[Φωτογραφίες: Αλέξανδρος Ακρίβος]
Κάθε φορά που βλέπω τον Ορφέα Περίδη σκέφτομαι πως αυτός ο άνθρωπος έτσι όπως είναι, σα φιγούρα ακόμη, σε πείθει πως γράφει καλά τραγούδια. Καλλιτέχνης με Κ κεφαλαίο, εσωστρεφής και όλο συστολή επί σκηνής, φαινομενικά αγχωμένος μονίμως, ανατρέπει τη δημόσια εικόνα του με το που κάτσεις να συζητήσεις μαζί του. Εκεί σε συνεπαίρνει ο ήρεμος λόγος του, η σκέψη του και αυτή η φλόγα του ανήσυχου και του δημιουργικού ατόμου, ικανή να γίνει φωτιά μόνο όποτε αυτός το θελήσει, έτοιμη πάντα όχι να σε κάψει, αλλά να σε ζεστάνει.
Κάποτε τον ρώτησα αν είχε ποτέ μακριά μαλλιά. Μου ζήτησε με γέλια να περάσουμε στην επόμενη ερώτηση. Σ' αυτή μας τη συνάντηση, είπε του φωτογράφου ότι είναι τυχερός γιατί τον πετυχαίνει έχοντας γυρίσει μόλις από το κουρείο. Χιούμορ αυτοσαρκασμού, ίδιο κι απαράλλαχτο μέσα σε μία δεκαετία σχεδόν. Όπως ίδια κι απαράλλαχτη είναι η τέχνη του, η φωνή του και τα τραγούδια του. Σημαντικά, αθόρυβα για τα ΜΜΕ, γεμάτα ποίηση σαν να είναι σαιξπηρικά σονέτα. Όποιος θέλει να τα ακούσει ζωντανά και να δει τον Ορφέα Περίδη επί σκηνής μετά από καιρό, ας περάσει από τον Σταυρό του Νότου. Οι παραστάσεις του ξεκινούν την Παρασκευή 20 του μήνα και αποδεικνύουν πως η, μάλλον αμφισβητούμενη σήμερα, γενιά του έντεχνου των 90s άφησε έργο πίσω της και συνεχίζει με την ίδια ορμή.
Ας ξεκινήσουμε...
Προσκλητήριο, λοιπόν! Παρών!
(γέλια) Ας ξεκινήσουμε με μία ερώτηση που μου ζήτησε να σου απευθύνω μια ψαγμένη φίλη μου: Πως καταφέρνεις και γράφεις τόσο ωραία τραγούδια ενώ σκέφτεσαι τόσο στριμόκωλα;
Αναγκαστικό ειν' αυτό, διότι μέσα σε τρία λεπτά πρέπει να πεις πολλά πράγματα, οπότε τα στριμώχνεις. Είναι υποχρεωμένος λοιπόν ο τροβαδούρος να τα στριμώχνει τα πράγματα.
Εσύ, ακόμη και ένα τραγούδι μέσα στα τόσα που έχεις, πόσο στριμώχνεσαι για να το φτιάξεις;
Στην αρχή νιώθεις την ανάγκη να πεις κάτι μέσω της μουσικής που μεταδίδεται με τον αέρα, να χρησιμοποιήσεις μια γλώσσα που χωρίς αυτήν δεν μπορείς να τα πεις αλλιώς. Ανάγκη και πίεση παράλληλα για να εκφραστεί.
Στο σπίτι σου βλέπω πιάνο. Παίζεις πιάνο; Σε έχουμε ταυτίσει με την κιθάρα στα χέρια.
Ναι, παίζω. Λίγο.
Έχεις κάνει μουσικές σπουδές;
Έχω κάνει. Λίγες θεωρητικές γνώσεις τις έχω. Έκανα υποχρεωτικά πιάνο, το οποίο εγκατέλειψα στα 25 για να συνεχίσω με την κιθάρα, πτυχίο κλασικής κιθάρας και αρμονίας. Ήμουν 26-27 ετών, μιλάμε για το 1983-84.
Είχες δάσκαλο τον Κυδωνιάτη;
Είχα δάσκαλο τον Κυδωνιάτη δυστυχώς μόνο στην ιστορία μουσικής και τη μορφολογία. Εξαίρετος καθηγητής, καταπληκτικός πιανισταράς! Μας έλεγε πως όταν έδωσε εξετάσεις για να πάρει το δίπλωμα του στη Γαλλία, στην επιτροπή ήταν ο Maurice Ravel! Εγκατέλειψα όμως το πιάνο χάριν της κιθάρας. Το ξανάπιασα βέβαια μόλις πάτησα τα 50 και νιώθω πάρα πολύ ευτυχισμένος!
