«Ένα ποίημα είναι η πιο επίπονη και αχάριστη πράξη δημιουργίας»
Σαν σήμερα, 29 Οκτωβρίου του 1953, σε ηλικία 39 ετών, ο Ντύλαν Τόμας έκανε την τελευταία δημόσια ανάγνωση στο City College της Νέας Υόρκης. Με κλονισμένη την υγεία του από το αλκοόλ, κατέρρευσε στο ξενοδοχείο του Chelsea Hotel και πέθανε στο Νοσοκομείο του Αγίου Βικεντίου του στις 9 Νοεμβρίου. Φέτος η Ουαλία τιμά τον ποιητή της με μια σειρά εκδηλώσεων, οι οποίες «συνεχίζονται» και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, στη Νέα Υόρκη, στην οποία διέμενε τα τελευταία 4 χρόνια της ζωής του.
Όπως έγραψε ο ίδιος «Ένα ποίημα είναι η πιο επίπονη και αχάριστη πράξη δημιουργίας». Όμως ο πιο διάσημος Ουαλός ποιητής του κόσμου, ο Ντύλαν Τόμας, έμελλε με την ποίησή του να σφραγίζει όχι μόνο την παγκόσμια δημιουργία αλλά και να επηρεάσει με την σπαρακτικότητά του ολόκληρες γενιές ποιητών στην Ευρώπη και την Αμερική. Στην ποίηση του Τόμας, κυριαρχεί το βίωμα. Λυρισμός συναισθηματική φόρτιση, η γέφυρα ή το χάσμα που χωρίζει τη ζωή και το θάνατο.
Γεννήθηκε το 1914 στο Σουόνσι της Ουαλίας και παράτησε το σχολείο στα 16 του χρόνια. «Είχε γεννηθεί με την εμπειρία μέσα του». Με μεγαλειώδη τρόπο μετέτρεψε την εμπειρία αυτή σε πάθος. Παρόντες και κυρίαρχοι στην ποίησή του ο βαθύς ανθρώπινος πόνος, το πάθος, η μουσικότητα των αισθήσεων.
«Μοιάζω μια ζωή να παραπονιέμαι για το ότι δεν μπορώ να ταιριάξω τη διάθεση των επιστολών μου με τη διάθεση του αποσαθρωμένου κόσμου που με περιβάλλει. Σήμερα παραπονιέμαι και πάλι γιατί μια κολασμένη ομίχλη κείται πάνω από το πορθμείο του Λάφαρν, και τα σύννεφα απλώνονται πάνω από τον μελωδό ουρανό –τι εξεζητημένη μεταφορά– σαν σεντόνια προστατευτικά πάνω σ’ ένα πιάνο»
(απόσπασμα από τις επιστολές του, μετ. Γιώργος Ίκαρος Μπαμπασάκης)
Έχει επενδύσει σχεδόν τα πάντα στην αποδοχή του έργου του από τους κριτικούς και όταν εκείνοι το απορρίπτουν, οδηγείται στην αυτοκαταστροφή του, με μια γενικευμένη παραίτηση από τα πάντα. Το αλκοόλ μετατρέπεται σε αδιαπραγμάτευτο πάθος μέχρι το τέλος.
Εργάσθηκε σαν δημοσιογράφος και η φαντασία με την οποία διαχειρίστηκε και έγραψε τα θέματά του κίνησαν αμέσως την προσοχή όλων. Ο Ντύλαν Τόμας έδωσε ξανά στην αγγλική γλώσσα το πάθος πέρα από την ακρίβεια και τον ρομαντισμό πέρα από τον μοντερνισμό. Ο Ντύλαν Τόμας είναι ερωτευμένος με τις λέξεις. Το βασικό όπλο του τιθασεύεται με πρωτοφανή τρόπο. Στις λέξεις του Ντύλαν υπάρχει χώρος για τα αισθήματα, τα πνευματικά ζητήματα, τις μεγάλες αλήθειες της ζωής και του θανάτου. Η ιδιομορφία της γραφής του τον κάνει να μη μπορεί να συγκριθεί με άλλο ποιητή.
Το 1934 εκδίδει την πρώτη του ποιητική συλλογή, 18 ποιήματα, ενώ ένα μόλις μήνα πριν από την έκδοσή τους μετακομίζει στο Λονδίνο. Έχει επενδύσει σχεδόν τα πάντα στην αποδοχή του έργου του από τους κριτικούς και όταν εκείνοι το απορρίπτουν, οδηγείται στην αυτοκαταστροφή του, με μια γενικευμένη παραίτηση από τα πάντα. Το αλκοόλ μετατρέπεται σε αδιαπραγμάτευτο πάθος μέχρι το τέλος.
