― Κατ' αρχάς πείτε μας μερικά βιογραφικά στοιχεία για σας.
Γεννήθηκα στην Άμφισσα της Παρνασσίδας, τα γνωστά Σάλωνα, το 1925. Τέταρτο παιδί μιας οικογένειας αγροτών, είχα την ατυχία να γεννηθώ τελευταίος, όταν ο πατέρας μου είχε πατήσει ήδη τα εξήντα και είχε καταντήσει αλκοολικός, πράγμα που είχε σαν αποτέλεσμα να περάσω άσχημα παιδικά χρόνια στα χέρια του και ταυτόχρονα να ταλαιπωρηθεί ολόκληρη η οικογένεια.
Ο μεγαλύτερος κατά δέκα χρόνια αδερφός μου αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το σπίτι και να κατέβει στην Αθήνα από τα δεκαεφτά του χρόνια, την ίδια στιγμή που η μητέρα μας, μαζί με μένα και την αδερφή μου (το τρίτο παιδί είχε πεθάνει), καταφύγαμε σε κάποιο συγγενικό μας σπίτι κατατρομαγμένοι από τις απειλές του ότι θα μας σκότωνε όλους με το κυνηγετικό του δίκαννο!
Αναφέρω αυτές τις λεπτομέρειες, έχοντας καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ήταν ακριβώς αυτές, και γενικά οι συνθήκες μέσα στις οποίες πέρασα τα παιδικά μου χρόνια, οι οποίες διαμόρφωσαν το χαρακτήρα μου: ένα αγόρι υποταγμένο, παθητικό, χωρίς καμιά πρωτοβουλία.
Δεν ισχυρίζομαι φυσικά ότι τα στοιχεία αυτά εξηγούν την τάση μου προς την ομοφυλοφιλία, αλλά ούτε μπορώ να αποκλείσω εντελώς κάποια σχέση μαζί τους. Σίγουρο πάντως είναι ότι μεγαλώνοντας ποτέ δεν απαλλάχτηκα απόλυτα από τον απειλητικό του ίσκιο, ούτε και μπόρεσα να του συγχωρήσω το γεγονός ότι δε με άφησε να συνεχίσω το σχολείο με μια αποστροφή που άκουγα για πρώτη φορά και που ποτέ δεν ξέχασα: “Δε χρειαζόμαστε Γραμματείς και Φαρισαίους”.
Αυτά συνέβαιναν τη δεκαετία του '30. Ο πατέρας μου πέθανε το 1939 από την αρρώστια των αλκοολικών: κίρρωση του ήπατος. Το 1940 μας κήρυξε τον πόλεμο η Ιταλία.
Η Ρούμελη, όπως είναι γνωστό, ήταν απ' τις πρώτες περιοχές της Ελλάδας όπου άρχισε ν' αναπτύσσεται το αντάρτικο. Ο μεγάλος μου αδερφός, μέλος του ΚΚΕ από το 1936, ήταν απ' τους πρώτους που κατατάχτηκαν στον Ε.Λ.Α.Σ.
Μέχρι το 1943, που στο νομό Φωκίδας ήταν οι Ιταλοί, εγώ και η αδερφή μου μέναμε μαζί με τη μάνα μας στην Άμφισσα, αλλά καθώς η Αντίσταση και οι μάχες με τους αντάρτες διαρκώς μεγάλωναν, τους Ιταλούς αντικατέστησαν οι Γερμανοί, οπότε ένα μεγάλο μέρος του νεαρού πληθυσμού της περιοχής κατέφυγε για να γλιτώσει στα βουνά.
Έτσι, το Φλεβάρη του 1944 και ύστερα από μια νυχτερινή περιπέτεια μέσα στα χιόνια, στο ορεινό χωρίο Καρούτες απ' όπου καταγόταν η μητέρα μας και το οποίο είχε ήδη καεί από τους Ιταλούς, βρέθηκα μ' ελαφρά κρυοπαγήματα στο Λιδωρίκι της Δωρίδας, όπου και κατατάχθηκα στην Υποδειγματική ΕΠΟΝ της 2ας Μεραρχίας.
Το Δεκέμβρη του '44, βρεθήκαμε στην περιοχή της Αττικής (συγκεκριμένα στη Χασιά) περιμένοντας να παρελάσουμε στην Αθήνα, πράγμα που δεν έγινε ποτέ. Αντί γι' αυτό, πέσαμε στην παγίδα των Άγγλων που είχαν ήδη εξασφαλίσει στη Γιάλτα με το Στάλιν την επιρροή τους στη χώρα μας, συρθήκαμε στα φοβερά Δεκεμβριανά, για να καταλήξουμε με τη συμφωνία της Βάρκιζας στην παράδοση των όπλων από τον Ε.Λ.Α.Σ. και στην ανηλεή καταδίωξη των αριστερών από τις δοσίλογικές κυβερνήσεις της Δεξιάς.
Αποτέλεσμα αυτών των καταδιώξεων υπήρξε και η οριστική εγκατάλειψη της γενέτειράς μου το 1946: κατά το δημοψήφισμα που έκανε η κυβέρνηση Τσαλδάρη για την επάνοδο του βασιλιά Γεωργίου Β΄ - ένα δημοψήφισμα πέρα για πέρα νόθο από κάθε άποψη – εγώ που είχα επιστρέψει απ' το Αντάρτικο και που έβλεπα κάθε μέρα με τα μάτια μου τις διώξεις των αριστερών, τις δολοφονίες τους από τις διάφορες παρακρατικές ομάδες, πήγα και ψήφισα (ήταν η πρώτη μου ψήφος) “Όχι” σχεδόν φανερά, δηλαδή ενώ από όλους όσους ψήφιζαν δεν πηγαίνε κανείς στο παραβάν, εγώ πήγα, με αποτέλεσμα όταν πήγα να ρίξω την ψήφο μου στην ψηφοδόχο, αυτός που στεκόταν δίπλα της και που τον γνώριζα καλά, να μου πει ειρωνικότατα: “Λουκά, τους πλάκωσες τους βασιλιάδες” κι εγώ να του απαντήσω “Δεν πειράζει, θα ξεπλακωθούνε”.