Πόσων ετών είσαι τώρα;
Είμαι 56.
Άρα έκανες το μπαμ που λέμε στα 36 σου ακριβώς, πριν 20 χρόνια. Το ΄93 δε βγήκε το Αχ ψυχή μου φαντασμένη με τη Φωτοβολίδα;
Έτσι είναι, αλλά είχαν προηγηθεί τα Σύνεργα του Νίκου Παπάζογλου.
Το γνωρίζω κι ήθελα να σε ρωτήσω πως προέκυψε αυτή η συνεργασία. Υπάρχει δηλαδή μια παραφιλολογία που λέει πως πήγες κι έβαλες μια κασέτα με τα τραγούδια σου στην τσέπη του Παπάζογλου.
Όχι, μόνος του την έβαλε (γέλια). Πήγα και βρήκα τον Παπάζογλου στα καμαρίνια του Λυκαβηττού που έδινε μια καλοκαιρινή συναυλία. Άκουσε τα τραγούδια και ανταποκρίθηκε περίπου ένα μήνα μετά, ζητώντας μου δύο. Το δεύτερο τραγούδι δεν περίμενα να το θέλει. Ήταν το Θάνατο θέλω τραγικό, ομολογουμένως λίγο γκροτέσκο σαν τραγούδι. Τον παρακάλεσα να πει ένα άλλο που νόμιζα πως θα του πήγαινε και το δέχτηκε. Έτσι τραγούδησε και το Φεύγω.
Φαντάζομαι πόση χαρά θα πήρες που ο Παπάζογλου είπε τραγούδια σου.
Ε, ασφαλώς...
Ωστόσο, από το ΄89 που βγήκαν τα Σύνεργα του, μέχρι το ΄93 που έκανες τον πρώτο δικό σου δίσκο, μεσολάβησε μια τετραετία. Εκείνο το διάστημα αναρωτιόσουν για το πότε θα έρθει και η δική σου επιτυχία;
Αυτό άρχισα να το πιστεύω μετά από δύο χρόνια, όταν έγιναν οι Πρώτοι Αγώνες Ελληνικού Τραγουδιού Καλαμάτας.
Θα πάμε εκεί, αλλά εγώ θέλω να σε ρωτήσω κατά πόσο ο παράγοντας της φιλοδοξίας έπαιξε ρόλο τον πρώτο εκείνο καιρό.
Όταν έχεις ένα υλικό και καίγεσαι να το τραγουδήσεις δε σταματούν ποτέ οι τρόποι μετάδοσης του προς τα έξω. Ήτανε κάτι σαν έμμονη ιδέα αυτό το πράγμα και το πήγαινα παντού, το έτρεχα μόνος μου. Άκουγα και τους φίλους μου που μου έλεγαν ότι είναι καλά αυτά που γράφω...Διότι, αγαθή τύχη και μεγάλη μου τιμή να τραγουδήσει υλικό δικό μου ο Παπάζογλου, αλλά ήθελα εγώ να τραγουδήσω τα τραγούδια μου, αυτό ήταν το όνειρο μου και η επιδίωξη μου.
Αυτή η ευκαιρία σου δόθηκε με τους Αγώνες Ελληνικού Τραγουδιού Καλαμάτας του Χατζιδάκι.
Ειλικρινά δε θυμάμαι πως έμαθα τότε για τους Αγώνες...Θυμάμαι μόνο ότι έστειλα τον Ρομπέν των καμμένων δασών, έγινε η επιλογή, με διάλεξαν και πήγα και βρήκα κάπου στο Χολαργό τον Νίκο Κυπουργό. Κάναμε μία πρόβα για να δούμε πως θα το βγάλουμε, αλλά δεν μ' άρεσε καμία ιδέα. Δεν ήταν του Κυπουργού οι ιδέες, ήτανε του Τάσου Καρακατσάνη που έκανε τις ενορχηστρώσεις. Να σου πω τι γινόταν, εγώ είχα στο μυαλό μου το τραγούδι αυτό να 'βγαινε με ένα ψεύτικο αρμονιάκι, το οποίο να έπαιζε προγραμματισμένα σαν το Ρίτα-Ριτάκι των Κατσιμιχαίων, αν το θυμάσαι.
