Το πρόβλημα γενικά με την ιστορία είναι ότι ο καθένας συνήθως επιλέγει από μια τεράστια γκάμα πηγών και γεγονότων αυτά που ταιριάζουν με την δική του κοσμοαντίληψη και το δικό του ιδεολογικό υπόβαθρο προκειμένου να υποστηρίξει τις ήδη προδιαμορφομένες αντιλήψεις του και αγνοεί ότι δεν ταιριάζει με αυτές. Το σωστότερα θα ήταν να καταλήγουμε σε συμπεράσματα με βάση όσο το δυνατόν περισσότερα δεδομένα και πηγές. Στο θέμα μας. Προφανώς χωρίς το Ναβαρίνο μάλλον δε θα υπήρχε ανεξαρτησία, αλλά σίγουρα και χωρίς την εμπλοκή της Αιγύπτου δε θα χρειαζόταν το Ναβαρίνο. Όσοι υποστηρίζουν πως η Αίγυπτος ήταν κτήση του Σουλτάνου ας ελέγξουν ποιες μεγάλες δυνάμεις σταμάτησαν τους Αιγύπτιους στους δύο νικηφόρους για την Αίγυπτο, τουρκοαιγυπτιακούς πολέμους που ακολούθησαν σύντομα μετά την ελληνική επανάσταση. Επίσης ποιες δυνάμεις απέτρεπαν τη διάλυση της Οθωμανικής αυκρατορίας για πάνω από έναν αιώνα εξυπηρετώντας δικά τους συμφέροντα (το γνωστό ανατολικό ζήτημα).Για μένα ποιο σημαντικό ζήτημα από το Ναυαρίνο είναι ότι κατορθώσαμε μέσα στην επανάσταση, αφού είχαμε κατορθώσει να ταπεινώσουμε κυριολεκτικά στρατιωτικά τους Οθωμανούς (πριν αναγκαστούν να καλέσουν την Αίγυπτο προσφέροντας σημαντικά εδαφικά ανταλλάγματα) να κάνουμε και δύο εμφυλίους πολέμους. Κάποιος ιστορικός είχε πει ότι η απελευθέρωση και ενοποίηση της κατά πολύ μεγαλύτερης Ιταλίας έγινε πολύ πιο σύντομα και αναίμακτα από αυτή της Ελλάδας. Μάλλον επειδή εμείς εκτός από τους άλλους είχαμε να αντιμετωπίσουμε και τους εαυτούς μας.