«...Δεν δέχομαι την κριτική πως κάνω ό,τι θέλω. Το λέω αυτό γιατί κυκλοφορούν διάφορα ανώνυμα υβριστικά σημειώματα. Βλέπω ότι είμαι στόχος, αλλά αυτό με δυναμώνει»...
Δήλωση βαρύγδουπη που «αρμόζει» σε πρόσωπο της εξουσίας. Με ισχύ και «πλάτες». Έτσι ένιωθε προφανώς ο Χρήστος Ζαχόπουλοςόταν έλεγε τα παραπάνω σε συνέντευξή του («Ελευθεροτυπία», 31/10/06), πολλούς μήνες πριν ακουστεί ο βαρύς γδούπος της πτώσης του από το μπαλκόνι του τετάρτου ορόφου της οδού Καρνεάδου. Τι να μεσολάβησε άραγε και έπαψαν τα σημειώματα να «δυναμώνουν» τον πρώην πανίσχυρο πρώην γενικό γραμματέα του υπουργείου Πολιτισμού; Να έπαιξε κάποιο ρόλο η κατάθλιψη που χτυπά τις μέρες των εορτών τους πιο ευαίσθητους εξ ημών;...
Με τη λήξη της εορταστικής περιόδου πάντως, απομακρύνονται και οι τελευταίες δικαιολογίες για το σύστημα εκείνο που καλείται να αποκαλύψει τις «σκοτεινές πτυχές». Πολλές υποθέσεις έχουν ήδη ανοίξει μέσα από δημοσιεύματα. Φάκελοι ανασύρονται από σκονισμένους φοριαμούς, φως ξαναπέφτει σε αποφάσεις που και παλιότερα απασχόλησαν την επικαιρότητα πριν ξεχαστούν. Εισαγγελείς επιλήφθηκαν και ήδη διαμαρτυρήθηκαν όταν άκουσαν σχόλια πως ασκούν έρευνες με τρόπο κατευθυνόμενο και δεν έβγαλαν τίποτε σε άλλες υποθέσεις (ομόλογα, υποκλοπές).
Μεγάλο μέρος των ερευνών αφορά το «παιχνίδι» με τις αποφάσεις του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ) και άλλων αντίστοιχων οργάνων (Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων-ΚΣΝΜ) στα οποία προέδρευε ο κ. Ζαχόπουλος, και μάλιστα με διπλή ψήφο. Το ΚΑΣ είναι το όργανο εκείνο που δίνει τη λύση όταν κάποιος θέλει να αξιοποιήσει χώρο με ιστορική-πολιτιστική-αρχαιολογική σημασία. Με λίγα λόγια, σε μία χώρα όπου δεν υπάρχουν οργανωμένα κτηματολόγιο και χρήσεις γης, ώστε να είναι γνωστό σε ποιον ανήκει κάθε κομμάτι γης και τι μπορεί να κτισθεί επάνω του, το ΚΑΣ είναι «όργανο-κλειδί». Στελεχωμένο με επιστήμονες εγνωσμένου κύρους αλλά και εμπίστους της πολιτικής εξουσίας, έχει φθάσει πολλές φορές σε αποφάσεις που λαμβάνονται με πλειοψηφία μιας ψήφου - της διπλής του προέδρου του. Ας δούμε μερικές μόνον από τις υποθέσεις «αποχαρακτηρισμού μνημείων» που εντοπίζονται στο χώρο της Αττικής:
Θέα υπερτροφίας
Χάρη στη «διπλή» ψήφο Ζαχόπουλου ελήφθη, για παράδειγμα, η απόφαση (ίσως η πιο ισχυρή στην αστική μνήμη) για την κατεδάφιση δύο πολυκατοικιών στη Διονυσίου Αεροπαγίτου. Πρόκειται για κτίρια στους αριθμούς 17 και 19 του πεζόδρομου κάτω από τον Ιερό Βράχο, που «κατηγορούνται» ότι εμποδίζουν τη θέα σε εκείνους που θα κάθονται στο εστιατόριο του Νέου Μουσείου Ακροπόλεως. Η πολυκατοικία της Διον. Αρεοπαγίτου 17, έργο του αρχιτέκτονα του μεσοπολέμου Βασ. Κουρεμένου, έχει ανακηρυχθεί έργο τέχνης από τα υπουργεία Πολιτισμού και ΠΕΧΩΔΕ από το 1978 - δηλαδή ένα χρόνο μετά τον πρώτο διαγωνισμό για την ανέγερση του νέου μουσείου της Ακρόπολης. Η διπλανή, στο 19, χαρακτηρίσθηκε διατηρητέα από το ΥΠΕΧΩΔΕ και αγοράστηκε από το συνθέτη Βαγγέλη Παπαθανασίου το 1986. ΚΑΣ και ΚΣΝΜ συνεδρίασαν θυελλωδώς στις 3 Ιουλίου 2007. Αρχιτέκτονες, αρχαιολόγοι, πανεπιστημιακοί και μη, τσακώθηκαν με τις ώρες ανασύροντας επιχειρήματα και ακολουθώντας διαφορετικές οπτικές γωνίες. Μίλησαν ακόμη και για το υπερβολικό μέγεθος του ήδη χτισμένου νέου μουσείου. Περίπου όπως σήμερα μιλούμε για την υπερτροφική εξουσία που είχε στο υπουργείο Πολιτισμού ο κ. Ζαχόπουλος, ελέω της σχέσης του με την οικογένεια Καραμανλή...