Το θυμάμαι και λέω πως σήμερα ακούγεται μάλλον ξεπερασμένος εκείνος ο ήχος.
Ίσως θα έπρεπε να πω ηθελημένο ψεύτικο το αρμονιάκι, καθώς είχα ολοκληρωμένη ενορχηστρωτικά εικόνα. Ήθελα να δείξω έναν άνθρωπο μόνο του σ' ένα δωμάτιο και να τραγουδάει αυτόν το στίχο συνοδεία ενός γιαπωνέζικου ψευτο-πιάνου.
Πιθανώς σήμερα να ήθελες το ίδιο με ένα toy piano ή ένα music box.
Όχι ακριβώς music box, που έχει μια παιδικότητα ονειρική, αλλά έτσι όπως σ' το είπα. Το ενορχήστρωσε, λοιπόν, ο Τάσος Καρακατσάνης -εκπληκτικά βεβαίως- αλλά όχι αυτό που εγώ ήθελα να κάνω. Εκεί σταμάτησα λίγο τη διαδικασία και έφερα έναν computer από το σπίτι μου, μιλάω για τα computer τα ATARI.
Πόσα χρόνια είχα να την ακούσω αυτή τη λέξη; Για πες...
Για να το μεταφέρω, έφερα ολόκληρο το σύστημα, την οθόνη κ.λπ. και το στήσαμε επί τόπου.
Καλά, αυτό θα το γούσταρε ο Χατζιδάκις πολύ περισσότερο από όποια ενορχήστρωση.
Δε γνωρίζω, ποτέ δεν έμαθα. Αυτό που συνέβη όμως ήταν το εξής: Το computer έπαιξε πολύ καλά στην πρόβα, αλλά την επόμενη, όταν είπα live το τραγούδι με μια κιθάρα στα χέρια, έπαθε blackout και σταμάτησε στα μισά του τραγουδιού. Εγώ συνέχισα κανονικά με την κιθάρα, σε τηλεοπτική πανελλαδική κάλυψη μάλιστα, κι οι άλλοι από κάτω νόμιζαν πως ήταν ενορχηστρωτικό τρικ (γέλια). Σε ότι αφορά τον Χατζιδάκι, μου έδωσε το χέρι, δε θυμάμαι τι μου είπε, μάλλον θα με συνεχάρη που πήρα βραβείο και, πίστεψε με τώρα, δε μπορώ να θυμηθώ τίποτα για τον Χατζιδάκι. Τον είδα ελάχιστα. Έξι μήνες μετά τον ξανασυνάντησα έξω απ' το Μέγαρο Μουσικής, του μίλησα, «είμαι καλά» μου είπε, «ευχαριστώ» και έφυγε. Ο άνθρωπος αυτός όμως έβλεπε μέσα σου, καταλάβαινε. Ήξερε δηλαδή ότι με μένα δε χρειαζόταν να πει και πάρα πολλά. Ποιος ξέρει πως με είχε ψυχολογήσει... Εγώ πιστεύω ότι σωστά με ψυχολόγισε...
Ή ποιος ξέρει πως θα του φάνηκαν τα τραγούδια του πρώτου σου δίσκου.
Δεν είμαι σίγουρος αν είχε προλάβει να τ' ακούσει, αφού έφυγε λίγους μήνες μετά την έκδοση του.
Είπες πριν ότι ήθελες εξ αρχής να πεις εσύ τα τραγούδια σου. Ο Γιώργος Νταλάρας σε συνέντευξη του πριν χρόνια μου 'χε πει πως απ' όλους τους τραγουδοποιούς της γενιάς σου, μόνο εσένα θεωρεί τραγουδιστή για να τραγουδάς ο ίδιος το υλικό σου.
Ευχαριστώ πάρα πολύ! Τώρα το μαθαίνω από σένα και τον ευχαριστώ! Λοιπόν, φωνητικές σπουδές δεν έχω κάνει, όπως και σχεδόν κανένας της γενιάς μου που λέει κι ο Νταλάρας. Νομίζω ότι μπορώ να τα αποδώσω τα τραγούδια μου. Να σε ρωτήσω κάτι; Ξέρεις την καταγωγή της λέξης τραγουδοποιός;
Κάτι έχω ακούσει με τον Χατζιδάκι πάλι, αλλά καλύτερα πες μου εσύ...
