Με τα μεγαλύτερα φεστιβάλ του εξωτερικού να ακυρώνονται το ένα μετά το άλλο, η κατάσταση για τα ελληνικά καλοκαιρινά φεστιβάλ μουσικής δεν φαινόταν τόσο ευοίωνη από την αρχή της περιπέτειας όλων μας με τον κορωνοϊό.
Αν και αρχικά ίσως να υπήρχε μια μικρή ελπίδα ότι επειδή θα ξεκινούσαν λίγο αργότερα μέσα στο καλοκαίρι ο ιός κάπως θα είχε τεθεί υπό έλεγχο, ώστε η ζωή να αποκτήσει τους κανονικούς της ρυθμούς, αυτή διαλύθηκε με τη νέα ανακοίνωση της κυβέρνησης που καταργεί κάθε πολιτιστική εκδήλωση για φέτος το καλοκαίρι, ανεξαρτήτως προσέλευσης. Αρκετοί καλλιτέχνες έχουν αρχίσει να αντιδρούν με τα νέα μέτρα.
Προτού ανακοινωθούν, το Ejekt Festival ήταν το πρώτο μεγάλο καλοκαιρινό φεστιβάλ που αποφάσισε να μην προχωρήσει στη διεξαγωγή του. Έτσι, ακύρωσε τις δύο ημερομηνίες του στις 5 και 13 Ιουλίου με line-up ονόματα όπως οι Red Hot Chili Peppers, οι Hives, οι Foals κ.ά. Είχε προηγηθεί το ADD Festival (που έχει ανακοινώσει αναβολή για αρχές Οκτωβρίου), κυρίως επειδή θα γινόταν νωρίτερα. Δυστυχώς, κανείς δεν γνωρίζει πού θα οδηγήσει αυτή η κατάσταση μελλοντικά.
Μιλήσαμε με τον Σταύρο Στριλιγκά, υπεύθυνο Τύπου του Ejekt, για να μας εξηγήσει πώς κατέληξαν στην ακύρωσή του για φέτος.
— Πώς είναι για ένα φεστιβάλ να αντιμετωπίζει μια τέτοια κατάσταση;
Όπως για όλα τα επαγγέλματα, είναι κάτι πρωτόγνωρο. Ακόμα και για την Ελλάδα, όπου μόλις πριν από 5 χρόνια έγινε το κλείσιμο των τραπεζών, επομένως ζήσαμε εξωφρενικές καταστάσεις που δεν έζησαν άλλες χώρες, το τωρινό είναι αδιανόητο. Έχει πάψει και θα συνεχίσει να μην υφίσταται το αντικείμενο του ζωνταντού θεάματος για μεγάλο χρονικό διάστημα, άρα θα είμαστε όλοι άνεργοι για πολύ καιρό.
Αυτό που ζούμε είναι πρωτοφανές και ισχύει για όλους, διοργανωτές, καλλιτέχνες, ατζέντηδες. Δεν υπάρχουν δικλείδες για όταν τελειώνει ο τρόπος ζωής μας όπως τον ξέραμε. Σταμάτησαν όλα τα λάιβ, παντού. Αυτό δεν έχει γίνει ποτέ στην Ιστορία, ούτε κατά τη διάρκεια πολέμου.
— Τι αισθάνονται όσοι δουλεύουν για να στηθεί μια τόσο μεγάλη διοργάνωση;
Συντριβή. Πετιούνται οι κόποι και τα έξοδα δύο ετών τουλάχιστον. Για να πραγματοποιηθεί το Ejekt 2020 η δουλειά μας έχει ξεκινήσει από το 2018. Η διοργάνωση ενός φεστιβάλ, όπως το Ejekt, είναι μια πολύ πολύπλοκη δουλειά, με πάρα πολλές και δύσκολες παραμέτρους. Είμαστε, άλλωστε, σε μια χώρα σαν την Ελλάδα, όπου οι «ξένες» συναυλίες δεν έχουν καμία υποστήριξη από δημόσιους φορείς, ενώ το κοινό που ακούει αυτήν τη μουσική είναι πραγματικά μικρό.
