«ΗΜΕΡΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ της Κύπρου σήμερα, γεμάτη «μνήμη και αγάπη», όπως έλεγε ο Γιώργος Σεφέρης όταν αφιέρωνε τα ποιήματά του στον αγαπημένο «κόσμο της Κύπρου». Σε αυτό το νησί, άλλωστε, έμελλε να του δοθεί «η αποκάλυψη ενός κόσμου και η εμπειρία ενός ανθρώπινου δράματος που, όποιες και να ’ναι οι σκοπιμότητες της καθημερινής συναλλαγής, μετρά και κρίνει την ανθρωπιά μας», σύμφωνα με τη σημείωση του Σεφέρη στην πρώτη έκδοση από το «Ημερολόγιο Καταστρώματος Γ’» το 1955, που είχε πρωτοκυκλοφορήσει με τον τίτλο «Κύπρον, οὗ μ’ ἐθέσπισεν».
Η σημείωση θα παραμείνει και στην τρίτη και ολοκληρωμένη μορφή της συλλογής, την οποία θα συμπληρώσουν οι περίφημες «Γάτες τ’ Άι Νικόλα», η γραφή των οποίων ολοκληρώθηκε το 1969. Όλα αυτά τα χρόνια, ωστόσο, ο ποιητής και διπλωμάτης θα επιστρέφει στην Κύπρο μετά τα πρώτα εκείνα ταξίδια του το 1953 και το 1955, οπότε και θα εμπνευστεί και θα γράψει τα περισσότερα από τα ποιήματα της εξ ολοκλήρου αφιερωμένης στη Μεγαλόνησο συλλογής σε ένα παλιό αρχοντικό στα Βαρώσια, θεωρώντας ότι η Κύπρος τού κινητοποίησε απόλυτα «όλες τις αισθήσεις του κόσμου». Άλλωστε για εκείνον η Κύπρος είναι πάντα ο τόπος «όπου το θαύμα λειτουργεί ακόμα».
Η βιωματική πτυχή αυτής της έντονης αισθαντικότητας, την οποία επεξηγεί αναλυτικά στα «Ημερολόγιά» του μαζί με τις ιστορικές τραγικές πτυχές του Κυπριακού ‒στις συζητήσεις για το οποίο συμμετέχει ενεργά‒, ο ιδανικός για εκείνον χωροχρονικός εντοπισμός της Κύπρου στην άκρη του δικού του ιωνικού ελλαδικού κόσμου, μαζί με την επίσκεψή του σε αρχαιολογικούς χώρους, όπως η Έγκωμη ή η Σαλαμίνα, είναι που μετατρέπουν την Κύπρο σε μόνιμο σημείο αναφοράς στη σεφερική ποίηση. Ειδικά στο «Ημερολόγιο Καταστρώματος Γ’» «αυτή η στεκάμενη δύναμη» εμπνέει στον ποιητή ένα μοναδικό σκηνικό γεμάτο από φωνές, πρωτότυπα ευρήματα, μυθολογικούς τρόπους, σκηνικές παρεκτροπές και μια απίστευτα επιβλητική χρήση των εικόνων. Η Κύπρος είναι η κεντρική πυξίδα στον σεφερικό ποιητικό χάρτη, μια «Φωνή Κυρίου επί των υδάτων. Νῆσός τις ἔστι».»
— Τίνα Μανδηλαρά
Ο Γιώργος Σεφέρης, ο πρώτος Έλληνας που τιμήθηκε με βραβείο Νόμπελ και ένας ποιητής που παραμένει σημαντικός για όλο τον πολιτισμένο κόσμο και σε όσες γλώσσες μεταφράστηκε, πέθανε στις 20 Σεπτεμβρίου 1971, οπότε φέτος συμπληρώνονται 50 χρόνια από την απώλειά του.
Μεταξύ αυτών, η LiFO έχει τη χαρά να παρουσιάσει κατ’ αποκλειστικότητα μια σειρά από podcasts τα οποία ετοίμασε με μεγάλη επιμέλεια το Μουσείο Μπενάκη και είναι εξαιρετικής ποιότητας ηχογραφήσεις προσωπικοτήτων που απαγγέλλουν Σεφέρη.
Πρόκειται για τον επιστημονικό διευθυντή του Μουσείου Μπενάκη κ. Γιώργο Μαγγίνη, τους διακεκριμένους στην τέχνη της ποίησης Μιχάλη Γκανά, Τζένη Μαστοράκη, Νίκο A. Παναγιωτόπουλο και Ερρίκο Σοφρά, τη Ζυράννα Ζατέλη, που απαγγέλλει εξαιρετικά τα κυπριακά ποιήματα του Σεφέρη, καθώς επίσης και για απαγγελίες από τους Διονύση Καψάλη, Τζούλια Τσιακίρη, Σταύρο Ζουμπουλάκη, Άννα Κοκκίνου, Αλέκο Λεβίδη, Παύλο Καλλιγά, τους πανεπιστημιακούς Ιωάννη Κωνσταντάκο, Χρήστο Παπάζογλου, Μιχάλη Κοπιδάκη και τον ομότιμο καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου στη Νομική Σχολή Αθηνών κ. Νίκο Αλιβιζάτο – που όλοι τους, με διάφορους τρόπους, συνδέονται με το σεφερικό περιβάλλον και, φυσικά, με το έργο του ποιητή.
Στο σημερινό podcast η συγγραφέας Ζυράννα Ζατέλη διαβάζει το «Ημερολόγιο Καταστρώματος, Γ'» του Γιώργου Σεφέρη.
Συντελεστές:
Ηχοληψία: Λέανδρος Ντούνης
Μιξάζ: Κώστας Βαρυμποπιώτης
Οι αναγνώσεις των ποιημάτων του Γιώργου Σεφέρη γίνονται με την άδεια της κυρίας Άννας Λόντου και των Εκδόσεων Ίκαρος τους οποίους ευχαριστούμε θερμά.