Περιττό να προσθέσω ότι στη συνέχεια, μαζί με τη μάνα μου και την αδερφή μου – ο αδερφός μου βρισκόταν υπόδικος στις φυλακές της Θήβας – το ίδιο βράδυ, όταν οι νικητές περιφέρονταν στους δρόμους και τα στενά της Άμφισσας χτυπώντας κουδούνια και φωνάζοντας απειλητικά συνθήματα, περάσαμε δύσκολες στιγμές κλεισμένοι στο σπίτι και περιμένοντας να 'ρθουν να με πάρουν!
Σε λίγες μέρες, μαζί με την αδερφή μου εγκαταλείπαμε για πάντα την Άμφισσα, όπως είχαν κάνει χιλιάδες αριστεροί απ' όλα τα μέρη τις Ελλάδας και από τότε άρχισε η διόγκωση του πληθυσμού της πρωτεύουσας. Ωστόσο, όπως λέει το αρχαίο ρητό “ουδέν κακόν αμιγές καλού”, από το στενό, σχεδόν ασφυκτικό περιβάλλον μιας κωμόπολης με οχτώ χιλιάδες κατοίκους, είχα βρεθεί ξαφνικά σε μια μεγάλη πολιτεία, όπου είχα κάθε λόγο να θέλω και να μπορώ να ζήσω. Κυρίως για σεξουαλικούς λόγους – ένα θέμα που ούτε να το σκεφτώ δεν μπορούσα εκεί.
― Σε ποια ηλικία συνειδητοποιήσατε τη σεξουαλικότητά σας; Ποιες ήταν οι πρώτες σας αντιδράσεις;
Τη σεξουαλικότητά μου και το τι αυτή στοιχίζει τα συνειδητοποίησα, όπως ήταν φυσικό, κατά την εφηβεία, όταν άρχισα να σκέφτομαι και να κάνω συγκρίσεις.
Μέχρι τότε περιοριζόμουν σε ενστικτώδεις αντιδράσεις, αποφεύγοντας λόγου χάρη να κάνω πολλή παρέα με αγόρια της ηλικίας μου, να παίζω ποδόσφαιρο ή σβούρες, προτιμώντας τα πιο ήπια παιχνίδια των κοριτσιών, κρυφτό, κουτσό κτλ. πράγμα που είχε σαν συνέπεια τα πιο επιθετικά αγόρια να με φωνάζουν “Κουκλή” (σημ. αυτός που παίζει με τις κούκλες, όπως τα κορίτσια).
Στο πεδίο της ίδιας της σεξουαλικότητας δεν είχα κάνει ουσιαστικά τίποτε, απλώς είχα βρεθεί με δύο – τρεις “κωλομπαράδες”. Στην Άμφισσα των οχτώ χιλιάδων κατοίκων, που δεν είχε ούτε ένα μπουρδέλο, ούτε αντίστοιχα μπαρ, ούτε τίποτα, και σε μια εποχή που τα ήθη ήσαν τόσο ασφυκτικά για τα κορίτσια, υπήρχαν αρκετοί αρσενικοί που κυνηγούσαν “αγοράκια”.
Κάτι παρόμοιο είχε συμβεί και σε μένα. Κάποιος τσαγκάρης, κάποιος κάλπικος γείτονας ή συγγενής, με είχαν χρησιμοποιήσει με τον άλφα ή βήτα τρόπο, χωρίς καμιά ουσιαστική συμμετοχή δική μου. Όταν άρχισα να αντιλαμβάνομαι πόσο “κακό πράγμα” ήταν αυτό που έκανα – γύρω στα δεκατρία με δεκατέσσερά μου χρόνια - κλείστηκα κυριολεκτικά στον εαυτό μου και απέφευγα όσο μπορούσα κάθε σεξουαλική επαφή.
Μοναδική μου πηγή ηδονής ο αυνανισμός, που κάποιος απ' αυτούς τους “τσαγκάρηδες” με είχε βοηθήσει κάποιο βράδυ ν' ανακαλύψω.
Στο μεταξύ ήρθε η Κατοχή, μπλέχτηκα με την ΕΠΟΝ, μπήκα στην Αντίσταση, οπότε έπαψα ακόμα και να σκέφτομαι ότι μπορεί να είχα άλλες επιθυμίες εκτός από το να τρώω και να κοιμάμαι και να πολεμάω τον εχθρό.
― Υπήρχαν κι άλλοι ομοφυλόφιλοι στο Αντάρτικο;
Ασφαλώς θα υπήρχαν, αλλά όπως ήταν φυσικό εγώ δεν γνώρισα ποτέ κανέναν, ούτε ήταν δυνατό να γνωρίσω. Τα πράγματα απ' αυτήν την άποψη ήταν πολύ άγρια τότε. Όχι την ομοφυλοφιλία, αλλά ούτε την ετεροφυλοφιλία μπορούσε να διανοηθεί κανείς.
Είναι πασίγνωστη η αποστροφή του Βελουχιώτη προς τους αντάρτες “Εδώ που ήρθατε, την ψωλή την έχετε μονάχα για να κατουράτε!”
Δεν είναι λίγοι αυτοί που εκτελέστηκαν, επειδή τόλμησαν να πειράξουν κάποια χωριατοπούλα.
Απ' όσο μπορώ να θυμηθώ, πραγματική ομοφυλόφιλη επαφή δεν είχα παρά μονάχα αφού εγκαταστάθηκα στην Αθήνα μετά το '46. Μόνο που σ' αυτό το μεταξύ διάστημα, και με τη γνωστή εκείνη διαδικασία της ενοχοποίησης, από παθητικό καλόβουλο παιδάκι που υποκύπτει άβουλα σε κάποιον που θα το χαϊδέψει, είχα μεταβληθεί σ' ένα οιονεί “τεκνό” που πουλάει έρωτα στους άλλους ομοφυλόφιλους! Έχοντας καταλήξει στο συμπέρασμα – όχι εντελώς αβάσιμο - ότι το ριζικά κακό και και ασυγχώρητο στην ομοφυλοφιλία, που σε εξομοιώνει με θηλυκό υποκατάστατο, είναι η παθητική στάση, ενώ αντίστροφα η ενεργητική είναι όχι μονάχα συγχωρητέα, αλλά και αξιέπαινη, αρνιόμουνα πεισματικά να ζήσω τον έρωτα παθητικά.