Την ιστορία μού την έχει αφηγηθεί η Αγαθή Δημητρούκα: Τη λέξη αυτή, τραγουδοποιός, την έψαχναν πολύ καιρό ο Γκάτσος με τον Χατζιδάκι. Δεν είμαι σίγουρος αν είχαν καταλήξει στο να την υπερασπιστούν δημόσια, πάντως ξέρω ότι ένα καλοκαίρι που γινόταν στην Κρήτη ο Μουσικός Αύγουστος, πλησίασε τον Χατζιδάκι ένας δημοσιογράφος και τον ρώτησε πως αυτοπροσδιορίζεται. Νευριασμένος ο Χατζιδάκις του απάντησε: Τραγουδοποιός! Δηλαδή νευριασμένα τό'πε αυτός, δεν ξέρουμε ακόμη αν όντως ήθελε έτσι να προσδιορίσει τον εαυτό του. Γιατί σίγουρα δεν ήταν μόνο τραγουδοποιός ο Χατζιδάκις.
Ναι, αλλά ούτε ποτέ είχε και την πετριά του συμφωνιστή συνθέτη.
Δεν ήταν συμφωνιστής, όχι, αλλά τα μουσικά έργα πού'χει κάνει για το θέατρο είναι πολύ πιο ενδιαφέροντα από την τάδε βαρετή συμφωνία που μπορεί να γνωρίζουμε.
Εσένα σε εκφράζει ο όρος τραγουδοποιός;
Όχι, ούτε μένα, δεν μ' αρέσει. Τροβαδούρος μού φαίνεται ωραιότερος όρος. Υπάρχει και μια πρόσφατη διατύπωση του Σαββόπουλου, που δε μπορώ να θυμηθώ τώρα.
Θα θεωρούσες κάπου τον εαυτό σου καρπό της σποράς που έκαναν παγκοσμίως κάποτε ο Bob Dylan, ο Donovan, η Baez;
Κοίταξε, αλήθεια είναι αυτό που λες. Στην Ελλάδα ο σπόρος αυτός μπήκε από τον Σαββόπουλο, από τον Λοΐζο, ασφαλώς και από τον Γιώργο Ρωμανό. Ο Ρωμανός ειδικά συνοδεύει μια πολύ όμορφη περίοδο της ζωής μου. Μου άρεσαν οι στίχοι, η φωνή του, οι συνθέσεις του, οι πρωτοποριακές ενορχηστρωτικές ιδέες του - ο πρώτος που έπαιξε ψυχεδέλεια στην Ελλάδα ήτανε! Μην παρακάμπτουμε και το ελληνικό rock, που έμπλεξαν κάποιοι την ελληνική μουσική με δυτικά μοτίβα. Δε μπορούσα να το φανταστώ αυτό πιτσιρικάς κι όμως έγινε ωραιότατα από τον Σαββόπουλο, την Κωχ, τους Πελόμα Μποκιού, τον Πουλικάκο, τον Σιδηρόπουλο, όλους αυτούς. Χωρίς καμία αμφιβολία μας επηρέασαν και άλλοι δημιουργοί και μας έκαναν παρέα σε δύσκολες φάσεις μας: τα έργα του Γιάννη Μαρκόπουλου, το Καπνισμένο τσουκάλι του Λεοντή, λόγου χάριν.
Βάσει όλων όσων είπαμε, λογικό να σ' έχουν κατατάξει στους έντεχνους.
Έντεχνο; Κοίταξε να δεις...
Σ' ενοχλεί ο όρος έντεχνο;
Δηλαδή αυτό τώρα είναι υποτιμητικό, πως να το πάρω; (γέλια)
Απλά εδώ και χρόνια μια συλλογή με έντεχνο μπορούσε να περιλαμβάνει από ρεμπέτικα και δημοτικά με την Τσαλιγοπούλου μέχρι Χατζιδάκι - Θεοδωράκη, Περίδη και Κ. Βήτα.
Δηλαδή, ας πούμε, όλοι αυτοί έχουμε τέχνη μέσα μας; Αν είναι έτσι να θεωρούν το έργο μου, να τους ευχαριστήσω. Αλλά, ξέρεις, άμα ακούς τη λέξη έντεχνο σήμερα πιστεύεις ότι δεν είναι κάτι αυθεντικό και πηγαίο.