— Και πώς φτάνετε στο σημείο να τα ακυρώσετε όλα;
Σταδιακά, διάφορες χώρες έβγαλαν απαγορεύσεις για μεγάλο χρονικό διάστημα (π.χ. ως τις 31/8), έτσι ανακοίνωσαν ακυρώσεις όλα τα μεγάλα φεστιβάλ της Ευρώπης. Αντίθετα, η Ελλάδα, ενώ απαγόρευσε τις συναυλίες ήδη από τις 11 Μαρτίου, δεν το έκανε για το καλοκαίρι, έτσι παρέμενε η εκκεμότητα. Το αποτέλεσμα είναι ότι, ενώ για μήνες βλέπεις πως πιθανότατα δεν θα γίνει το φεστιβάλ, είσαι υποχρεωμένος να δουλεύεις σαν να πρόκειται να γίνει. Κάτι τέτοιο είναι πολύ ψυχοφθόρο. Κάποια στιγμή αποφασίσαμε ότι δεν γίνεται να περιμένουμε άλλο τις όποιες κρατικές ενέργειες και προχωρήσαμε στην ανακοίνωσή μας, ώστε να ενημερωθεί όσο νωρίτερα γίνεται το κοινό.
— Υπάρχει κάποια δικλείδα ασφαλείας που να προβλέπει μια τέτοια περίπτωση ακύρωσης;
Αυτό που ζούμε είναι πρωτοφανές και ισχύει για όλους, διοργανωτές, καλλιτέχνες, ατζέντηδες. Δεν υπάρχουν δικλείδες για όταν τελειώνει ο τρόπος ζωής μας όπως τον ξέραμε. Σταμάτησαν όλα τα λάιβ, παντού. Αυτό δεν έχει γίνει ποτέ στην Ιστορία, ούτε κατά τη διάρκεια πολέμου.
— Τι σημαίνει η ακύρωσή του πρακτικά;
Όταν συμβαίνει κάτι τόσο τεράστιο, όλα τίθενται σε νέα βάση, άρα χρειάζεται μια διαδικασία κατανόησης των συνθηκών και εξεύρεσης λύσεων. Αυτά δεν γίνονται από τη μία μέρα στην άλλη. Ακόμα είμαστε στην αρχή της διαδικασίας. Το σίγουρο είναι ότι φέτος δεν θα γίνει Ejekt. Από κει και πέρα, χρειάζεται ακόμα χρόνος για να βρούμε τα επόμενα βήματα, καθώς έχουν πεταχτεί στα σκουπίδια προγραμματισμοί ετών και όλοι, καλλιτέχνες, ατζέντηδες, διοργανωτές, προσπαθούν να λειτουργήσουν σε ένα παντελώς αβέβαιο περιβάλλον.
— Πόσο ζημιογόνο είναι για το μέλλον του;
Ακόμα είναι πολύ νωρίς για να ξέρουμε το τελικό μέγεθος της ζημιάς για φέτος, αλλά σίγουρα θα είναι μεγάλη. Για το απώτερο μέλλον, αν ξέραμε ότι ο Covid-19 δεν θα υπάρχει σε 12 ή 24 μήνες από τώρα, όλα θα ήταν πιο ξεκάθαρα και τα βήματά μας συγκεκριμένα. Όμως αυτό δεν ισχύει και κινούμαστε όλοι στο άγνωστο. Πρακτικά, μέχρι να βρεθεί η λύση με τον Covid-19, τα φεστιβάλ και όλες οι συναυλίες, τα events κ.λπ. δεν θα γίνονται – με την αντίστοιχη οικονομική ζημιά. Από ένα σημείο –όχι πολύ μακρινό‒ και μετά η ζημιά θα είναι ανεπανόρθωτη.
