— Μπορείτε να μας δώσετε μερικά διεθνή στοιχεία για το ζήτημα της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών;
Τα στοιχεία που βλέπουν το φως της δημοσιότητας συχνά συγκλονίζουν, όμως αποτελούν την κορυφή του παγόβουνου. Σύμφωνα με διεθνείς έρευνες, 1 στα 5 παιδιά θα βιώσει στη ζωή του τουλάχιστον ένα περιστατικό σεξουαλικής βίας, το 73% των θυμάτων δεν μιλά τον πρώτο χρόνο, το 45% των θυμάτων δεν μιλά για 5 χρόνια τουλάχιστον, ενώ εκατοντάδες θύματα δεν μιλούν ποτέ, φοβούμενοι τον στιγματισμό και το αίσθημα απώθησης. Τέλος, στο 90% των περιπτώσεων ο θύτης είναι κάποιος που το παιδί γνωρίζει και εμπιστεύεται, από τον οικογενειακό ή φιλικό κύκλο. Η έκταση του φαινομένου καθιστά απαραίτητη την εκπαίδευση επαγγελματιών υγείας αλλά και των ίδιων των παιδιών, ώστε να είναι σε θέση να προστατεύσουν τον εαυτό τους.
— Τι κατάσταση επικρατεί στην Ελλάδα;
Στην Ελλάδα η σεξουαλική κακοποίηση παραμένει ένα κοινωνικό ταμπού. Συμβαίνει στη διπλανή ή πίσω από τη δική μας πόρτα και κανείς δεν αντιδρά. Δεν υπάρχει εθνικός φορέας πρόληψης, καταστολής και καταγραφής των περιστατικών κι έτσι τα παιδιά βιώνουν την κακοποίηση αβοήθητα. Παράλληλα, δεν μπορούμε να σκιαγραφήσουμε το προφίλ των δραστών. Γονείς, κηδεμόνες, φροντιστές και άτομα φύλαξης, εκπαιδευτικοί, προπονητές, είναι παραδείγματα ανθρώπων από όλα τα κοινωνικά στρώματα που μπορεί να προβούν σε κακοποιητική συμπεριφορά, και όχι κάποιος άγνωστος.
H εξάπλωση του Διαδικτύου δίνει τη δυνατότητα στον θύτη να εκθέτει το θύμα σε πορνογραφικό υλικό, το οποίο αποτελεί πράξη κακοποίησης. Οι θύτες αποκτούν πλέον μεγαλύτερο εύρος «επιλογών» και άμεσο δίαυλο επικοινωνίας με το θύμα.
— Αν μπορούμε να δώσουμε κάποιες αιτίες για το φαινόμενο, ποιες θα ήταν αυτές;
Η κακοποιητική συμπεριφορά απέναντι σε παιδιά ξεπερνά οποιοδήποτε όριο λογικής και ανθρώπινης σκέψης. Άρα, με το να «εξηγήσει» κάποιος γιατί συμβαίνει το φαινόμενο, αυτόματα αποδυναμώνει την έντασή του. Παρατηρούμε πως η οικονομική κρίση, για παράδειγμα, επιταχύνει συμπεριφορές που ούτως ή άλλως θα εμφανίζονταν και συχνά επιβάλλει στους γονείς να εμπιστεύονται τα παιδιά τους σε ακατάλληλες δομές ή ακατάλληλους ανθρώπους για φύλαξη. Ταυτόχρονα, η εξάπλωση του Διαδικτύου δίνει τη δυνατότητα στον θύτη να εκθέτει το θύμα σε πορνογραφικό υλικό, το οποίο αποτελεί πράξη κακοποίησης. Οι θύτες αποκτούν πλέον μεγαλύτερο εύρος «επιλογών» και άμεσο δίαυλο επικοινωνίας με το θύμα. Επομένως, όλοι οι κρίκοι που συνθέτουν την αλυσίδα προστασίας των παιδιών πρέπει να λειτουργούν συνεργατικά και αποτελεσματικά. Γιατί δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως το θύμα μπορεί τελικά να ξεπεράσει το γεγονός και να προχωρήσει, αρκεί να λάβει την κατάλληλη υποστήριξη.
— Μιλήστε μας με λίγα λόγια για το Σωματείο ΕΛΙΖΑ και το έργο του.
Το ΕΛΙΖΑ είναι μια ελληνική εξειδικευμένη μη κυβερνητική οργάνωση που ασχολείται με την προστασία και προαγωγή των δικαιωμάτων των παιδιών που έχουν υποστεί ή κινδυνεύουν να υποστούν κακοποίηση ή παραμέληση, και η μόνη που δίνει έμφαση στην προσχολική ηλικία.
Μέσα από τα προγράμματά μας επιμορφώνουμε τους επαγγελματίες που έρχονται σε επαφή με παιδιά και εκπαιδεύουμε τα παιδιά, προσφέρουμε κοινοτικές υπηρεσίες πρόληψης, υποστηρίζουμε τα δικαιώματα των παιδιών στην Ελλάδα σε θεσμικό επίπεδο και ευαισθητοποιούμε την κοινή γνώμη, δίνοντας έμφαση στους γονείς βρεφών και μικρών παιδιών.
— Τι ακριβώς κάνετε στο πρόγραμμα που «τρέχετε» στα σχολεία;
Το «Ασφαλές Άγγιγμα» είναι ένα πρόγραμμα πρόληψης της σεξουαλικής κακοποίησης για παιδιά 5-9 ετών και υλοποιείται σε συνεργασία με το New York Society for the Prevention of Cruelty to Children, τον 1ο οργανισμό προστασίας του παιδιού παγκοσμίως. Το πρόγραμμα αποτελεί αποκλειστική δωρεά του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος». Η επιστημονική μας ομάδα επισκέπτεται σχολεία της χώρας και μέσα από εργαστήριο-κουκλοθέατρο μαθαίνει στα παιδιά τα βασικά εργαλεία προστασίας του σώματος. Συγκεκριμένα, τους μαθαίνει ποια είναι τα ιδιωτικά μέρη, ποια η διαφορά ανάμεσα σε ένα ασφαλές και ένα όχι ασφαλές άγγιγμα, τι θα πρέπει να κάνουν όταν αισθανθούν άβολα ή περίεργα, πώς και από ποιον μπορούν να ζητήσουν βοήθεια αν τους συμβεί ένα όχι ασφαλές άγγιγμα, ότι δεν φταίνε ποτέ τα ίδια. Παράλληλα, η καινοτομία του προγράμματος έγκειται στο ότι εκπαιδεύει αντίστοιχα γονείς και εκπαιδευτικούς στην αναγνώριση και διαχείριση του φαινομένου. Στην παρούσα φάση προχωρούμε στην εφαρμογή του προγράμματος σε επιλεγμένα δημόσια σχολεία της Αττικής και της Κρήτης, ενώ κατόπιν θα επιχειρηθεί η ενσωμάτωσή του σε όλα τα δημόσια και ιδιωτικά σχολεία της Ελλάδας.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO
