πετάξω στα σκουπίδια το πρώτο σχέδιο του βιβλίου. Τα είχε όλα, την ιστορία και τους χαρακτήρες, αλλά δεν είχα καταφέρει να συλλάβω τη φωνή του Πάτροκλου. Έτσι, πέρασα άλλα πέντε χρόνια ξαναγράφοντας όλο το βιβλίο από το μηδέν.
Διδάσκετε στο γυμνάσιο λατινικά και αρχαία ελληνικά. Ενδιαφέρονται καθόλου οι Αμερικανοί έφηβοι για το μάθημά σας;
Πάρα πολύ! Λατρεύω να παρακολουθώ τους μαθητές μου ν’ ανακαλύπτουν αυτές τις αρχαίες ιστορίες και τα κείμενα και να συνειδητοποιούν ότι κάθε άλλο παρά ξερά είναι, ότι πάλλονται από ζωή και ενέργεια. Η διδασκαλία βοηθάει κι εμένα να διατηρώ ζωντανό τον ενθουσιασμό μου για την επιστήμη μου, γιατί βλέπω και ξαναβλέπω τα αρχαία κείμενα μέσα από τα μάτια των παιδιών μ’ ένα καινούργιο κάθε φορά φως.
Έχετε διαβάσει καθόλου σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία;
Κάτι λίγο, μακάρι να είχα διαβάσει περισσότερη! Μια από τις μεγαλύτερες επιθυμίες μου είναι να μάθω νέα ελληνικά, έτσι ώστε να διαβάζω στο πρωτότυπο ποιητές σαν τον Καβάφη. Προσφάτα, πάντως, έπεσα πάνω σε μια Ελληνίδα συγγραφέα που λέγεται Φοίβη Γιαννίση κι ευχαριστήθηκα πολύ τα βιβλία της. Περιμένω και τις δικές σας προτάσεις.
Θα μεταφραστεί το βιβλίο σας στα ελληνικά;
Το εύχομαι! Δεν υπάρχει για την ώρα κάτι συγκεκριμένο, αλλά προσεύχομαι και περιμένω.
Για τη σύγχρονη ελληνική κρίση τι σκέφτεστε;
Μου φαίνεται απίστευτα σύνθετη και δύσκολη κατάσταση και δεν θα παραστήσω ότι ξέρω τη λύση. Αλλά η καρδιά μου βρίσκεται κοντά σε όλους σας στον σκληρό δρόμο που έχετε μπροστά σας.
σχόλια