Aπό τον Άρη Δημοκίδη
Μετά από 16 χρόνια συναυλιών σε όλο τον κόσμο, οι Buena Vista Social Club είναι έτοιμοι να πουν "Adios" με την τελευταία αποχαιρετιστήρια παγκόσμια περιοδεία τους. Το βράδυ παίζουν στο Θέατρο Πέτρας.
Αυτή είναι η ιστορία τους
1) Το Buena Vista Social Club [B.V.S.C.] ήταν ένα δημοφιλές κλαμπ μόνο για μέλη στην Αβάνα της Κούβας. Βρισκόταν στην γειτονιά Marianao (το Buena Vista σημαίνει "καλή θέα" στα Ισπανικά.
2) Σύμφωνα με τον Juan Cruz, κονφερασιέ ενός άλλου νυχτερινού κέντρου της Αβάνας (του Salon Rosado Benny Moré), το κλαμπ ήταν "στην οδό Calle 41, μεταξύ της 46ης και της 48ης", όμως η μαρτυρία του αμφισβητείται. Όταν οι μουσικοί Ry Cooder και Compay Segundo πήγαν με κινηματογραφικό συνεργείο στην Αβάνα το 1995 για να εντοπίσουν την τοποθεσία -σχεδόν 40 χρόνια μετά το κλείσιμό του-, οι ντόπιοι δεν μπόρεσαν να τους διαφωτίσουν, αφού ο καθένας που ρωτούσαν θυμόταν διαφορετική διεύθυνση.
3) Έγινε εξαιρετικά δημοφιλές τη δεκαετία του 1940 χάρη στους χορούς και τις συναυλίες που διοργάνωνε. Οι καλύτεροι μουσικοί της jazz και της κουβανέζικης μουσικής συναντιόντουσαν εκεί και διοργάνωναν θρυλικές βραδιές.
Μουσική που ακουγόταν τότε στο κλαμπ - και ξαναγαπήθηκε τις τελευταίες δεκαετίες
4) Γιατί "μόνο για μέλη"; Ακολουθώντας την παράδοση που είχε ξεκινήσει από τότε που η Ισπανία έκανε αποικία της την Κούβα, το B.V.S.C. ήταν μια κοινωνική λέσχη για ανθρώπους συγκεκριμένης εθνικότητας (Sociedades de Color λεγόταν αυτά τα μαγαζιά). Μιλάμε για εποχές που η σκλαβιά και ο φυλετικός ρατσισμός εναντίον των Αφροκουβανών ήταν σχεδόν επίσημη πρακτική των αποικιοκρατών. Τα κλαμπ αυτά λοιπόν (μετεξέλιξη των οποίων ήταν το Buena Vista) δεχόταν μόνο Αφροκουβανούς, οι οποίοι μπορούσαν να διασκεδάσουν εκεί με σχετική ασφάλεια.
5) Οι λέσχες εκείνη την εποχή (1930-1940) είχαν διάφορες θεματικές. Μία λέσχη ήταν για τους επαγγελματίες στρίφτες πούρων -δεν είμαι σίγουρος ότι υπάρχει τέτοια έκφραση, αλλά ήταν οι τεχνίτες που έφτιαχναν τα περίφημα πούρα Αβάνας- και εκεί βρίσκονταν, χαλάρωναν ή συζητούσαν για τη δουλειά. Υπήρχαν λέσχες για παίκτες του μπέιζμπολ, όπου οι αθλητές έπαιζαν διάφορα σπορ ή χαρτιά. Και υπήρχε και το Buena Vista Social Club που ήταν η λέσχη των μουσικών. Εκεί πήγαιναν για να χαλαρώσουν οι μουσικοί της Αβάνας, για να κάνουν νέες γνωριμίες και νέες συνεργασίες, και καμιά φορά για να παίξουν μουσική. Μερικές φορές διοργάνωναν χορούς ή γιορτές και καλεσμένοι ήταν και μη-μουσικοί, που σιγά σιγά έγιναν θαμώνες...