Εννοείται πως όλα αυτά τα χρόνια, με την αδηφάγα περιέργεια που με χαρακτήριζε, αλλά κυρίως με την έφεση προς τη γνώση και το σύμπλεγμα κατωτερότητας που μου είχε δημιουργήσει η διακοπή της εκπαίδευσης, έψαχνα με μανία να βρω κάποιες απαντήσεις στο πρόβλημα που με βασάνιζε και διάβαζα σαν τρελός οτιδήποτε έπεφτε στα χέρια μου.
Έχοντας την τύχη ένα από τα πρώτα βιβλία που διάβασα να είναι “Τα Πανεπιστήμιά μου” του Μαξίμ Γκόρκι, όπου ο αυτοδίδακτος μεγάλος Ρώσος συγγραφέας υποστηρίζει ότι τα πανεπιστήμιά του ήσαν τα βιβλία – πράγμα για το οποίο είμαι πλέον απόλυτα σίγουρος για μένα – έγινα μανιώδης βιβλιοφάγος.
Με τον ερχομό μου στην Αθήνα και με τις γνωριμίες που είχα κάνει μέχρι τότε, άρχισα ν' ασχολούμαι στα σοβαρά με τη Λογοτεχνία. Έμαθα Γαλλικά σχεδόν μόνος μου, πήρα δίπλωμα στα Αγγλικά και δεν έπαψα για χρόνια να είμαι μόνιμος πελάτης της δανειστικής βιβλιοθήκης Τσουκαλά στην οδό Φιλελλήνων, ενώ παράλληλα εξαντλούσα τις βιβλιοθήκες των γνωστών και των φίλων μου.
Βρισκόμαστε στη δεκαετία του '50 και του '60. Στην Ευρώπη και την Αμερική έχουν αρχίσει τα κινήματα αμφισβήτησης. Διάβαζα λαίμαργα κάθε πληροφορία. Μελετούσα Μαρκούζε, Σαρτρ, Ζαν Ζενέ, Όσκαρ Γουάιλντ, Καβάφη, Φρόιντ.
Όπου και να γύριζα, στο χώρο της Λογοτεχνίας και του Πνεύματος, έπεφτα πάνω σε μεγάλους ομοφυλόφιλους συγγραφείς, μάθαινα πως στην αρχαιότητα – στην Αθήνα, στη Σπάρτη – η παιδεραστία αποτελούσε σχεδόν θεσμό.
Από την άλλη όμως στο χώρο της Αριστεράς, όπου τοποθετούσα τον εαυτό μου, στο ΚΚΕ, στις σοσιαλιστικές χώρες, στην ίδια τη Σοβιετική Ένωση, η ομοφυλοφιλία ήταν παράνομη και οι ομοφυλόφιλοι καλλιτέχνες και συγγραφείς στέλνονταν εξορία ή κλείνονταν σε νοσοκομεία όπου τους έκαναν “θεραπεία αποστροφής” (σημ. βίαιη μορφή αλλαγής της συμπεριφοράς μέσα απο την έκθεση σε οδυνηρές καταστάσεις π.χ. ηλεκτροσόκ, πρόκληση εμετού κτλ.).
Σιγά σιγά, χωρίς να το καταλαβαίνω, πολιτικοποιούσα μέσα μου το θέμα, βεβαιωνόμουνα ότι όλα ήταν θέμα πολιτικής. Με τη δημιουργία των πρώτων ομοφυλόφιλων κινημάτων στην Ευρώπη και στην Αμερική, φαινότανε καθαρά ότι το πρόβλημα ήτανε πρόβλημα ατομικών δικαιωμάτων, πρόβλημα ισότητας και δημοκρατίας, και ότι υπεύθυνος για τις επικρατούσες αντιλήψεις ήταν η χριστιανική, αναπαραγωγική ηθική με την οποία ανατρεφόμαστε και η οποία είχε κατακαλύψει κάθε σεξουαλική εκδήλωση και πρακτική.
Με τη δικτατορία των συνταγματαρχών, βρέθηκα σε μια πολύ δύσκολη κατάσταση. Έχοντας ζήσει έναν έρωτα για έξι χρόνια – τον πρώτο μου μεγάλο ομοφυλόφιλο έρωτα – ξύπνησα την 21η Απριλίου με μια ποιητική συλλογή, τη “Μυθολογία της Ξάνθης” στο τυπογραφείο, την οποία στη συνέχεια ντρεπόμουνα να στείλω στις εφημερίδες και τα περιοδικά, όχι βέβαια για το θέμα της, αλλά γιατί, κάτω απ' το σοκ που είχε προκαλέσει σε όλους η “επανάσταση”, θεώρούσα πως ήταν σχεδόν απαράδεκτο σε μια τέτοια εποχή ν' ασχολείται κανείς με την Ποίηση.
Και η μεν συλλογή – αυτό είναι το ειρωνικό της ιστορίας – αγοράστηκε από το αντίστοιχο τμήμα του Υπουργείου Παιδείας για τον εμπλουτισμό των δημοτικών βιβλιοθηκών, αλλά ο συγγραφέας της, στις 26 Οκτωβρίου του 1968, ανήμερα του Αγίου Δημητρίου, οδηγούνταν στην Ασφάλεια Προαστίων, γιατί είχε πάει επίσκεψη σε κάποιο νεαρό ομοφυλόφιλο που τον έλεγαν Δημήτρη και έμενε στην Καλογρέζα.
Μιλάω φυσικά για τον “Καιάδα”, όπου για πρώτη φορά στην Ελλάδα το θέμα της ομοφυλοφιλίας τίθεται σε καθαρά πολιτική βάση.
― Ζήσατε την ομοφυλόφιλη ζωή της Αθήνας του '50 και του '60. Πείτε μας μερικά πράγματα γι' αυτήν την εποχή.
Παρόλο που δεν είχα κανένα γνωστό σ' αυτόν το χώρο, ανακάλυψα σιγά – σιγά τα μέρη όπου θα μπορούσα ν' αναζητήσω συντροφιά: τους κινηματογράφους πρώτα απ' όλα, κυρίως το Σινεάκ και το Ροζικλαίρ, τα ουρητήρια της Ομόνοιας και των γύρω χώρων, τα ουρητήρια της πλατείας Συντάγματος, της πλατείας Κλαυθμώνος, τα πάρκα του Ζαππείου και του Πεδίου του Άρεως κτλ.
Εκείνο όμως που διαφόριζε ριζικά εκείνη την εποχή από τη σημερινή είναι αυτό που θα μπορούσαμε ν' αποκαλέσουμε “ήθος των δρόμων”. Δε χρειαζόταν να πας πουθενά, αν ήθελες να βρεις ερωτική συντροφιά, αρκεί να ήξερες να βλέπεις: η σεξουαλική επιθυμία κυκλοφορούσε στους δρόμους!
