Οι ταυρομαχίες και η διαμάχη γύρω από αυτήν την τόσο αμφιλεγόμενη παράδοση είναι λίγο πολύ γνωστή ιστορία. Ωστόσο υπάρχει ένα παρόμοιο έθιμο, εξίσου ή και περισσότερο απoτρόπαιαο που στοιχίζει κάθε χρόνο την ζωή σε δεκάδες χιλιάδες ισπανικά κυνηγόσκυλα και για το οποίο έχει γίνει ελάχιστα λόγος αφού κανείς δεν φαίνεται να θέλει να ασχοληθεί.
Τα Γκάλγκο Εσπανιόλ, μια πολύ γνωστή ράτσα ισπανικών κυνηγόσκυλων, χρονολογούνται από τα αρχαία χρόνια και κάποτε τα διέθεταν μόνο οικογένειες Ισπανών ευγενών. Σήμερα, αυτά τα τόσο όμορφα και μεγαλοπρεπή ζώα, έχουν καταντήσει τίποτα περισσότερο από ένα εργαλείο που οι σύγχρονοι κυνηγοί ξεφορτώνονται όσο γίνεται συντομότερα μετά το τέλος της κυνηγητικής περιόδου. Η παραδοσιακή εξήγηση για την βιαιότητα απέναντί τους είναι πως αν τα σκυλιά ντρόπιαζαν το αφεντικό τους μην ανταποκρινόμενα στις προσδοκίες τους, αυτή η ατίμωση έπρεπε να ξεπληρωθεί βασανίζοντας και σκοτώνοντας το ζώο. Η αλήθεια όμως είναι πως πλέον απλώς οι ιδιοκτήτες τους δεν θέλουν να ξοδέψουν περισσότερα λεφτά. Γι' αυτούς είναι πιο λογικό να αγοράσουν την επόμενη χρονιά ένα νέο Γκάλγκο για μόλις 10 ευρώ παρά να δαπανήσουν χρήματα ταΐζοντας μέχρι την επόμενη σεζόν αυτά που έχουν ήδη. Οπότε απλώς τα ξεφορτώνονται και το κάνουν με τους πιο φρικιαστικούς τρόπους που μπορεί να φανταστεί κανείς.
Κάθε κυνηγός μπορεί να έχει από τουλάχιστον 10 μέχρι και 70 Γκάλγκο κατά την διάρκεια της κυνηγετικής περιόδου, κάτι που επιβεβαιώνει περίτρανα το πόσο αμελητέες θεωρούνται οι ζωές αυτών των ζώων. Στα τέλη Φεβρουαρίου, οι σκύλοι που δεν απέδωσαν όσο καλά περίμεναν τα αφεντικά τους, κρεμιούνται, ρίχνονται σε πηγάδια, καίγονται ή γδέρνονται ζωντανοί, δένονται πίσω από αυτοκίνητα και τους σέρνουν μέχρι να πεθάνουν, παλεύουν σε αγώνες με άλλους σκύλους ή βασανίζονται με οξύ. Μια από τις πιο γνωστές μεθόδους βασανισμού είναι «ο χορός πιάνο», όπως αποκαλείται, όπου κρεμούν το ζώο από το λαιμό με τις άκρες των ποδιών του να ακουμπούν απειροελάχιστα το έδαφος, μέχρι να πεθάνει από ασφυξία. Βέβαια, αυτοί δεν είναι οι μοναδικοί τρόποι που προσπαθούν οι ιδιοκτήτες τους να απαλλαγούν. Ορισμένοι επιλέγουν απλώς να τα εγκαταλείψουν, αφού πρώτα τους αφαιρέσουν το τσιπάκι και τους σπάσουν τα πόδια, ώστε να βεβαιωθούν πως τα σκυλιά δεν πρόκειται με τίποτα να επιστρέψουν. Τα περισσότερα ή πεθαίνουν από την πείνα ή καταλήγουν σε δημοτικά καταφύγια ζώων, όπου τελικά υποβάλλονται σε ευθανασία.
