Θα πω και τη δική μου ιστορία. Αυτό συνέβη πριν από πέντε χρόνια, όταν άρχισα να εργάζομαι ως συντάκτρια σε έναν εκδοτικό οίκο. Ως φεμινίστρια και ομοφυλόφιλη γυναίκα, πίστευα ότι ήξερα πώς να προστατεύομαι. Ήξερα πώς πρέπει να αντιδράσω στην παρενόχληση στο δρόμο, στο λεωφορείο ή σε οποιονδήποτε δημόσιο χώρο, και δεν ένιωθα καθόλου αδύναμη. Αλλά όταν η παρενόχληση συνέβη με τη μορφή ενός επίμονου φλερτ και μιας σωματικής επαφής από έναν συγγραφέα τον οποίο γνώριζα, σεβόμουν και τον οποίο όλοι αγαπούσαν, μπερδεύτηκα και δεν ήξερα τι να κάνω. Το πρόσωπο απέναντί μου ήταν ένας καλός συγγραφέας, ένας πολύτιμος φίλος και ένας στοργικός πατέρας. Νόμιζα ότι θα σεβόταν το όριο που είχα θέσει. Δεν το έκανε. Επέμεινε στο αδιάκοπο φλερτ και τη φυσική επαφή. Αφού επέμενε για μήνες, προσπάθησε ακόμη και να με φιλήσει.
Τι έγινε μετά; Δεν μπορούσα να πω το όνομα του συγγραφέα. Έφυγα από τον εκδοτικό οίκο για άλλους λόγους και δεν πήγα ποτέ σε κανένα μέρος όπου βρισκόταν, δεν απάντησα στα μηνύματά του, άλλαζα πεζοδρόμιο όταν τον έβλεπα στο δρόμο, ή απλά τον αγνοούσα. Καθώς εξακολουθεί να μην καταλαβαίνει γιατί η φιλία μας έληξε, είμαι βέβαιη ότι δεν γνωρίζει ότι αυτό που έκανε ήταν έγκλημα, δηλαδή σεξουαλική παρενόχληση.
Seçil Epik
Τούρκοι συγγραφείς κατηγορούνται
για σεξουαλική παρενόχληση
Στην Τουρκία, ο λογοτεχνικός κόσμος κατακλύζεται από καταγγελίες για επιθέσεις και σεξουαλική παρενόχληση, οι οποίες στοχεύουν γνωστούς συγγραφείς.
Alexiane Guchereau + AFP
Livres Hebdo, 22.12.2020
Από τις αρχές Δεκεμβρίου, αρκετοί Τούρκοι συγγραφείς έχουν κατηγορηθεί από γυναίκες για επιθέσεις και σεξουαλική παρενόχληση σε μια ασυνήθιστη εμφάνιση του κινήματος #Metoo στα τουρκικά κοινωνικά μέσα, η οποία είχε ως αποτέλεσμα και την αυτοκτονία ενός από αυτούς. Το κίνημα ξεκίνησε με ανώνυμα μηνύματα, αλλά γρήγορα εξαπλώθηκε, συγκεντρώνοντας γνωστές προσωπικότητες και ενθαρρύνοντας τις γυναίκες να σπάσουν τη σιωπή τους για να καταγγείλουν τους συγγραφείς που νομίζουν ότι προστατεύονται από τη φήμη τους.
Όλα ξεκίνησαν στις 7 Δεκεμβρίου με ένα tweet. Μία χρήστρια του διαδικτύου με το ψευδώνυμο "Leyla Salinger" ανέβασε τότε ένα βίντεο του μυθιστοριογράφου Hasan Ali Toptas, του "Τούρκου Κάφκα" όπως αποκαλείται στους λογοτεχνικούς κύκλους της χώρας, μαζί με το σχόλιο "πόσοι από εμάς περιμένουμε να καταγγελθεί αυτός ο άνθρωπος".
Μετά από το μήνυμα αυτό, περίπου 20 γυναίκες κατηγόρησαν τον Hasan Toptas για παρενόχληση, προκαλώντας ένα κύμα μαρτυριών που στόχευσαν και άλλους συγγραφείς. Ένας από τους εν λόγω συγγραφείς, ο Ibrahim Colak, αυτοκτόνησε στην Άγκυρα, σε ηλικία 51 ετών, αφού δημοσίευσε ένα κείμενο στο Twitter στο οποίο εξέφραζε τη λύπη του και ζητούσε συγγνώμη από την οικογένειά του. Σύμφωνα με τοπικά μέσα ενημέρωσης, φέρεται να είχε στείλει άσεμνα μηνύματα στη Leyla, τη χρήστρια του Διαδικτύου που ξεκίνησε το κίνημα. "Δεν είχα προετοιμαστεί για ένα τέτοιο τέλος. Ήθελα να είμαι ένας σωστός άνθρωπος, αλλά απέτυχα", έγραψε ο Colak, προσθέτοντας ότι δεν μπορούσε πλέον να "κοιτάξει στα μάτια τη γυναίκα του, τα παιδιά του και τους φίλους του". Ο λογαριασμός Twitter της Leyla έκτοτε εξαφανίστηκε.