Έμενα δίπλα στην Πατησίων εκείνη την περίοδο και δεν είχα παρά να βγω μια βόλτα από την πλατεία Αμερικής μέχρι την πλατεία Κολιάτσου, για να επιστρέψω στην γκαρσονιέρα μου με την κατάλληλη συντροφιά.
Θα χρειαζόταν ολόκληρο βιβλίο για να εξηγήσει κανείς τη σημερινή αλλαγή. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το Αids από το '85 και δώθε έπαιξε το ρόλο του, αλλά κατά τη γνώμη μου, οι κυριότεροι λόγοι βρίσκονται στην αξιοσημείωτη οικονομική ανάπτυξη που συντελέστηκε στις δεκαετίες του '60 και '70, καθώς και στη σημαντική αλλαγή των ηθών. Με λίγα λόγια δηλαδή, στην ίδια τη σεξουαλική απελευθέρωση.
― Τι έγινε εκείνο το βράδυ στην Καλογρέζα;
Μαζί μ' ένα φίλο που έμενε στην Αχαρνών, όπως κι εγώ τότε, είχαμε συμφωνήσει να πάμε σε κάποια ταβέρνα στη Φιλαδέλφεια. Ήτανε Σαββατόβραδο, αλλά ταυτόχρονα και του Αγίου Δημητρίου, και επειδή ο φίλος μου αυτός γνώριζε κάποιο παιδί που γιόρταζε και έμενε στην Καλογρέζα, παρακάλεσε τη συντροφιά μας – ήμασταν τέσσερις – να περάσουμε πρώτα από το σπίτι του να δώσει ένα ποτό και μετά να καταλήξουμε στην ταβέρνα.
Φτάνοντας εκεί κατά τις δέκα η ώρα, διαπιστώσαμε ότι το σπίτι είχε καταληφθεί από την Αστυνομία για λογούς που δε μάθαμε ποτέ, με αποτέλεσμα να μας τραβολογάνε στην Ασφάλεια Προαστίων για τρεις μέρες, να παρελάσουμε από το Γιάννη Λαδά, υπουργό τότε Δημοσίας Τάξεως, και σε μια βδομάδα, 30 άτομα, να δούμε τα ονόματα μας φαρδιά – πλατιά στις εφημερίδες, επειδή αυτοί που είχαν πάει να χαιρετίσουν τον εορτάζοντα “είχανε πρόθεση να προβούν η θα προέβαινον σε όργια”, όπως έλεγε το κατηγορητήριο εναντίων του ιδιοκτήτη του σπιτιού, ο οποίος μάλιστα πέρασε δίκη “δια παροχήν ασύλου δι' αλλότριαν ακολασίαν”.
Εργαζόμουν τότε σε μια εταιρεία, όπου ο τμηματάρχης ήταν ένας στενός μου φίλος, στον οποίο όμως δεν είχα τολμήσει να πω την περιπέτειά μου, μη φανταζόμενος ποτέ ότι θα έφτανε στη δημοσιότητα.
Έτσι, όταν τη Δευτέρα που πήγα δουλειά είχε ξεσπάσει το σκάνδαλο και όλοι το γνώριζαν, τον παρακάλεσα, ζητώντας του συγγνώμη, να με απολύσει, πράγμα που αυτός δε δέχτηκε και, αντίθετα, με έπεισε να μείνω και να παλέψω για το ψωμί μου.
― Πότε ξεκίνησε ουσιαστικά η ύπαρξη του λεσβιακού, γκέι, αμφί και τρανς κινήματος στην Ελλάδα;
Είναι γνωστό ότι το ΑΚΟΕ (σημ. Απελευθερωτικό Κίνημα Ομοφυλοφίλων Ελλάδας) – γιατί αυτό ήταν το κίνημα – κυκλοφόρησε την ιδρυτική του διακήρυξη το φθινόπωρο του 1976. Ήταν την ίδια χρονιά που είχα εκδώσει από τον εκδοτικό οίκο Εξάντα την περιπέτειά μου στην Καλογρέζα, τον “Καιάδα”.
Παρόλο που εμείς το '68 που έγινε η ιστορία του Καιάδα είχαμε δικτατορία, ο Μάης του '68 είχε γίνει γνωστός, όπως είχαν γίνει γνωστά σ' αυτούς του είχαν τη δυνατότητα να διαβάζουν ξένα έντυπα και τα κινήματα αμφισβήτησης που φύτρωναν το ένα μετά το άλλο στην Αμερική και την Ευρώπη.
Από πλευράς μου, έχοντας ξεκαθαρίσει μέσα μου το θέμα, με τις αρχές της Μεταπολίτευσης το 1974, περίμενα πως και πως να γίνει κάτι παρόμοιο και στην Ελλάδα.
Μ' αυτήν την προοπτική, είχα ήδη έτοιμο τον τίτλο ενός σχετικού περιοδικού, το ΑΜΦΙ, και είχα ήδη μεταφράσει ένα άρθρο από την γαλλική εφημερίδα Nouvel observateur, με τίτλο “Η επανάσταση των ομοφυλόφιλων”, όπου ο ομοφυλόφιλος Γάλλος συγγραφέας Γκυ Οκενγκέμ, καθηγητής της Σορβόννης, περιέγραφε τη συμμετοχή μιας ομάδας ομοφυλόφιλων στην εξέγερση του Μάη του '68 και τις αντιδράσεις που προκάλεσε αυτή η συμμετοχή στους άλλους.
Έτσι, όταν ο αείμνηστος Αντρέας Βελισσαρόπουλος, μετά την αποπομπή του από τον Ταχτσή, και έχοντας ήδη διαβάσει τον “Καιάδα” - που σημειωτέον προκάλεσε μεγάλη εντύπωση και είχε πολύ καλές κριτικές – με πήρε τηλέφωνο, για να με ρωτήσει αν ήμουν πρόθυμος να πάρω μέρος στο Κίνημα, του απάντησα πως αυτό ακριβώς περίμενα τόσα χρόνια και τον πληροφόρησα πως είχα ήδη στα χέρια μου τον τίτλο ενός περιοδικού και ύλη για το πρώτο τεύχος.