Στα «καλά» κυνηγόσκυλα δίνεται περίοδος χάριτος και δεν θανατώνονται ούτε βασανίζονται. Η κατάληξή τους είναι όμως η ίδια, αφού τα κρατούν για όσο είναι νεαρά και δυνατά, αλλά ζουν μέσα σε στενά κλουβιά, που δεν πληρούν ουδεμία προδιαγραφή για την υγεία τους. Μετά από δύο ή τρία χρόνια, εξουθενωμένα πια από τον υποσιτισμό και την έντονη εκπαίδευση, οι κυνηγοί είτε τα σκοτώνουν μόνοι τους είτε τα στέλνουν σε ειδικούς πάλι για ευθανασία.
Εκτιμάται πως περίπου 50.000- 100.000 Γκάλγκο Εσπανιόλ σκοτώνονται κάθε χρόνο στην Ισπανία στο πλαίσιο του «Ολοκαυτώματος των κυνηγόσκυλων», όπως ονομάζεται πλέον όλο αυτό. Ο ακριβής αριθμός είναι δύσκολο να υπολογιστεί γιατί είναι ασαφές πόσα εκτρέφονται κάθε χρόνο, αφού κάποιοι κυνηγοί εκτρέφουν δικά τους και άλλοι αγοράζουν, αλλά λίγες από αυτές τις αγοραπωλησίες καταγράφονται επισήμως.
Ορισμένοι επιλέγουν απλώς να τα εγκαταλείψουν, αφού πρώτα τους αφαιρέσουν το τσιπάκι και τους σπάσουν τα πόδια, ώστε να βεβαιωθούν πως τα σκυλιά δεν πρόκειται με τίποτα να επιστρέψουν. Τα περισσότερα πεθαίνουν από την πείνα.
Το πιο σοκαριστικό από όλα είναι πως οι ισπανικές αρχές γνωρίζουν πολύ καλά τι συμβαίνει στο τέλος κάθε κυνηγετικής περιόδου, αλλά δεν φαίνονται να θέλουν και να το σταματήσουν. Αντιθέτως, οι νόμοι είναι θεσπισμένοι με τέτοιον τρόπο που να διασφαλίζουν πως οι ιδιοκτήτες κυνηγόσκυλων θα την γλιτώνουν για τον σαδισμό τους. Σύμφωνα με την ισπανική νομοθεσία, τα Γκάλγκο Εσπανιόλ θεωρούνται σκύλοι εργασίας και συνιστούν δηλαδή απλώς «εργαλεία», οπότε εξαιρούνται από τους νόμους που αφορούν την κακοποίηση κατοικιδίων ζώων. Επίσης, το να τα δένουν πίσω από κάποιο όχημα για να ελέγξουν την ταχύτητά τους -μια συνηθισμένη πρακτική για τους ιδιοκτήτες τους- δεν είναι ποινικό αδίκημα αλλά πλημμέλημα, εκτός κι αν καταλήξει σε θάνατο ή σοβαρό τραυματισμό. Και παρόλο που και τα δύο είναι συχνότατη κατάληξη, σπάνια αναφέρονται.
Σήμερα υπάρχουν δεκάδες οργανώσεις που υπερασπίζονται τα δικαιώματα αυτών των ζώων και αγωνίζονται ενάντια σε όσους υποστηρίζουν πως πρόκειται απλώς για μια παράδοση χρόνων που δεν πρέπει να χαθεί. Οι ακτιβιστές εστιάζουν κυρίως τις προσπάθειές τους στο να διασώσουν τα εγκαταλελειμμένα Γκάλγκο, αλλά η κατάσταση καλεί για πιο δραστικές λύσεις. Το κακό πρέπει να χτυπηθεί στην πηγή του και να γίνουν προσπάθειες να αλλάξει κάποια στιγμή η αντίληψη του κόσμου για τα σκυλιά και την αξία που έχει η ζωή του καθενός από αυτά.