Η συγγραφέας Pelin Buzluk διηγήθηκε τη δική της ιστορία παρενόχλησης από τον κ. Toptas στην τουρκική εφημερίδα Hürriyet. "Μου έχει αφήσει μία πολύ δυσάρεστη ανάμνηση", είπε, υπενθυμίζοντας πώς χρειάστηκε να κλειδωθεί στο μπάνιο του διαμερίσματος του κ. Toptas, όταν αυτός προσπάθησε να της επιτεθεί σεξουαλικά, το 2011.
"Γιατί έβαλες τότε αυτό το φόρεμα;" φέρεται να την ρώτησε ο κ. Toptas όταν τον απώθησε, υπονοώντας ότι της άξιζε αυτό που της συνέβαινε, όπως είπε η κα Buzluk. Αντί να κλείσει τη συζήτηση, ο κ. Toptas χειροτέρευσε τη θέση του, αρνούμενος να αναλάβει την ευθύνη του, με μια δήλωση με την οποία ζητούσε συγγνώμη αν είχε προσβάλλει κάποιους με την "ασυνείδητη συμπεριφορά του", η οποία οφειλόταν σε "πατριαρχική νοοτροπία".
"Αυτη δεν είναι η συγγνώμη κάποιου που μετανιώνει για τις πράξεις του", σχολίασε η κα Buzluk. Ο κ. Toptas διέψευσε αργότερα την εκδοχή της κας Buzluk. "Τίποτα τέτοιο δεν συνέβη", είπε στην καθημερινή εφημερίδα Milliyet.
Ωστόσο, η εφημερίδα δημοσίευσε την ίδια μέρα τις μαρτυρίες πέντε άλλων γυναικών που τον κατηγορούσαν κι εκείνες για σεξουαλική παρενόχληση. Αντιμέτωπος με αυτές τις καταγγελίες, ο εκδοτικός του οίκος Everest ανακοίνωσε ότι είχε τερματίσει τη συνεργασία του με τον κ. Toptas, ενώ πολλά ιδρύματα απέσυραν τα βραβεία που του είχαν απονεμηθεί. Στη Γαλλία, μόνο το βιβλίο του Les ombres disparues [Οι εξαφανισμένες σκιές - σ.σ.] έχει μεταφραστεί από τις εκδόσεις Plon το 2009, αλλά δεν είναι πλέον διαθέσιμο.
Το hashtag #Tacizesusma ("Μην μένεις σιωπηλός απέναντι στην παρενόχληση") ήταν από τα πιο δημοφιλή στην Τουρκία στο αποκορύφωμα της καμπάνιας. Μία άλλη συγγραφέας, η Asli Tohumcu, η οποία δήλωσε ότι "παίρνει θάρρος από την Pelin Buzluk", κατηγόρησε δημόσια έναν άνθρωπο των γραμμάτων, τον Bora Abdo, ότι την είχε παρενοχλήσει.
Η κατηγορία αυτή οδήγησε τον εκδοτικό οίκο Iletisim να διακόψει τους δεσμούς του με τον κ. Abdo, ο οποίος αρνείται τους ισχυρισμούς. Κατόπιν όλων αυτών, ακτιβίστριες δημιούργησαν τον λογαριασμό email [email protected] ("να χάσεις τον ύπνο σου"), ώστε να ενθαρρυνθούν οι γυναίκες που πέφτουν θύματα παρενόχλησης να μοιράζονται τις ιστορίες τους.
Παρόμοιες καταγγελίες είχαν γίνει στο πρόσφατο παρελθόν κατά του τουρκικού λογοτεχνικού κόσμου, αλλά είχαν περάσει τότε απαρατήρητες. Ειδικότερα, ένα άρθρο που είχε αφιερώσει σε αυτό το θέμα η συγγραφέας Nazli Karabiyikoglu, και το οποίο δημοσιεύθηκε το 2018 χωρίς να προκαλέσει αντιδράσεις, αναδημοσιεύτηκε μαζικά τις τελευταίες εβδομάδες στα κοινωνικά δίκτυα.
Το μακροσκελές άρθρο (στα τουρκικά) της Nazli Karabiyikoglu, εδώ:
Türkiye Yayıncılık Sektöründe Cinsel Taciz ve Zulüm: #metoo
Μτφ. Σ.Σ.