Το 1936 κυκλοφορούν τα 25 ποιήματα, με τα οποία θα κερδίσει εν μέρει τους κριτικούς, αλλά κυρίως θα υιοθετήσει οριστικά πια και με σιγουριά ένα καθαρά προσωπικό ύφος.
Το 1937 παντρεύεται την Caitlin Macnamara με την οποία θα κάνει τρία παιδιά, δύο γιους και μία κόρη. Στην αρχή του έγγαμου βίου περνάει μέρες ανείπωτης χαράς και δύο χρόνια μετά εκδίδει την αριστουργηματική συλλογή Ο χάρτης της αγάπης, ενώ παράλληλα κάνει δουλειές του ποδαριού και κάποιες διαφημίσεις για το ραδιόφωνο. Όμως, η μόνιμη φτώχεια γίνεται ακόμα πιο πιεστική, αφού η οικογένεια του ζευγαριού μεγαλώνει και τα τρία παιδιά επιβαρύνουν σημαντικά τα έξοδά τους. Ώσπου, ξαφνικά το 1940, του αναθέτουν μια ραδιοφωνική εκπομπή που θα τον κάνει διάσημο. Έτσι, η τέταρτη συλλογή του Θάνατοι και Είσοδοι, που δημοσιεύεται το 1946, κερδίζει το αναγνωστικό κοινό κάνοντας τεράστιες πωλήσεις. Η επιτυχία και η απήχηση του έργου του έχουν πλέον πάρει την ανιούσα, σε αντιδιαστολή με την κλονισμένη από το αλκοόλ υγεία του, που παρουσιάζει προβλήματα. Το 1950 του προτείνουν να κάνει μια περιοδεία απαγγελιών στην Αμερική και ακολουθούν άλλες δύο, το 1952 και '53. Πεθαίνει όμως ξαφνικά, στις 9 Νοεμβρίου 1953, στη Νέα Υόρκη, από αλκοολική τοξίνωση.
«Αλλά, όταν όντως έρχονται οι λέξεις, τις δρέπω τόσο απόλυτα από τους ζωντανούς συσχετισμούς τους ώστε μονάχα ο θάνατος μέσα στις λέξεις ν’ απομένει» (απόσπασμα από τις επιστολές του, μετ. Γιώργος Ίκαρος Μπαμπασάκης)
Η λέξη που εκφράζει την ποίησή του είναι η μαγεία. Η ένταση και η σφοδρότητα των στίχων που μετατρέπονται σε ψυχικά τοπία είναι ανυπέρβλητη. Όπως ανυπέρβλητη είναι η μοναδικότητα, το απελευθερωτικό συναίσθημα που αισθάνεται κάθε αναγνώστης μπροστά στις λέξεις του.
Εχω ποθήσει να ξεφύγω
Ο ήρωάς μου γυμνώνει τα νεύρα του
Που κυβερνούν απο καρπό σε ώμο
Ξεσκεπάζει το κεφάλι που σαν κοιμισμένο στοιχειό
Στηρίζει το θνητό μου κυβερνήτη
Την πε΄ρηφανη ράχη που ξεπετιέται
Όλο στροφές και συστροφές.
Κι αυτά τα δύστυχα νεύρα
Κουβάρι ν’ ανεβαίνουν στο κρανίο
Πόνος στο ερωτοστέρητο χαρτί
Πραδίδω στην αγάπη με τις άναρχες καλικατζούρες μου
Που αρθρώνουν όλη την πείνα του έρωτα
Και μιλούν για την αρρώστια του κενού στη σελίδα.
Ο ήρωάς μου γυμνώνει τα πλεύρα μου
Και βλέπει την καρδιά του
Να πατά γυμνή σαν Αφροδίτη
Της σάρκας την ακτή
Και να πνέει την αιματόχρωμη πτυχή της
Μανδύας τη νεφρική μου υπόσχεση
Υπόσχεται μια θέρμη μυστική.
Κρατά το νήμα του νευρικού κιβωτίου του
Επαινώντας την πλάνη τη θνητή
Γέννησης και θανάτου απάτες αναίσχυντων κλεφτών
Και τον άνακτα της πείνας
Τραβά την αλυσίδα κινείται η δεξαμενή.
Μετάφραση: Γιώργος Μπλάνας
σχόλια