Και ότι έχει βαρύγδουπο στίχο, λέει αμπελοφιλοσοφίες κ.λπ.
Ναι, πιθανώς. Δεν θέλω να σνομπάρω τους άτεχνους, γιατί είναι και κάτι που δε μπορώ να κάνω εγώ.
Στους άτεχνους που λες υπάγεται και ο Βασίλης Καρράς που τραγούδησε το δικό σου το Κάτι μου κρύβεις;
Η αλήθεια είναι ότι όποτε φεύγει ένα κομμάτι από το δωμάτιο μου και εκδίδεται, ανήκει σε όλους. Μου είναι πάρα πολύ δύσκολο να πω σε κάποιον που θέλει να τραγουδήσει τραγούδι μου, μην το κάνεις γιατί με προσβάλλεις! Εμένα, ξέρεις, δε με ενοχλεί ο φάλτσος τραγουδιστής και ο Καρράς, ακόμη και φάλτσος να ήταν, πάλι θα του τό'δινα.
Που δεν είναι φάλτσος, λες;
Όχι, δεν είναι φάλτσος. Το ρεπερτόριο του στο σύνολο του δεν μου αρέσει, αλλά φάλτσος δεν είναι.
Το 1993 σκάει η Φωτοβολίδα. Παιζόταν τρελά απ' όλα τα ραδιόφωνα. Πως μπόρεσες να διαχειριστείς την επιτυχία εσύ που είσαι...
Δηλαδή πως με κόβεις;
Ρε παιδί μου, να, είσαι...
Ευάλωτος!
Ακριβώς, είπες τη σωστή λέξη.
Θέλει πολύ μεγάλη δύναμη να μη σε ξέρει κανείς και μέσα σ' ένα μήνα να μιλάει όλη η Ελλάδα για σένα. Τρομερό σοκ! Υπήρχαν κάποιοι άνθρωποι που είχαν τον ψυχικό εξοπλισμό να αντιμετωπίσουν την κατάσταση. Ο Αλκίνοος, π.χ., είναι ένας άνθρωπος τόσο δυνατός ως ψυχισμός πέραν του ότι είναι γλυκός, ηθικότατος και καλότατος που μπόρεσε να αντιμετωπίσει ότι συνέβη τότε. Ο Αλκίνοος τα κατάφερε, νομίζω, καλύτερα από μένα. Εγώ έπαθα ένα σοκ που έκανα τρία χρόνια να το ξεπεράσω.
Σωστά, απόδειξη ότι ο δεύτερος δίσκος σου βγήκε το ΄96.
Είναι και το ότι με τρώει το άγχος κάθε φορά να βγάζω τραγούδια, για τα οποία δε θα ντρέπομαι μετά από χρόνια. Ας το πούμε άγχος, ενώ είναι έννοια. Θες να κάνεις ότι καλύτερο γίνεται!
Λογικό για κάθε καλλιτέχνη...
Ο δεύτερος δίσκος για να γίνει, επειδή το υλικό προϋπήρχε κατά 90%, μου φαινόταν ημιτελής. Το βασάνισα τρία χρόνια. Τρία χρόνια μού πήρε βασικά για να γραφτούν το Ατέλειωτο τραγούδι και Τα τραγούδια μου τ' αμερικάνικα. Δεν ήμουν και τόσο έμπειρος στο στίχο και στην τραγουδοποιητική τέχνη.
Τι μου θύμισες τώρα! Το 2009 βρέθηκα στην Κίνα και σε ένα βουνό της Κίνας, εκεί που γεννήθηκε ο Μάο, άρχισαν να παίζουν κλαρίνο ο Θωμάς Δρόσος και τσαμπούνα ο Σπύρος Ηλιάδης. Και τότε αρχίσαμε να τραγουδάμε όλοι μαζί τα δικά σου Τα τραγούδια μου τ' αμερικάνικα!
Απίστευτο! Άκου! Καταπληκτική εικόνα στην άλλη μεριά του πλανήτη! Αυτός ο δίσκος είχε γίνει χρυσός, όπως και ο επόμενος, το Για που τό'βαλες καρδιά μου.