Ο δημιουργός ταινιών Yeray Lopez Portillo έχει ένα Γκάλγκο Εσπανιόλ, την Bacalao, και θεωρεί πως ήταν εκείνη που του έσωσε τη ζωή και όχι αυτός την δική της. Πριν τρία χρόνια αποφάσισε να κάνει ένα ντοκιμαντέρ για αυτήν την τόσο ιδιαίτερη ράτσα σκύλου, οπότε ταξίδεψε ως την Ισπανία για να συναντήσει από κοντά έναν «galguero», όπως ονομάζονται οι κυνηγοί- ιδιοκτήτες τους ή έναν εκτροφέα.
Η τραγική ειρωνεία είναι, πως ακόμη και μετά τα βασανιστήρια παραμένουν τόσο καλόψυχα, ευγενικά και καλοσυνάτα που συχνά γίνονται σκύλοι θεραπείας σε νοσοκομεία, βοηθώντας ανθρώπους.
Η Bacalao ήταν το μοναδικό θηλυκό ανάμεσα σε έξι κουτάβια και αποφάσισε να την πάρει σπίτι του στη Δανία. Όταν επέστρεψε προσπάθησε να βρει τα αδέρφια της αλλά ήταν μάταιο. «Τα περισσότερα πρέπει να πέθαναν. Άλλωστε τα αρσενικά Γκάλγκο συνήθως θανατώνονται από κουτάβια καθώς προτιμώνται τα θηλυκά, που τρέχουν πιο γρήγορα και μπορούν μετά να αναπαράγουν το είδος», εξηγεί ο Portillo.
Οι φρικαλεότητες που είδε και έζησε κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων του «Yo Galgo» ξεπερνούν και την πιο αρρωστημένη φαντασία. «Αυτά που είδα θα σας έκαναν να αναρωτιέστε σε τι κόσμο ζούμε, όπου υπάρχουν άνθρωποι ικανοί να κάνουν τέτοια πράγματα σε ανυπεράσπιστα ζώα», λέει ο ίδιος.
Για τις ανάγκες του ντοκιμαντέρ συνομίλησε με κυνηγούς, εκτροφείς και οργανώσεις για την προστασία και διάσωση των Γκάλγκο Εσπανιόλ, που φροντίζουν επίσης παραμελημένα και κακοποιημένα ζώα παρέχοντάς τους ιατρική περίθαλψη και προσπαθώντας να τους βρουν οικογένειες να τα υιοθετήσουν. Το θλιβερό είναι πως αυτό είναι εξαιρετικά δύσκολο με αποτέλεσμα τα περισσότερα από αυτά, μετά τα φρικτά βασανιστήρια που έχουν υποστεί, να παραμένουν για χρόνια μέσα στα καταφύγια, μόνα, χωρίς οικογένεια. Και η τραγική ειρωνεία είναι, πως ακόμη και μετά τα βασανιστήρια παραμένουν τόσο καλόψυχα, ευγενικά και καλοσυνάτα που συχνά γίνονται σκύλοι θεραπείας σε νοσοκομεία, βοηθώντας ανθρώπους να διαχειριστούν ένα πολύ σοβαρό τραύμα.
«Λένε πως όλα τα Γκάλγκο Εσπανιόλ πάνε στον Παράδεισο. Αυτό ίσως να είναι αλήθεια. Αλλά σίγουρα αυτό που ζουν πάνω στη γη είναι πραγματική κόλαση. Μόνα τους, αόρατα. Εκπαιδεύονται, ανταλλάσσονται, εκτρέφονται και σκοτώνονται με τρόπους που ούτε μπορούσα να φανταστώ όταν ξεκίνησα το ντοκιμαντέρ. Ή ίσως και να μην ήθελα κιόλας γιατί αρνούμουν να δεχθώ αυτήν την συλλογική αποτυχία. Μια κοινωνία που επιτρέπει τόση βιαιότητα κρυμμένη πίσω από μια αθλητική ρόμπα, μια παράδοση ή ένα έθιμο», καταλήγει ο Portillo.
Με πληροφορίες από National Geographic, The Dodo και featureshoot.com