― Γιατί το περιοδικό ονομάστηκε ΑΜΦΙ;
Απ' αυτά που έχω πει ήδη, νομίζω πως η εξήγηση είναι φανερή. Μίλησα για ΑΜΦΙσβήτηση, για κινήματα ΑΜΦΙσβήτησης κτλ. Παράλληλα, η πρόθεση ΑΜΦΙ εκφράζει θαυμάσια τις στοιχειώδεις σεξουαλικές δυνατότητες του ανθρώπινου όντος, δηλαδή την αμφισεξουαλικότητα.
Μιλάω βέβαια για στοιχειώδης σεξουαλικές δυνατότητες γιατί ασφαλώς υπάρχουν και άλλες παραλλαγές στην ανθρώπινη σεξουαλικότητα.
― Τι ήταν αυτό που ώθησε μερικά άτομα να προχωρήσουν στην ίδρυση του ΑΚΟΕ;
Γενικά βέβαια η καταπίεση που υφίσταται νομοτελειακά ο ομοφυλόφιλος σε μια αποκλειστικά ετεροφυλόφιλη κοινωνία, αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση υπήρχε κι ένας πρόσθετος λόγος. Φεύγοντας η δικτατορία, άφησε πίσω της, μαζί με όλα τ' άλλα – και κυρίως την απώλεια της μισής Κύπρου – κι ένα νομοσχέδιο με τίτλο “Περί της εξ αφροδισίων νοσημάτων προστασίας και ρυθμίσεως συναφών θεμάτων”, όπου απειλούσε τους ομοφυλόφιλους με ενός χρόνου φυλάκιση και εξορία, αν τους συνελάμβανε η αστυνομία ν' αναζητούν σύντροφο δημόσια.
Το Νομοσχέδιο αυτό είχε κληρονομήσει η δεξιά κυβέρνηση Καραμανλή, η οποία επρόκειτο να το συζητήσει και να το ψηφίσει στην Βουλή. Ήταν φυσικό λοιπόν ορισμένοι ομοφυλόφιλοι που είχαν συνειδητοποιήσει το πρόβλημά τους να συνταχθούν με το ΑΚΟΕ και το ΑΚΟΕ να συγκεντρώσει την προσοχή του και τον αγώνα του ενάντια σ' αυτό το Νομοσχέδιο που αποκαλούσε συλλήβδην τους ομοφυλόφιλους “κίναιδους”!
― Πείτε μας λίγα πράγματα για το έργο του ΑΚΟΕ πέρα από την έκδοση του ΑΜΦΙ.
Το ΑΚΟΕ, παρά το γεγονός ότι δεν είχε τα χαρακτηριστικά ενός κόμματος με την αυστηρότητα και την πειθαρχία του, είχε χωριστεί σε ομάδες με τη διαδικασία του εθελοντισμού και των δυνατοτήτων των ανώνυμων μελών του.
Υπήρχαν: η Συντακτική Ομάδα του ΑΜΦΙ, η Πολιτική Ομάδα, που έκανε βασικά επαφές με τις νεολαίες των κομμάτων, η Ομάδα Εκδηλώσεων του ΑΚΟΕ, που διοργάνωνε συγκεντρώσεις σε κλειστούς χώρους, έβγαζε αφίσες, έγραφε συνθήματα κ.τ.λ., η ομάδα Αυτοανάλυσης, μια πολύ σημαντική ομάδα που βοηθούσε τα παιδιά να συνειδητοποιήσουν τα προβλήματα τους και να αποενοχοποιηθούν, καθώς και διάφορες άλλες, καθώς κάθε φορά που προέκυπτε κάποια ανάγκη για το Κίνημα, βρίσκονταν εθελοντές που την κάλυπταν αμέσως.
Από τις πιο σημαντικές εκδηλώσεις του ΑΚΟΕ υπήρξαν το Συνέδριο στο Γαλλικό Ινστιτούτο με θέμα “Σεξουαλικότητες και Πολιτική”, στο οποίο συμμετείχαν πολλοί αξιόλογοι επιστήμονες Έλληνες και ξένοι, αλλά και η πρώτη στα χρονικά δημόσια εκδήλωση στα Προπύλαια του Πανεπιστημίου, τη μέρα που έγινε η συζήτηση του επαίσχυντου Νομοσχεδίου στη Βουλή (26/01/1981) στην οποία συμμετείχαν πολλά μέλη του ΑΚΟΕ – με μάσκες τα πιο πολλά – πολλοί τραβεστί, καθώς και πολλά παιδιά αντιεξουσιαστικών ομάδων.
― Πολλοί αποδίδουν τον μαρασμό του ΑΚΟΕ στην εμφάνιση του HIV/Aids. Ποια είναι η δική σας γνώμη;
Σίγουρα έπαιξε βασικό ρόλο το AIDS, αλλά δεν ήταν μόνο αυτό. Όταν ήρθε ο Γρηγόρης Βαλλιανάτος απ' την Αμερική, ήταν πολλοί αυτοί που συνέχιζαν να κατεβαίνουν στα γραφεία του ΑΜΦΙ της οδού Ζαλόγγου.
Νομίζω ότι ο κυριότερος λόγος του μαρασμού και της διάλυσης ήταν το γεγονός που εξόργιζε τόσο πολύ τον καημένο τον Αντρέα Βελισσαρόπουλο: η απροθυμία των Ελλήνων ομοφυλόφιλων να ενταχθούν και να δουλέψουν σε μια οργάνωση που τους αφορούσε πραγματικά και που αγωνιζόταν για το δικαίωμά τους να υπάρχουν και να μπορούν να ζήσουν τη ζωή τους όπως οι άλλοι πολίτες.
Αυτό ήταν ίσως ένα από τα επιχειρήματα στα οποία ο Κώστας Ταχτσής είχε κάποιο δίκαιο, αλλά όπως είναι γνωστό από την Ιστορία, τα απελευθερωτικά κινήματα κάθε είδους αρχίζουν πάντα από τις μειοψηφίες.