— Το κράτος υπάρχει σε αυτή την περίπτωση;
Ως τώρα, εντασσόμαστε στα γενικότερα μέτρα που ισχύουν για όλες τις εταιρείες και πήραν μόνο οι υπάλληλοι τα 800 ευρώ. Όμως το αντικείμενο της δραστηριότητάς μας έχει πάψει να υφίσταται, οπότε δεν υπάρχει κάποιο μέτρο σύγκρισης με άλλα επαγγέλματα που θα μπορέσουν, στον όποιο βαθμό, να επαναλειτουργήσουν προσεχώς. Γίνονται συζητήσεις με τους φορείς με την ελπίδα ότι κάτι θα προβλεφθεί, αλλά ακόμα δεν υπάρχει κάτι χειροπιαστό.
— Με τις προκαταβολές που δώσατε τι γίνεται;
Αυτό είναι ένα από τα πιο σοβαρά θέματα και σχετίζεται με την ασφάλιση των συναυλιών. Οι ασφαλιστικές δεν θέλουν να αποζημιώσουν για τον Covid-19, ακόμα και στις περιπτώσεις που πλήρωσε ο διοργανωτής και για πανδημία, με το επιχείρημα ότι αυτή είναι «νέα» πανδημία. Αυτό, προφανώς, θα επιλυθεί στα δικαστήρια. Άρα, ασφάλιση δεν υφίσταται. Συνέπεια της μη ασφάλισης είναι ότι το θέμα με τις προκαταβολές πάει κατά περίπτωση, ανάλογα με τον ατζέντη, τον καλλιτέχνη και τον διοργανωτή. Όπως γίνεται αντιληπτό, δεν θα έπρεπε να είναι έτσι, όταν μιλάμε για τέτοιου μεγέθους πανδημία.
Σε άλλες χώρες έγινε κρατική απαγόρευση από νωρίς και για μεγάλο χρονικό διάστημα (π.χ. ως τις 31/8), ώστε να μπορεί να γίνει κάποιος προγραμματισμός και οι απαραίτητες ενέργειες. Η κρατική απαγόρευση είναι ένα βασικό επιχείρημα υπέρ του διοργανωτή, ώστε να διεκδικήσει επιστροφή προκαταβολών ή, έστω, τμήματός τους. Αν δεν υπάρχει η απαγόρευση, το συγκρότημα μπορεί π.χ. να πιέζει για να γίνει η συναυλία κάποια άλλη στιγμή, χωρίς επιστροφή της προκαταβολής που μπορεί να είναι της τάξης των εκατοντάδων χιλιάδων ή εκατομμυρίου ευρώ. Στην Ελλάδα, μόλις στις 28/4 ο πρωθυπουργός είπε ότι κάτι τέτοιο «φαντάζει απίθανο» και ότι θα γίνονται ανακοινώσεις κάθε λίγες μέρες. Ως εκ τούτου, γίνεται αντιληπτό ότι όλοι οι διοργανωτές είναι πλήρως στον αέρα όσον αφορά το θέμα των προκαταβολών.
— Τι σημαίνει αυτό για τη μουσική μακροπρόθεσμα; Και για τους μουσικούς;
Για τη μουσική ως δημιουργική τέχνη μάλλον θα είναι μια αφορμή για κάτι νέο, όπως όλα τα μεγάλα γεγονότα. Για τους μουσικούς που ζουν από τις συναυλίες είναι ήδη καταστροφικό. Θα αναγκαστούν να βρουν άλλους τρόπους για να έχουν έσοδα, κάτι τρομερά δύσκολο προφανώς.
— Πώς βλέπετε το μέλλον;
Υποχρεωτικά, εμείς σκεφτόματε πάντα θετικά. Αλλιώς δεν θα υπήρχαμε σήμερα με όσα έχουμε περάσει αυτά τα δεκαέξι χρόνια. Οπότε, πιστεύουμε ότι θα το αντέξουμε κι αυτό, γιατί είμαστε συνηθισμένοι στην ταλαιπωρία. Αλλά το κόστος που θα έχει θα είναι χωρίς προηγούμενο.
σχόλια