«Να περάσει»...
Το χώρο γύρω από το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης φαίνεται πως αφορούσε και η τελευταία εντολή του κ. Ζαχόπουλου. Την ημέρα που παραιτήθηκε (18/12/07), το ΚΑΣ συνεδρίασε χωρίς τον πρόεδρό του. Ανάμεσα στα θέματα όμως, υπήρχε μια εισήγηση για «διάλυση αρχαιοτήτων» (παλαιοχριστιανικοί τοίχοι και δάπεδα) που βρέθηκαν στην αρχή της οδού Μακρυγιάννη, προκειμένου να κατασκευασθεί εκεί η ράμπα τροφοδοσίας του μουσείου! Κατά τις υπάρχουσες πληροφορίες, η εισήγηση δεν συνοδευόταν καν από κάποια γνωμάτευση της αρμόδιας Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Έφερε όμως εμφανώς τη σημείωση «να περάσει» με το γραφικό χαρακτήρα του κ. Ζαχόπουλου...
Τσιμέντο να γίνει;
Κι άλλη μια περίεργη σύμπτωση ακολούθησε την… ελεύθερη πτώση του Χρήστου Ζαχόπουλου. Στις 21/12, μια ημέρα μετά την απόπειρα αυτοκτονίας του και τρεις μετά την παραίτησή του, η τεχνική εταιρεία ΑΡΣΙΝΟΗ, που είχε περίπου δυο χρόνια πριν (28/3/06) αγοράσει τμήμα του οικοπέδου όπου βρίσκονται τα θεμέλια του ιωνικού ναού της Αγροτέρας Αρτέμιδος, κατέθεσε αίτηση στην Πολεοδομία Αθηνών για να κατεδαφίσει τα κτίσματα που υπάρχουν σε αυτό, ανοίγοντας έτσι το δρόμο για την οικοδόμηση του αρχαιολογικού χώρου. Παραμένει πάντως το ερώτημα γιατί επί προεδρίας Ζαχόπουλου το θέμα επανήλθε στο ΚΑΣ ανατρέποντας 40 χρόνια γνωμοδοτήσεων για απαλλοτρίωση, ανάδειξη και προστασία του χώρου. Μήπως τελικά η κατεδάφιση και ανασκαφή με έξοδα του ΥΠΠΟ ήταν απλώς ένα ενδιάμεσο «χρήσιμο» στάδιο;
Αποκατάσταση τοπίου
«Πρόοδος, ανάπτυξη και θέσεις εργασίας» στάθηκαν πολλές φορές η δικαιολογία για αποφάσεις όπως οι παραπάνω. Εν ολίγοις, δεν μπορούν όσα κατασκεύασαν οι αρχαίοι πρόγονοι να εμποδίζουν τις δουλειές των απογόνων τους... Ένα από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα αποτελεί η συνέχιση της λειτουργίας των δύο λατομείων στο Μαρκόπουλο, που λειτουργούσαν από το 1980 εντός του αρχαιολογικού χώρου της Μερέντας χωρίς την άδεια του υπουργείου Πολιτισμού. Και όμως, το ΚΑΣ ενέκρινε για πρώτη φορά στις 28/3/2006 τη λειτουργία τους για τρία ακόμη χρόνια, με πρόσχημα «την αποκατάσταση του τοπίου»... Αρκετό καιρό πριν (τέλη 2004), μιλώντας στη Βουλή, ο τότε υφυπουργός Πολιτισμού Π. Τατούλης είχε μιλήσει για άμεση διακοπή των εξορύξεων στο συγκεκριμένο χώρο. Επικράτησε όμως κατά τα φαινόμενα η άποψη Ζαχόπουλου (όπως συνήθως συνέβαινε στις κόντρες με τους προϊσταμένους του), σύμφωνα με την οποία το κλείσιμο των λατομείων θα ανέβαζε το κόστος των οικοδομών στην περιοχή της Αττικής!