Μάλιστα. Ήταν και η περίοδος που οι δίσκοι σου είχαν την καλύτερη διακίνηση από τους μαύρους στο δρόμο. Έχασες τελικά απ' αυτή την ιστορία;
Με τη σιντο-πειρατεία λες, ε; Κοίταξε, εάν σκεφτείς ότι τώρα με το internet δεν παίρνουμε μία, τουλάχιστον απ' την άγραφη κασέτα κάτι παίρναμε (γέλια)
Σε συνέντευξη της η Αρβανιτάκη πριν λίγα χρόνια μου 'χε πει ότι αν έβλεπε εκείνη τη στιγμή μικροπωλητή να πουλάει το cd της, θα φώναζε την αστυνομία.
Κατάλαβα, αλλά εγώ πιστεύω ότι σήμερα με το διαδίκτυο είναι χειρότερη η κατάσταση.
Ορθώς ανάφερες τον Αλκίνοο πριν, γιατί σας θυμάμαι σε ένα κοινό live να χορεύετε μέχρι και βαλς, χωρίς την παραμικρή χημεία μεταξύ σας. Πιο εσωστρεφής εσύ, πιο επικοινωνιακός αυτός.
Είχαμε χορέψει το Βαλς σα βάλσαμο, το τραγούδι του Ρασούλη και του Βαγιόπουλου. Ήμουν απ' έξω απ' όλα τότε, δεν ήταν μόνο οι παραστάσεις με τον Αλκίνοο. Και ίσως γι'αυτό να επεδίωξα τη συνεργασία μαζί του για να μη σηκώσω μόνος μου το βάρος ενός live. Τώρα μου συμβαίνει τ' αντίθετο: Συνήθισα μονάχος, θέλω να παίζω μόνος.
Κοινώς, μετά τα 50, εκτός του ότι επέστρεψες στο πιάνο, ωρίμασες και σκηνικά θα λέγαμε.
Ναι, γιατί ο τροβαδούρος είχε σαν συνοδεία λαούτο, φορητό όργανο. Κι εγώ τώρα πια ασχολούμαι με τα μουσικά όργανα. Πέραν της κιθάρας πού'ναι απαραίτητο όργανο για κάθε τροβαδούρο, δοκιμάζεις αν ένα τραγούδι είναι όντως τραγούδι, αν στέκεται δηλαδή με μία κιθάρα μόνο.
Ξέρεις τι έπαθα προχθές; Σε μια παρέα τραγούδησαν με κιθάρα ένα τραγούδι της Μποφίλιου και τότε, ακούγοντας το γυμνό, κατάλαβα πόσο καλό τραγούδι είναι τελικά.
Άλλαξε ολόκληρο το περιβάλλον του τραγουδιού. Είδες πόσο σημαντική είναι η ατμόσφαιρα της κιθάρας; Μαγική! Ωστόσο εγώ είπα να δοκιμάσω λίγο τον εαυτό μου και στο πιάνο. Και μετά στα χάλκινα πνευστά, που μου άρεσαν από παιδάκι και όταν με είχε πάει η μάνα μου στη μπάντα της Καλλιθέας ήταν κλειστά. Μετά από δέκα χρόνια, στα 17 μου, πήγα στο Ωδείο. Ασχολούμαι με το κόρνο επίσης.
Α, εσύ έγινες άνθρωπος - ορχήστρα.
(γέλια) Μου αρέσουν πολύ οι φλογέρες, η αναγεννησιακή μουσική, η μπαρόκ...
Έχεις τέτοια στοιχεία σε ορισμένα τραγούδια σου.
Αυτά ίσως εσύ τα διακρίνεις. Θυμάμαι λοιπόν ένα δάσκαλο φιλόλογο που είχα και που μας έλεγε Όποια ξένη γλώσσα μαθαίνετε, ανάβει ένα φωτάκι στο μυαλό σας. Έτσι μού φαίνεται ότι ανάβει φωτάκι σε μένα τώρα με τα πολλά μουσικά όργανα.
