"Αόρατη" εργατική τάξη. Στο κλωστήριο Μιχαηλίδη -μία "προβληματική" του 1990
Τελευταίες μέρες στο εργοστάσιο της Θήβας πριν το κλείσει ο Οργανισμός Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων.
Φωτ. Σπ. Στάβερης
Retour sur la condition ouvrière
Enquête aux usines Peugeot de Sochaux-Montbéliard.
Μια σημαντική έρευνα των γάλλων κοινωνιολόγων Stéphane Beaud και Michel Pialoux απαντά στο ερώτημα γιατί η εργατική τάξη έγινε αόρατη μέσα στην κοινωνία.
"Πως φτάσαμε ως εδώ ; Το εργατικό ζήτημα, όπως εξηγούν οι δύο κοινωνιολόγοι, άρχισε να υποβαθμίζεται στη δεκαετία του '80, μία περίοδο όπου η αριστερά αποκατέστησε την επιχείρηση, ενώ οι εκπρόσωποι των εργατών (συνδικάτα και κόμματα) έχαναν την επιρροή τους. Οι δύο συγγραφείς θέλουν να δείξουν, μέσα από μια επιτόπια έρευνα στα εργοστάσια της Peugeot στο Montbéliard πως το εργατικό ζήτημα είναι πάντα επίκαιρο και πως νέες μορφές καταδυνάστευσης προωθούνται στις επιχειρήσεις. Επιμένουν ιδιαίτερα στο αίσθημα φόβου που κυριαρχεί σήμερα ανάμεσα στους εργάτες : φόβος της ανεργίας, της ανέχειας και κυρίως φόβος για το μέλλον των παιδιών τους. Δείχνουν πως ο εκμοντερνισμός της επιχείρησης στη δεκαετία του '80 συνοδεύτηκε από μια νέα οργάνωση της εργασίας η οποία κατάφερε σταδιακά καίρια χτυπήματα στην αλληλεγγύη που υπήρχε μεταξύ των εργαζομένων. Η υπερηφάνεια και η αξιοπρέπεια της εργατικής τάξης που σφυριλατήθηκαν μέσα στους κοινωνικούς αγώνες τείνουν να εξαφανιστούν. Η μεγάλη πρωτοτυπία της εργασίας των δύο κοινωνιολόγων έγκειται στο γεγονός ότι διεύρυναν την ερευνά τους στα σχολεία των παιδιών των εργατών, αντί να περιοριστούν στο χώρο εργασίας. Εδώ καταλαβαίνουμε πως μεγαλώνει το χάσμα ανάμεσα στους γονείς και τα παιδιά τους που απορρίπτουν βίαια τον κόσμο του εργοστασίου."
Collectif Les mots sont importants
"Τι απέγιναν οι εργάτες ; Ενώ υπήρξαν το αντικείμενο κάθε προσοχής από τη βιομηχανική επανάσταση ως τη δεκαετία του '80, οι εργοστασιακοί εργάτες δεν ενδιαφέρουν πια πολύ κόσμο μετά την αποτυχία του κομμουνιστικού σχεδίου και την κατάρρευση των βιομηχανικών τους προπυργίων. Με καταρρακωμένη την ενοτητά της και χαμηλό ηθικό, αποπροσανατολισμένη πλέον πολιτικά και βιώνοντας την περιφρόνηση των ίδιων των παιδιών της, η εργατική τάξη ζει ένα πραγματικό δράμα - μακριά από τα μέσα ενημέρωσης. Ωστόσο, οι εργάτες συνεχίζουν με σχετική επιτυχία να αντιτάσσουν κάποιες από τις παραδοσιακές μορφές αντίστασης τους στη δυναμική που τους εξοντώνει.
Η εξαιρετική αυτή έρευνα, ευαίσθητη και τεκμηριωμένη, επαναφέρει τον εργατικό λόγο για να τιμήσει τους άντρες και τις γυναίκες, των οποίων η αξιοπρέπεια είναι εξίσου επιβλητική μ' αυτήν που χαρακτήριζε τους γονείς τους την εποχή των νικών. Δεκατρία χρόνια μετά την πρώτη της έκδοση, σε μια συγκυρία όπου ο εργατικός κόσμος δέχεται ακατάπαυστα τις καταστροφικές συνέπειες ενός χρηματιστικού καπιταλισμού στο πλαίσιο του οποίου μία μικρή μειοψηφία μετόχων υπαγορεύει το νόμο της στους μάνατζερ και τους λαούς, το βιβλίο αυτό δεν έχασε τίποτα από την επικαιρότητά του. Επιτρέπει την κατανόηση της σημερινής εργατικής πραγματικότητας, προσφέροντας ενδεχομένως και μια άμυνα απέναντι στη λιγότερο ή περισσότερο εκλεπτυσμένη προσπάθεια άρνησης της υπαρξής της στο δημόσιο χώρο."
Éditions La Découverte