Οίκος ανοχής
Στην ίδια περιοχή του Μαρκόπουλου, το ΚΑΣ αποφάσισε τον περασμένο Ιούλιο με συνοπτικές διαδικασίες να επιτραπεί η κατάχωση ενός ιερού της Αφροδίτης το οποίο λειτουργούσε και ως οίκος ανοχής. Το ιερό του 4ου αιώνα είχε αποκαλυφθεί με την κατασκευή του νέου Ιπποδρόμου, αλλά «εμπόδιζε» τη σωστή λειτουργία της εγκατάστασης, που επιβάλλει συγκεκριμένες προδιαγραφές κλίσεων. Με την ίδια λογική καταχώθηκαν και άλλες αρχαιότητες στην περιοχή του αρχαίου δήμου Μυρρινούντος.
Επίτιμα κιγκλιδώματα
Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης δεν είναι μόνον ο αρχαιότερος πολιτικός εν ενεργεία, αλλά και ένας από εκείνους που αγαπούν αποδεδειγμένα την αρχαιολογία... Ίσως έτσι δικαιολογείται το γεγονός ότι ευνοήθηκε και αυτός από τις αποφάσεις του ΚΑΣ που αφορούν ακίνητα του Ιδρύματος Μητσοτάκη στον Κεραμεικό. Το ίδρυμα διαθέτει ακίνητα (παραχωρήθηκαν επί ΠΑΣΟΚ) στη συμβολή των οδών Σαλαμίνας και Ψαρομηλίγκου, σε απόσταση δηλαδή αναπνοής από το «Δημόσιο Σήμα», το τμήμα δηλαδή του νεκροταφείου της αρχαίας Αθήνας στο οποίο θάβονταν οι επιφανείς προσωπικότητες που έπεσαν υπερασπιζόμενες τα πάτρια. Όπως έχει δημοσιευθεί λοιπόν, με πρωτοβουλία Ζαχόπουλου το ΚΑΣ ενέκρινε το περασμένο καλοκαίρι οικοδομικές εργασίες σε μια περιοχή όπου είχαν ανακαλυφθεί θολωτοί τάφοι και, λογικά, θα έπρεπε να συνεχισθούν οι ανασκαφές. Το μόνο που μπορεί να δει κανείς σήμερα στο σημείο είναι πέργκολες, περιφράξεις και σιδερένια κιγκλιδώματα...
Τύμβος συμφερόντων
Άλλη μια περιοχή ιστορικής μνήμης, εκείνη στην οποία έγινε η ναυμαχία της Σαλαμίνας, παραμένει θύμα ιδιωτικών συμφερόντων. Το θέμα είναι ότι τα συγκεκριμένα συμφέροντα αφορούν τη ναυτιλιακή εταιρεία Αρκαδία, η οποία σχετίζεται με την οικογένεια Καραμανλή. Όπως αναφέρεται σε ερώτηση που κατέθεσε το ΠΑΣΟΚ την περασμένη εβδομάδα, το ΚΑΣ αποφάσισε με υπερκοστολόγηση την απαλλοτρίωση του συγκεκριμένου χώρου έναντι 3 εκατομμυρίων ευρώ. Λόγω όμως, του πολύ υψηλού τιμήματος, η απαλλοτρίωση παραμένει σε εκκρεμότητα και ο χώρος συνεχίζει να χρησιμοποιείται από τη ναυτιλιακή εταιρεία.