Στην πρώτη συνέντευξη που μου 'χες δώσει, το 2006, όταν σου είπα πως πυκνώνουν οι φωνές που σε χαρακτηρίζουν σημαντικότερο τραγουδοποιό της γενιάς σου, είχες απαντήσει με το καταπληκτικό Αν το αξίζω, γιατί όχι; Σήμερα, εφτά χρόνια μετά, δεδομένου ότι παίζει να ισχύει το ίδιο, τι θα έλεγες;
Εμένα δεν μου αρέσουν οι συγκρίσεις. Τα -ότερος, -ότατος με απωθούν, γιατί όπως λέει κι ο Σωράτης ο φίλος μου ο Μάλαμας, όλοι ήρθαμε στη ζωή αυτή για να γράψουμε ένα κομμάτι. Μπορεί δηλαδή να γράψαμε διακόσια, αλλά για ένα κομμάτι γεννηθήκαμε! Ασφαλώς και δεν ήρθαμε για ένα κομμάτι, ο Σωκράτης το είπε λίγο μεταφυσικά, αλλά μη νομίζεις πως από τα εβδομήντα τραγούδια πού'χω γράψει εγώ, αγαπήθηκαν πάνω από δέκα. Μιλάω γι'αυτά που μου έδειξε ο κόσμος ότι αγαπάει. Άλλα δέκα έχει κι ο Σωκράτης, άλλα δέκα κι ο Θηβαίος, ο Θανάσης, ο Πορτοκάλογλου, σε όλους μας έχει συμβεί. Εντάξει, ίσως ο Αγγελάκας έχει γράψει λίγα παραπάνω (γέλια)
Τον σέβεσαι τον Αγγελάκα, ε;
Μ' αρέσει ο Αγγελάκας. Μ' αρέσουν αυτά τα τραγούδια του που διέπονται από ένα μεταφυσικό στοιχείο στο στίχο και τη μουσική του.
Θα συμφωνούσες πως ο τελευταίος δίσκος σου κυκλοφόρησε σε μία περίοδο έκπτωσης της δισκογραφίας;
Ήθελα πολλά χρόνια να κάνω ένα θεματικό cd, δώδεκα τραγούδια, το καθένα για έναν μήνα. Διακρίνω μια πικρία στα λόγια σου.
Σωστά τη διακρίνεις, γιατί πρόλαβα να δουλέψω σε καλές εποχές της δισκογραφίας και σήμερα έχουν ξεφτιλιστεί τα πάντα.
Έχεις απόλυτο δίκιο, αν σκεφτείς ότι γι'αυτόν το δίσκο κοπίασα μία πενταετία, ψάχνοντας σε βιβλία και λαογραφικά περιοδικά για να βρω στοιχεία για τους μήνες. Ήθελα να κάνω κάτι που να μην είναι έκθεση ιδεών, αλλά να περιέχει κάτι απ' τη φωτιά στην ψυχή του καλλιτέχνη. Πιστεύω ότι με το δίσκο Ονειροπόλων μόχθοι τα κατάφερα κάπως και άλλωστε δε μπορούσα να δώσω άλλα, έχοντας διανύσει μια πενταετία.
Τόσο το χειρότερο τότε που τον είδες στο περίπτερο με το TV Tivo λίγους μήνες μετά το δισκάδικο.
Αυτός ο δίσκος, όπως και πολλοί άλλοι δίσκοι, όχι μόνο δικοί μου, δόθηκε μαζί με κάποιο έντυπο. Μου είπαν ότι είναι ο μόνος τρόπος για να κινηθεί το cd μου, αφού πλέον δεν υπήρχαν τα συνοικιακά δισκάδικα, δεν υπήρχαν και τα μεγάλα. Έτσι λοιπόν συμβιβάστηκα στην ιδέα, μη βρίσκοντας άλλο τρόπο να φτάσω στα σπίτια των συμπατριωτών μου. Σκέφτηκα για ποιο λόγο το κάνω αυτό το πράγμα; Για να πάει ο άλλος να τ'αγοράσει με λαχτάρα στο ανύπαρκτο δισκάδικο ή βίντεο-κλαμπ, ξέρω γω;
Έχεις πάθη σαν άνθρωπος;
Ασφαλώς και έχω πάθη. Είμαι καπνιστής, δεν είναι πάθος αυτό; Πάθη όλοι έχουμε, είναι και οι κακοί μας δαίμονες. Τα εξαργυρώνω όμως με τα τραγούδια μου.
Η οικογενειακή ζωή σου παρέχει ισορροπία;
Έχουμε δύο κόρες 14 και 16 ετών με τη γυναίκα μου, τη φλαουτίστρια Ηλιάνα Μιχοπούλου. Με γονείς μουσικούς λογικό είναι να καλλιτεχνίζουν, αλλά προτιμούν άλλες τέχνες, χορό κλπ. Ότι θέλουν ας κάνουν, γιατί η δική μας γενιά δεινοπάθησε απ' αυτό. Η γενιά των γονιών μου ας πούμε θεωρούσε τον καλλιτέχνη άνθρωπο αποτυχημένο στη ζωή. Αυτός ήταν κι ο λόγος που κι εγώ πήγα σε Ωδείο στα 17 μου σε μεγάλη ηλικία.