Σήμερα που τα πράγματα έχουν αλλάξει σημαντικά, που συζητάμε για γάμους και υιοθεσίες παιδιών, έχουν μαζικοποιηθεί οι υπάρχουσες γκέι οργανώσεις; Πόσα παιδιά τολμούν να ομολογήσουν τη διαφορετικότητα τους, να μιλήσουν στους γονείς τους, να εκδηλωθούν στη δουλειά τους;
― Πιστεύετε ότι ο χαρακτήρας του Βελισσαρόπουλου συνέβαλε κατά κάποιον τρόπο στην απίσχνανση του ΑΚΟΕ;
Είναι αλήθεια πως ο Αντρέας είχε λιγάκι το σύνδρομο του αρχηγού, πράγμα που έπαιξε κάποιο ρόλο στην απομάκρυνση των παιδιών της ιδρυτικής ομάδας. Το σύνδρομο αυτό φαινόταν πολλές φορές καθαρά στα κείμενα που έγραφε για το ΑΜΦΙ.
Σ' ένα μάλιστα απ' αυτά, που το προόριζε για κύριο άρθρο, το “Μια ιστορική ευκαιρία”, όπου κατσάδιαζε άγρια τους Έλληνες ομοφυλόφιλους που δεν ερχόντουσαν να μαζικοποιήσουν το κίνημα, η Συντακτική Επιτροπή στην οποία διαβάζονταν όλα τα κείμενα πριν δημοσιευτούν στο ΑΜΦΙ, διαφώνησε ριζικά και δέχτηκε μεν να δημοσιευτεί – αλλά όχι σαν κύριο άρθρο – αλλά ταυτόχρονα δέχτηκε και τη δική μου πρόταση να συνοδευτεί η δημοσίευση από ένα σχόλιο που απαντούσε κατά κάποιο τρόπο στις αιτιάσεις του.
Εκείνο ωστόσο που αποδεικνύει ολοφάνερα το σύνδρομο που ανάφερα, είναι η συμπεριφορά του απέναντί μου σαν επώνυμου μέλους του Κινήματος.
Είναι γνωστό ότι μετά τη διακήρυξη του ΑΚΟΕ η εφημερίδα Ελευθεροτυπία, με δημοσιογράφο τη Λένα Δουκίδου, δημοσίευσε μια συνέντευξη των μελών της ιδρυτικής ομάδας στην οποία είχα πάρει μέρος κι εγώ. Η συνέντευξη αυτή δημοσιεύτηκε την Κυριακή 31 Ιουλίου του 1977 με τον τίτλο “Το 'Τρίτο Φύλο' οργανώνεται και.... εξορμά!”.
Βρισκόμουν τότε, για προσωπικούς λόγους, στη Μύκονο και δεν την είχα είχα πάρει χαμπάρι. Μια μέρα, συναντώ τυχαία στο δρόμο το Βελισσαρόπουλο, με τον οποίο δεν μπορώ να πω ότι γίναμε ποτέ φίλοι – όπως άλλωστε και με τα περισσότερα παιδιά του ΑΚΟΕ – προφανώς λόγω ηλικίας, ήμουν ο μεγαλύτερος απ' όλους. Μου διηγείται τα της συνέντευξης, είναι πολύ θυμωμένος για τον τίτλο της, και με πληροφορεί ότι σκέφτονται να στείλουν εξώδικο στην Ελευθεροτυπία.
Εγώ, λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ελευθεροτυπία μαζί με την Αυγή κι ένα δύο άλλα έντυπα ήσαν τα μόνα που μας υποστήριζαν, διαφώνησα κάθετα και του ανάπτυξα τα επιχειρήματά μου. Κι όμως ο Αντρέας, επιστρέφοντας στην Αθήνα, έστειλε την εξώδικο με δικαστικό κλητήρα, κι επειδή η εξώδικος έπρεπε να υπογραφεται από φυσικό πρόσωπο και στο ΑΚΟΕ δεν υπήρχε κανένας άλλος επώνυμος εκτός από εμένα, έβαλε τη δική μου υπογραφή χωρίς να με ρωτήσει καθόλου!
Το αποτέλεσμα ήταν στις 4/9/1977, η Ελευθεροτυπία, στη στήλη “Απόψεις”, να δημοσιεύσει ένα σχόλιο του Νίκου Δεληπέτρου εκτεταμένο, στο οποίο ρωτάει τον “εκπρόσωπο των ομοφυλοφίλων”, δηλαδή εμένα, να του πει πως θέλει να τον λένε. “Δεν του αρέσει να του λένε ότι ανήκει στο τρίτο φύλο, δεν του αρέσει επίσης να τον λένε 'ομοφυλόφιλο'. Αν αποκλείσουμε τις εκφράσεις 'Τρίτο Φύλο' και 'Ομοφυλόφιλος', θα υποχρεωνόμαστε – για να πούμε αυτό που είναι ο κ. Θεοδωρακόπουλος – να χρησιμοποιήσουμε ένα πολύ γνωστό λαϊκό όρο, που νομίσαμε ότι δεν εξυπηρετεί την οργάνωση των ομοφυλοφίλων και τους σκοπούς της...”
Δε χρειάζεται ν' αναφερθώ στις συνέπειες του δημοσιεύματος. Για μια φορά ακόμα, μετά τη Δικτατορία, γινόμουν αντικείμενο διαπόμπευσης για τους δικούς μου ανθρώπους. Όπως ήταν φυσικό τσακώθηκα άγρια με το Βελισσαρόπουλο και νιώθοντας πως είχα χρησιμοποιηθεί απαράδεκτα, και μάλιστα από ένα συναγωνιστή μου, αρνήθηκα να βάλω τ' όνομα μου ως υπεύθυνος στα πρώτα τεύχη του ΑΜΦΙ, αναγκάζοντάς τον ν' αναζητήσει κάποιους άλλους.
Έτσι προέκυψε η κυρία Μήτσορα, που προφανώς ήταν φίλη του και η οποία βέβαια δεν είχε καμιά σχέση μ' αυτή την υπόθεση. Χρειάστηκε να περάσει καιρός για να συνέλθω απ' αυτή την ιστορία και να πάρω τη θέση που μου ανήκε στο περιοδικό.
― Γιατί το ΑΚΟΕ δεν απέκτησε ποτέ νομική υπόσταση;
Δεν προέκυψε ποτέ παρόμοιο θέμα, δοσμένοι καθώς ήμασταν στην υπόθεση του νομοσχεδίου, αλλά αν σκεφτείς ότι για μια παρόμοια ενέργεια χρειάζονται πάνω από 10 υπογραφές επώνυμων ανθρώπων για μια αίτηση στο Πρωτοδικείο και δεν θα υπήρχε παρά μονάχα μία, η δική μου, δεν είναι δύσκολο να καταλάβεις τον λόγο.