Προσωπική αυτοψία
Σε έναν άλλο χώρο ιστορικής αξίας του Πειραιά, τα Κονώνεια Τείχη στην Πειραϊκή, έγραψε επίσης σελίδες δόξης ο κ. Ζαχόπουλος. Πάνω στα τείχη που είχαν σε μεγάλο ποσοστό μπαζωθεί επί χούντας, είχαν απλώσει τα τραπεζοκαθίσματά τους πολλές ψαροταβέρνες. Μέσα στη δεκαετία του ‘90 ξεκινά προσπάθεια για την απομάκρυνσή τους, με δεδομένο ότι υπήρχε κίνδυνος από υποχώρηση των μπαζωμάτων. Αρχαιολόγοι διαμαρτύρονται, δικαστήρια βγάζουν αποφάσεις, αλλά τα τραπεζοκαθίσματα ακάθεκτα πάνω στις αρχαιότητες. Τον Αύγουστο του 2004, ο τότε υφυπουργός Πολιτισμού Π. Τατούλης διαπιστώνει βλάβη στα τείχη από τις οκτώ ταβέρνες, αλλά το Σεπτέμβριο το ΚΑΣ δίνει προθεσμία ενός έτους. Επιφυλάσσεται μάλιστα ειδική μεταχείριση για το κατάστημα Αχινός πάνω από την πλαζ της Φρεαττύδας, για το οποίο ζητείται αυτοψία από επιτροπή του υπουργείου υπό τον Χρ. Ζαχόπουλο αυτοπροσώπως! Το οποίο κατάστημα παραμένει, αν και οι εγκαταστάσεις των υπολοίπων έχουν απομακρυνθεί.
Μαρίνα Ζέας
Δίπλα στη Φρεαττύδα βρίσκεται και η Μαρίνα Ζέας, που έχει παραχωρηθεί σε ιδιώτες για εκμετάλλευση. Προφανώς στο πλαίσιο της εξυπηρέτησής τους, το ΚΑΣ γνωμοδότησε τον Ιούλιο του 2004 ότι είναι δυνατόν να κατασκευασθούν προβλήτες, δεξαμενές καυσίμων και καφετέρια σε αρχαιολογικό χώρο, κοντά δηλαδή στους νεώσοικους όπου στην αρχαιότητα φυλάσσονταν τα καράβια.
Γλυκά μπετά
Όπως επίσης αναφέρει στην ερώτησή του το ΠΑΣΟΚ, στα Γλυκά Νερά Αττικής και πάνω σε σπουδαίο μυκηναϊκό τάφο, επετράπη η ανέγερση κτιρίου. Σε άλλη περίπτωση, όπως καταγγέλθηκε πρόσφατα, με απόφαση του ΚΑΣ επετράπη η ανέγερση πολυτελούς πολυκατοικίας στο Πόρτο Ράφτη και σε οικόπεδο που έμενε άκτιστο επί τριάντα χρόνια λόγω αρχαιοτήτων. Επίσης το ΠΑΣΟΚ ρωτά για το ρόλο του ΚΑΣ στην ανέγερση 19 διαμερισμάτων στο Ν. Ψυχικό σε οικόπεδο με κτίσμα που έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο (ΦΕΚ Δ 464/6.7.88) «από κατασκευαστική εταιρεία στο Δ.Σ. της οποίας συμμετέχουν στενά συγγενικά πρόσωπα πρώτου βαθμού του κ. Παπαμαρκάκη, γνωστού από το σκάνδαλο καταλήστευσης των ασφαλιστικών ταμείων, αλλά και αρκετοί στενότατοι συγγενείς του κ. Παπαμαρκάκη».
Αρχαίο Θέατρο
Με τις προτεραιότητες που ο κ. Ζαχόπουλος έθετε στη διάρκεια της θητείας του συνδέεται και το «πάγωμα» των ενεργειών για την ανάδειξη του μεγάλου αρχαίου θεάτρου στις Αχαρνές (Μενίδι) που ανακαλύφθηκε τυχαία τον περασμένο Φεβρουάριο κατά τη διάρκεια εκσκαφών για οικοδομή. Για την ύπαρξη του συγκεκριμένου θεάτρου υπήρχαν ενδείξεις και αρχαιολογικά ευρήματα πολύ νωρίτερα. Όταν όμως η μπουλντόζα έπεσε πάνω σε τμήμα του κοίλου, όλοι μίλησαν με συγκίνηση για το όραμα της ανάδειξης των αρχαιοτήτων. Ο τότε υπουργός Πολιτισμού Γ. Βουλγαράκης δήλωσε ότι η απαλλοτρίωση θα προχωρήσει αμέσως και θα επεκταθεί εάν χρειασθεί στα όμορα οικόπεδα.
Όλα τα παραπάνω, έργα και ημέρες, αφορούν μόνο την Αττική και είναι λίγα σε σχέση με αποφάσεις που αφορούσαν την υπόλοιπη Ελλάδα και ιδίως τη Θεσσαλονίκη, από την οποία κατάγεται και στην οποία επιθυμούσε να πολιτευθεί ο Χρ. Ζαχόπουλος...
σχόλια