6) Πώς έκλεισε: Αμέσως μετά την 'Κουβανέζικη Επανάσταση' του 1959, ο νεοεκλεγμένος πρόεδρος Manuel Urrutia Lleó, πιστός Χριστιανός και φιλελεύθερος, αποφάσισε να κλείσει τα μαγαζιά με τζόγο, κάποια νυχτερινά κέντρα και άλλα μαγαζιά που σχετίζονταν με τον ηδονιστικό τρόπο ζωής της Αβάνας. Καθώς η κυβέρνηση στρεφόταν όλο και πιο προς τα Αριστερά, και σε μια προσπάθειά της να χτίσει μια αταξική και χωρίς φυλετικούς διαχωρισμούς κοινωνία, κατήργησε τα κλαμπ για μέλη. Η κοινωνία δεν είχε πια λόγους να είναι διαιρεμένη, ούτε οι Αφροκουβανοί έπρεπε να κρύβονται σε ιδιωτικές λέσχες για να είναι ασφαλείς. Στα μαγαζιά πλέον πήγαιναν όλοι.
7) Η μουσική του B.V.S.C. σχεδόν ξεχνιέται. Αν και η κυβέρνηση συνέχισε να στηρίζει την παραδοσιακή μουσική μετά την Επανάσταση, πριμοδοτήθηκαν κυρίως άλλα είδη μουσικής, όπως η πολιτικών αποχρώσεων nueva trova και η μουσική ποιητικών τραγουδοποιών. Εξαιτίας αυτού (και σε συνδυασμό με την άνοδο της ποπ και της σάλσα στην Κούβα) τα είδη που ακούγονταν στο Buena Vista βρέθηκαν εκτός μόδας, και οι μουσικοί του βρέθηκαν στα αζήτητα...
8) ΜΕΧΡΙ ΠΟΥ...Το 1996, ο Κουβανός μουσικός Juan de Marcos González κι ο Αμερικανός κιθαρίστας Ry Cooder αποφάσισαν να ηχογραφήσουν ένα δίσκο φόρο τιμής στο θρυλικό -αλλά κλειστό για δεκαετίες- κλαμπ. Στο δίσκο συμμετείχαν Κουβανοί παραδοσιακοί μουσικοί, μερικοί απ' τους οποίους ήταν βετεράνοι που είχαν παίξει στο B.V.S.C., στο απόγειο της δόξας του. Ο δίσκος Buena Vista Social Club έκανε τρομερή επιτυχία. Και ξαναέφερε στη μόδα σχεδόν ξεχασμένα είδη μουσικής.
9) Μετά την επιτυχία του δίσκου, η ομάδα των μουσικών αποφάσισε να δώσει συναυλίες, αναπαριστώντας ουσιαστικά την ατμόσφαιρα του κλαμπ σε μεγάλους συναυλιακούς χώρους. Η πρώτη συναυλία δόθηκε στο Άμστερνταμ και ενθουσίασε το κοινό.
10) Τη συναυλία κινηματογράφησε ο σκηνοθέτης Βιμ Βέντερς (όπως και μια επόμενη στο Carnegie Hall της Ν. Υόρκης το 1998, με σκοπό να φτιάξει ένα ντοκιμαντέρ. Το φιλμ του, που λεγόταν επίσης Buena Vista Social Club, προβλήθηκε στους κινηματογράφους του πλανήτη το 1999, και περιείχε εκτός από τραγούδια των συναυλιών συνεντεύξεις με τους μουσικούς, και αναμνήσεις τους απ' το ιστορικό νυχτερινό κέντρο. Το ντοκιμαντέρ έκανε τεράστια επιτυχία (κάνοντας ακόμα πιο δημοφιλή τον δίσκο αλλά και τις μετέπειτα περιοδείες που με διαφορετική σύνθεση μουσικών ακολούθησαν) και κέρδισε το βραβείο Καλύτερου Ντοκιμαντέρ στα Ευρωπαϊκά Βραβεία Κινηματογράφου - ενώ ήταν και υποψήφιο για Όσκαρ Ντοκιμαντέρ την επόμενη χρονιά.
11) Aρκετά -υπέργηρα πλέον αλλά πολύ ενεργητικά και ορεξάτα- μέλη του B.V.S.C. συνέχισαν τις περιοδείες τα 15 χρόνια που ακολούθησαν, μέχρι που φέτος αποφάσισαν να αποχαιρετίσουν τους θεατές με την περιοδεία "Adios" -με αυτήν την αφορμή το βράδυ θα παίξουν στην Αθήνα- κλείνοντας έναν κύκλο που είχε ανοίξει στην Αβάνα πριν από περίπου 90 χρόνια...
σχόλια