― Βλέποντας τα πράγματα 30 χρόνια μετά, ποια πιστεύετε ότι υπήρξε η συμβολή του ΑΚΟΕ στην γκέι ιστορία της χώρας;
Το ΑΚΟΕ έθεσε το πρόβλημα στη σωστή του βάση, την πολιτική, και πάλεψε το φασιστικό νομοσχέδιο.
Παράλληλα, με το ΑΜΦΙ ακούστηκε για πρώτη φορά σοβαρός ομοφυλόφιλος λόγος, που ενημέρωνε το ετεροφυλόφιλο κοινωνικό σώμα για την ύπαρξη, τη φύση και τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων.
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι το ΑΜΦΙ διαβαζόταν από ένα μεγάλο τμήμα του ετεροφυλόφιλου πληθυσμού. Βασική μου αντίρρηση απέναντι στα σημερινά ομοφυλοφιλικά έντυπα, μαζί και το SCREW, είναι ότι απευθύνονται βασικά στους ομοφυλόφιλους και τηρούν μια μάλλον επιθετική στάση προς την ετεροφυλόφιλη κοινωνία, αντί να προσπαθούν να την ενημερώσουν πάνω στο πρόβλημα.
Τι φταίει ο άλφα ή ο βήτα απληροφόρητος άνθρωπος, που εξ απαλών ονύχων του λένε ότι οι ομοφυλόφιλοι είναι σκουπίδια και ότι είναι προτιμότερο ο γιος του να γίνει φονιάς, κλέφτης, αρχαιοκάπηλος, νταβατζής, παρά πούστης;
Πώς μπορεί αυτός ο άνθρωπος να ξεπεράσει το πρόβλημα και να δεχτεί ότι ο γιος του δεν είναι τέρας, όταν κανένας δεν του εξηγεί τους λόγους αυτής της εγκληματικής παραπληροφόρησης;
― Δεν πρέπει να πείσουμε πρώτα τους ίδιους τους ομοφυλόφιλους ότι είναι εντάξει με αυτό που είναι;
Σίγουρα ναι, αλλά αυτό δεν αποκλείει το άλλο. Ένα ομοφυλόφιλο περιοδικό αποτελεί αυτό καθεαυτό ένα αποκούμπι και μια δικαίωση για τον ομοφυλόφιλο, ταυτόχρονα όμως μπορεί να είναι πηγή γνώσης για όλους.
― Πιστεύετε ότι η γκέι, λεσβιακή, αμφί και τρανς κοινότητα έχει αναγνωρίσει το έργο σας;
Δεν μπορώ να ξέρω, αλλά φαντάζομαι ότι αυτοί που ξέρουν την ιστορία του ΑΚΟΕ και τα βιβλία μου, ξέρουν τι έχω κάνει. Άλλωστε, δεν έχει ιδιαίτερη σημασία για μένα αυτή η αναγνώριση.
Εγώ έκανα ό,τι έκανα, γιατί το έιχα ανάγκη ο ίδιος, γιατί με τον τρόπο αυτό ολοκληρώνα την προσωπικότητά μου. Συνεπώς, δεν μου χρωστάει κανένας τίποτα και δεν ζητάω ούτε ένσημα, ούτε εύσημα, δηλαδή καμία υλική ή ηθική ικανοποίηση.
Χαίρομαι βέβαια όταν κάποιος νέος με θυμάται, αλλά δεν ξεχνώ και τους νόμους της ιστορίας, οι νέες γενιές χτίζουν πάνω σ' εκείνα που ετοίμασαν οι πρόγονοί τους και αδιαφορούν αν πότε πότε τους θάβουν ή τους ξεχνούν μέσα στη βιασύνη τους.
― Το 2009 η Οργανωτική επιτροπή του Φεστιβάλ Υπερηφάνειας – Athens Pride σας επέλεξε ως τιμώμενο πρόσωπο, για να κάνετε την έναρξη του φεστιβάλ. Πώς νιώσατε γι' αυτό; Ποια ήταν η εμπειρία σας;
Ένιωσα αφάνταστη χαρά και συγκίνηση, τόσο γι' αυτό καθεαυτό το γεγονός, όσο και για ένα πρόσθετο λόγο: απέναντι ακριβώς από την πλατεία Κλαυθμώνος βρίσκονται τα Προπύλαια του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου έγινε το 1981 η πρώτη δημόσια συγκέντρωση του ΑΚΟΕ ενάντια στο Νομοσχέδιο των Συνταγματαρχών.
Η σύγκριση ήταν αναπόφευκτη για μένα και με συγκλόνισε βαθύτατα.
― Τι θα λέγατε σ' όλους όσους θεωρούν ότι το “Gay Pride” είναι μια εκδήλωση που στιγματίζει τους γκέι;
Θα έλεγα ότι ένας παρόμοιος ισχυρισμός αποτελεί επιεικώς βλακεία. Το φεστιβάλ γίνεται για να μας θυμίζει την συνταρακτική επέτειο των γεγονότων του Stonewall Inn, τα οποία οι ομοφυλόφιλοι πρέπει να τα έχουν πάντα ως σημείο αναφοράς και ν' αγωνίζονται για τα δικαιώματα τους.
― Είναι αλήθεια ότι ο Κώστας Ταχτσής, κατά την παρουσίαση του βιβλίου σας “Ραντεβού με τον Πύργο του Άιφελ”, μίλησε με ιδιαίτερα θερμά λόγια για το συγγραφικό σας έργο;
Για όποιον ενδιαφέρεται σχετικά δεν έχει παρά να διαβάσει το τεύχος 55 του περιοδικού “Οδός Πανός”, 1991, σελίδες 77 μέχρι 88, όπου υπάρχουν όλα τα στοιχεία που αφορούν τη γνώμη του Ταχτσή για μένα. Ναι, ο Ταχτσής, απ' αυτή την άποψη ήταν πολύ έντιμος και γενναιόδωρος. Μέχρι που μου σύστησε να στείλω αντίτυπα στον αγγλικό εκδοτικό οίκο Penguin, όπου μεταφράστηκε για πρώτη φορά το “Τρίτο Στεφάνι”, τόσο πολύ πίστευε στην αξία του.
