«Πρέπει να έρθεις στο νησί μας το Πάσχα». Φράση που έχω ακούσει αρκετές φορές τα τελευταία καλοκαίρια όταν επισκέπτομαι κάποιο από τα νησιά μας, έχοντας όμως ρίζες καλαματιανές ομολογώ πως, μέχρι στιγμής, έχω βρεθεί ελάχιστες φορές σε κάποιο από αυτά τη συγκεκριμένη περίοδο.
Το Πάσχα, παρ' όλα αυτά, για τους περισσότερους Έλληνες παραμένει η πρώτη ανοιξιάτικη αφορμή για ταξιδάκι και πολλοί επιλέγουν να γιορτάσουν σε κάποιο ελληνικό νησί για να συνδυάσουν τις ημέρες αυτές με θάλασσα και να αισθανθούν πως το καλοκαίρι είναι πιο κοντά.
Κάθε νησί έχει την ομορφιά του, άλλωστε, και μάλιστα πριν από το καλοκαίρι που τα πάντα είναι ανθισμένα η επιλογή για Πάσχα στο νησί είναι η καλύτερη με διαφορά.
Για τους last-minute της παρέας λοιπόν, που θέλουν να πάρουν πλοίο ή να μπουν στο αεροπλάνο και να βρεθούν σε κάποιο νησί άμεσα, ακολουθούν μερικές προτάσεις για να διαλέξετε προς τα πού θα κατευθυνθείτε.
Το βράδυ του Μ. Σαββάτου οι ντόπιοι φέρνουν στην εκκλησία ψητό κρέας και ψωμί, «το συχώριο», τα οποία και κερνούν μετά το τέλος της λειτουργίας ενώ την επόμενη ημέρα και αφού όλοι έχουν καθίσει, γλεντήσει και φάει στα σπίτια τους, συγκεντρώνονται στη συνέχεια στην πλατεία του χωριού για το έθιμο της «Κούνιας».
Αμοργός
Στην Αμοργό το Πάσχα είναι ξεχωριστό. Στο Μοναστήρι της Χοζοβιώτισσας ετοιμάζεται και στολίζεται ο Επιτάφιος με τη βοήθεια όχι μόνο των ντόπιων αλλά και των επισκεπτών, ενώ μετά τη λειτουργία, μη φύγεις τρέχοντας για το σπίτι, πρέπει να δοκιμάσεις οπωσδήποτε την ταχινόσουπα που ετοιμάζουν οι κυρίες του χωριού.
Το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής ετοιμάσου για αρκετό περπάτημα γιατί είναι η στιγμή της περιφοράς του Επιταφίου. Σε όλα τα χωριά ο επιτάφιος περνάει έξω από τα σπίτια ενώ η μυρωδιά των βοτάνων και των αρωμάτων με τα οποία τον ραίνουν οι γυναίκες θα σου μείνει για πολύ καιρό.
Το Μεγάλο Σάββατο ετοιμάσου για ακόμα μια έντονη μυρωδιά, αυτή του παραδοσιακού σφαχτού που ετοιμάζεται σε κάθε σπίτι: το «ρίφι ή αρνί».
Κύθνος
Στην Κύθνο το Πάσχα ετοιμάσου να «συχωρεθείς» και να «κουνηθείς». Τα δύο πιο γνωστά έθιμα του νησιού αυτού πραγματοποιούνται το Μεγάλο Σάββατο και την Κυριακή.
Το βράδυ του Μ. Σαββάτου οι ντόπιοι φέρνουν στην εκκλησία ψητό κρέας και ψωμί, «το συχώριο», τα οποία και κερνούν μετά το τέλος της λειτουργίας ενώ την επόμενη ημέρα και αφού όλοι έχουν καθίσει, γλεντήσει και φάει στα σπίτια τους, συγκεντρώνονται στη συνέχεια στην πλατεία του χωριού για το έθιμο της «Κούνιας».