Ζουν οι γονείς σου;
Ναι, είναι πολύ ηλικιωμένοι. Χάρηκαν τότε με την επιτυχία μου και κατάλαβαν ότι είχα σαφή προσδιορισμό στη μουσική από μικρή ηλικία κι ότι δεν έπρεπε να μού'χουν φέρει εμπόδια.
Πάντα έτσι γίνεται. Αν επιτύχεις χαίρονται κι αν αποτύχεις λένε Δεν στα 'λεγα;
(γέλια) Ναι, ναι, ακριβώς έτσι συμβαίνει.
Τι θα ακούσουμε στον Σταυρό του Νότου από το πρώτο βράδυ της Παρασκευής 20 Δεκεμβρίου;
Θα παρουσιάσω τέσσερα καινούργια τραγούδια, που μου αρέσει πολύ να το κάνω, για ν'ακούσει κάτι νέο ο κόσμος. Θέλω να δείξω στον κόσμο κυρίως ότι δεν είμαι εν υπνώσει.
Εν υπνώσει πολιτικά εννοείς;
Το τραγούδι περιέχει την πολιτική, την κοινωνία, το θάνατο, τον έρωτα, τα πάντα. Θα κάνω μια επιλογή απ' τα εννέα cd μου και θα παίξω επίσης τα καινούργια κομμάτια μαζί με κάποιες συμμετοχές μου σε δίσκους του Μανώλη Ρασούλη, του Μανώλη Φάμελλου κ.α.
Τότε, αναφορικά με το εν υπνώσει που λες θα σε ρωτήσω αν εννοείς το ότι θες να δηλώσεις την παρουσία σου σε μία περίοδο που η μόδα ενδεχομένως στη μουσική έχει αλλάξει. Μιλάω για την αγγλόφωνη σκηνή, τα νέα συγκροτήματα κλπ.
Δυστυχώς δεν είμαι ενημερωμένος. Πες μου να μπω στο youtube να ψάξω.
Σ'το λέω μήπως ένιωσες ότι η δική σου σειρά μουσικών - τραγουδοποιών κάπου παραγκωνίστηκε.
Δεν πήρα χαμπάρι κάτι τέτοιο. Κατ' αρχάς πιστεύω ότι δεν πρέπει νά'χουμε παράπονο. Παιχτήκαμε και αγαπηθήκαμε, αλλά την ίδια στιγμή για ένα περίεργο λόγο εγώ αισθάνομαι και παραγκωνισμένος.
Θα το απέδιδες στις συνθήκες ή στον ευάλωτο, όπως αυτοπροσδιορίστηκες, ψυχισμό σου;
Θα το απέδιδα και στις συνθήκες. Ας πούμε, για φαντάσου, έκλεισε η Ελληνική Ραδιοφωνία. Ξέρεις τι πλήγμα ήταν αυτό για τη μετάδοση των δικών μας τραγουδιών; Ούτως ή άλλως εγώ νιώθω παραγκωνισμένος από τότε που πρωτοεμφανίστηκα. Μπορείς να φανταστείς γιατί; Γιατί πίστευα ότι ο κόσμος δε θα κολλήσει στο σουξέ, δε θ' ακούει κτηνωδώς τη Φωτοβολίδα και θα μάθει και τ' άλλα μου τραγούδια που αγαπώ. Κάτι που δε συνέβη! Και σκέψου ότι εγώ είμαι και προνομιούχος, αφού πολλά κομμάτια μου έγιναν μεγάλες επιτυχίες.
Καλά, εδώ θα μπορούσε να σου πει κάποιος Μην τα θες κι όλα δικά σου!
Όχι μόνο αυτό, αλλά θα μπορούσε να μου πει επιπροσθέτως Μην τα θες όλα δικά σου, διότι το κριτήριο του κόσμου είναι πάντοτε αλάθητο.
Νιώθεις χορτασμένος άνθρωπος;
Ασφαλώς.
Ήρεμος;
Και ήρεμος.
Σ' ευχαριστώ πολύ.
Εγώ σ' ευχαριστώ.
σχόλια