― Γιατί κατά την γνώμη σας “στράβωσε” ο Ταχτσής μαζί σας μετά την ένταξη σας στο ΑΚΟΕ;
Ο Ταχτσής ήταν αντιφατικός άνθρωπος και επηρεαζόταν έντονα από τις προσωπικές του σχέσεις. Έχοντας αρνηθεί τη συμπαράστασή του στο Βελισσαρόπουλο και πιστεύοντας ότι η Ελλάδα δεν ήταν έτοιμη για ένα παρόμοιο κίνημα, θεώρησε προφανώς τη δική μου αποδοχή σαν προδοσία προς το άτομό του. Όποτε, μ' έγραψε αμέσως στο μαυροπίνακα.
Στο “Φοβερό Βήμα”, το μεταθανάτιο βιβλίο του που επιμελήθηκε ο Θανάσης Νιάρχος, μας σέρνει τα εξ αμάξης εμένα και του Βελισσαρόπουλου, ενώ παράλληλα, παρ' όλο που ήταν τραβεστί κι ο ίδιος, δεν άφηνε σε χλωρό κλαρί τους άλλους τραβεστί που έβγαζαν το ψωμί τους εκδιδόμενοι.
― Σχετικά μ' αυτό το τελευταίο, υπάρχουν άτομα που γνώριζαν τον Ταχτσή και που ισχυρίζονται ότι δεν έκανε πορνεία, απλά το έκανε για το κέφι του, ενώ άλλοι ισχυρίζονται ότι ζούσε απ' αυτό. Το ίδιο ισχυρίζεται και η Αλόμα στο SCREW Οκτωβρίου 2009. Τι γνωρίζετε γι' αυτό;
Βρίσκω τον ισχυρισμό το λιγότερο αστείο. Ο Ταχτσής έκανε πεζοδρόμιο για να βρίσκει ευκολότερα ερωτικούς συντρόφους και φυσικά για να μην πληρώνει. Από την άλλη μεριά το γεγονός ότι πληρωνόταν ο ίδιος μ' αυτό που έκανε, του έδινε τρομερή αυτοπεποίθηση. Το θέμα είναι εξαιρετικά περίπλοκο. Σίγουρο είναι ότι αυτή η δραστηριότητα του αποδείχτηκε τελικά μοιραία για το συγγραφέα του Τρίτου Στεφανιού.
Εγώ μάλιστα πιστεύω ότι, στο βάθος, παρά τα όσα έλεγε και έκανε, ο Ταχτσής δεν είχε ουσιαστικά απενοχοποιηθεί.
― Ποια ήταν η μεγαλύτερη ικανοποίηση που σας άφησε η ενασχόληση σας με το ΑΚΟΕ;
Το γεγονός – βασικό για κάθε ομοφυλόφιλο – ότι συμφιλιώθηκα απόλυτα με τον εαυτό μου και έπαψα να έχω ψευδαισθήσεις ότι θα μπορούσα να ζήσω σαν αμφισεξουαλικός.
Έπαψα να φοβάμαι την εικόνα του τραβεστί και αναγνώρισα την ανάγκη του να νιώθει γυναίκα, πράγμα που εγώ δεν το ένιωσα ποτέ. Θεωρώ βασικές κατακτήσεις μου το γεγονός ότι μπόρεσα να πω ό,τι ήθελα και ό,τι πίστευα χωρίς να φοβάμαι για τις συνέπειες.
― Ποια ήταν η συμβολή των τραβεστί στην έναρξη του Κινήματος;
Την εποχή που ιδρύθηκε το ΑΚΟΕ, οι τραβεστί είχαν ένα βασικό πρόβλημα. Κάθε λίγο και λιγάκι τους μάζευε η αστυνομία, τους ταλαιπωρούσε και δεν τους άφηνε να κάνουν πεζοδρόμιο. Ζητούσαν άδεια και κάρτες για να μπορούν, όπως οι γυναίκες ελευθέρων ηθών, να ασκήσουν το επάγγελμα τους. Είναι γνωστό ότι για να το πετύχουν αυτό, ζήτησαν τη βοήθεια του ΑΚΟΕ και έκαναν τη συγκέντρωση στο θέατρο “Λουζιτάνια”.
Το ΑΚΟΕ που προβληματίστηκε για το θέμα των τραβεστί – και δεν ιδρύθηκε “κάτω από τις φούστες τους” όπως έλεγε ο Ταχτσής-, δεν τους ενέταξε μεν στις γραμμές του, αφού τα προβλήματά τους ήσαν διαφορετικά από των άλλων ομοφυλόφιλων, αλλά έκρινε ότι δεν μπορούσε και να τους απορρίψει.
Έτσι, τους συμπαραστάθηκε στη συγκέντρωση του “Λουζιτάνια”, πράγμα που έκανε τον Ταχτσή να στείλει το γνωστό γράμμα στις εφημερίδες όπου καλούσε “τους σοβαρούς ανθρώπους” να μην πάνε στη συγκέντρωση. Έτσι άρχισε η διελκυστίνδα μεταξύ ΑΚΟΕ και Ταχτσή.
― Στο εξωτερικό, στην Ολλανδια για παράδειγμα, υπάρχουν “πατριωτικά” και συντηρητικά κόμμα που υποστηρίζουν και υποστηρίζονται από τους ομοφυλόφιλους. Ένα μάλιστα είχε ομοφυλόφιλο πρόεδρο. Στην Ελλάδα, ακόμα και ο ΛΑ.Ο.Σ. προσπαθεί να διεκδικήσει την ομοφυλόφιλη ψήφο.
Έχει μάλιστα και ομοφυλόφιλο βουλευτή. Αλλά γιατί όχι; Η ομοφυλοφιλία είναι ένα φαινόμενο διαταξικό και υπερταξικό. Συνεπώς, ένας γκέι μπορεί να είναι σε οποιοδήποτε κόμμα.
― Δώστε μας ένα τελευταίο μήνυμα για τους αναγνώστες που θα διαβάσουν τη συνέντευξη.
Αν είναι ομοφυλόφιλοι να ζουν ελεύθερα τη ζωή τους, χωρίς ενοχές, και να είναι περήφανοι που είναι ομοφυλόφιλοι. Αν είναι ετεροφυλόφιλοι, να πάψουν να φοβούνται την ομοφυλόφιλη επιθυμία που φέρουν κι αυτοί μέσα τους και να βλέπουν τους γκέι σαν ίσοι προς ίσον.
________
Συνέντευξη: Ανδρέας Ιωαννίδης, Screw
σχόλια