Αγόρια και κορίτσια κάθονται στην αυτοσχέδια κούνια και «τάζουν» γάμο στο ζευγάρι τους. Έθιμο που συνοδεύεται από πολλά γέλια και πειράγματα μεταξύ των παιδιών, όπου τα αγόρια φωνάζουν στο τέλος στα κορίτσια πως αυτό είναι μόνο ένα έθιμο και καλό είναι να μην πιστέψουν τις ψεύτικες προτάσεις γάμου που έγιναν πάνω στην κούνια.
Πάτμος
Αν κάποιο νησί αξίζει τον τίτλο της πιο κατανυκτικής ατμόσφαιρας την περίοδο του Πάσχα, αυτό είναι με διαφορά η Πάτμος. Αν είσαι στο νησί Μεγάλη Πέμπτη, μη χάσεις με τίποτα την αναπαράσταση του «Μυστικού Δείπνου», έχει πραγματικά πολύ ενδιαφέρον. Πέρα από τα Ιεροσόλυμα η δεύτερη μοναδική αναπαράσταση γίνεται εδώ, σε αυτό το νησί, στην Πάτμο.
Η περιφορά των επιταφίων και το ράντισμα με το ντόπιο ανθόνερο είναι μια εξίσου ενδιαφέρουσα εμπειρία που δεν πρέπει να χάσεις εφόσον βρίσκεσαι εκεί. Την Κυριακή του Πάσχα στην Ιερά Μονή η Ανάσταση γίνεται σε επτά γλώσσες, κάτι που δεν θα βρεις σε άλλα νησιά.
Άφησε λίγο χώρο στο στομάχι μετά το πασχαλινό τραπέζι γιατί πρέπει να κατευθυνθείς προς την πλατεία της Σκάλας στο λιμάνι, καθώς εκεί ο Δήμος κάθε χρόνο κάνει μια γιορτή με παραδοσιακούς χορούς και ντόπια εδέσματα. Δεν γίνεται να τη χάσεις.
Σίφνος
Εδώ, το highlight του Πάσχα είναι το αρνί στο «μαστέλο». Όχι ότι σου προτείνω να έρθεις μόνο για να φας, αλλά όσοι έχουν επισκεφθεί το νησί τέτοιες ημέρες έχουν να το λένε.
Την Κυριακή του Πάσχα λοιπόν, όλα τα σπίτια ετοιμάζουν το πασχαλιάτικο αρνί σε ένα παραδοσιακό πήλινο δοχείο με κρασί και άνηθο. Δοκίμασέ το και θα καταλάβεις τι εννοώ.
Το απόγευμα της ίδιας μέρας και αφού έχεις καταφέρει να χωνέψεις, κατέβα οπωσδήποτε στην κεντρική πλατεία της Απολλωνίας για να δεις από κοντά το κάψιμο του Ιούδα.
Φολέγανδρος
Ένα από τα πιο ξεχωριστά έθιμα του Πάσχα στη Φολέγανδρο είναι το έθιμο της περιφοράς της εικόνας της Παναγίας και αυτό γιατί μεταφέρεται σε καθένα από τα σπίτια της Χώρας και των στενών του Κάστρου – κυριολεκτικά σε όλα!
Το Μεγάλο Σάββατο λοιπόν όλα τα σπίτια της Χώρας είναι ανοιχτά και περιμένουν να περάσει η εικόνα, τη δεύτερη ημέρα η εικόνα περνάει από την Άνω Μεριά και τις αγροικίες, ενώ την τρίτη μέρα πηγαίνει στον Πετούση και στο Λιβάδι για να καταλήξει στον Καραβοστάση, στο λιμάνι.
Το βράδυ η εικόνα επιστρέφει στο μοναστήρι της Παναγίας όπου θα παραμείνει μέχρι το επόμενο Πάσχα. Η μεταφορά της εικόνας κρατάει τρεις ολόκληρες ημέρες.
