Όσο αυστηρά και να το κρίνεις, το Α Moon Shaped Pool είναι ένα αντικειμενικά καλό άλμπουμ.
Μ. Hulot, Δημοσιογράφος
Είναι το A Moon Shaped Pool ένα κακό άλμπουμ; Σε καμία περίπτωση. Κάποιος που έχει παρακολουθήσει όλη την πορεία τους και εξακολουθεί να είναι φαν των Radiohead, έχει κάθε λόγο να ενθουσιαστεί με αυτό το άλμπουμ που τις τελευταίες μέρες μονοπωλεί το ενδιαφέρον των μέσων, δείχνοντας τη δυναμική που έχουν ως γκρουπ –είναι αναμφισβήτητα το μεγαλύτερο γκρουπ του πλανήτη αυτή τη στιγμή. Στα 11 τραγούδια –από τα οποία μόνο 4 δεν έχει ξανακούσει, τα 7 του είναι γνωστά από live εκτελέσεις ή από τον ντόρο της προηγούμενης εβδομάδας- εντοπίζεις όλα τα στοιχεία (που πλέον είναι κλισέ) που τους έκαναν σημαντικούς όλα αυτά τα χρόνια, από το Creep του Pablo Honey μέχρι το The King of Limbs, τις ενορχηστρώσεις του Jonny Greenwood (που κάποιες στιγμές γίνονται μεγαλειώδεις), τους ψηφιακούς θορύβους και τα ηλεκτρονικά κρουστά, τις κιθάρες, αλλά πάνω απ’ όλα αυτή τη φωνή που μπαίνει και τα διαλύει όλα. Με καλό και κακό τρόπο. Έχω ακούσει ολόκληρο τον δίσκο τρεις φορές και ενώ στην πρώτη ακρόαση είχα απελπιστεί και με δυσκολία τον άντεξα μέχρι το τέλος, κάθε φορά που τον ακούω μου φαίνεται και πιο καλός, κι αυτή η (ανυπόφορα μονότονη) φωνή που πότε ακούγεται σαν μελοδραματική κλάψα και πότε σαν ψαλμωδία, δεν μπορώ να αποφασίσω αν με συγκινεί ή με εκνευρίζει.
Όσο αυστηρά και να το κρίνεις, το Α Moon Shaped Pool είναι ένα αντικειμενικά καλό άλμπουμ. Και για τους φαν, ένα εκπληκτικό άλμπουμ. Ειδικά σε μαγικές στιγμές όπως το «Identikit», ένα από τα πιο ωραία τραγούδια που έχουν γράψει ποτέ, στο εξαιρετικό «Full Stop» που θα μπορούσε να είχε ξεμείνει από το Kid A στο οποίο ο York είναι σπαρακτικός μέσα στην ασυναρτησία του: «You really messed up everything / Really messed up everything / Let me take it back again / Here I am under the three / Rolls and rolls of under me», στο «Numbers» που στο ρεφρέν τραγουδάει «The future is inside us / It's not somewhere else» και ακούγεται σαν τον Τζιμ Μόρισον, στην ανατριχιαστική εκτέλεση του «True Love Ways» που κλείνει το δίσκο: I'll drown my beliefs / To have you be in peace / I'll dress like your niece / And wash your swollen feet / Just don't leave / Don't leave»…
Το μεγάλο ατού του δίσκου όμως δεν είναι ο York –όσο κι αν αναμφισβήτητα κλέβει την παράσταση, όπως πάντα, είναι οι ενορχηστρώσεις του Jonny Greenwood και ο τρόπος που χτίζει τους ήχους –κάνοντας τον δίσκο από μουσικής άποψης την πιο ενδιαφέρουσα δουλειά τους μετά το Kid A- με έναν τρόπο πιο γήινο, παρόλο που χρησιμοποιεί πάλι όλα τα μπλιμπλίκια της τεχνολογίας.
Το A Moon Shaped Pool είναι ένα σκοτεινό, απαισιόδοξο άλμπουμ, για την χαμένη αγάπη και τις αδιέξοδες σχέσεις, τους εραστές που γίνονται ξένοι, για την απερισκεψία και την αδιαφορία που σε κάνουν έρμαιο στην προπαγάνδα των μέσων και τις αποφάσεις των πολιτικών, στην ερήμωση του πλανήτη. Τα τραγούδια του από την αρχή μέχρι το τέλος ακούγονται σαν εφιαλτικά νανουρίσματα, πιο συλλογικά και πιο οργανωμένα από κάθε άλλη φορά. Το πιάνο και η ακουστική κιθάρα που εμφανίζονται λεπτεπίλεπτα να συνοδεύουν την ορχήστρα εγχόρδων εμφανίζονται και χάνονται πίσω από πολυεπίπεδα στρώματα ηλεκτρονικών ήχων και μουρμουρητά, κι όσο κι αν προσπαθήσεις να εντοπίσεις ψεγάδια, κάθε φορά που ακούς τα κομμάτια σε διαψεύδουν γιατί είναι πολύ προσεκτικά δομημένα και μελετημένα σε κάθε λεπτομέρεια. Όσο απλά και να φαίνονται, ίσως να είναι τα πιο σύνθετα κομμάτια που έχουν γράψει. Άλλωστε, κάποια τα έχουν και τα κουβαλούν μαζί τους από το 1994 και τα έχουν παίξει και ξαναπαίξει εκατοντάδες φορές.
Ακόμα και τα τραγούδια που μόνα τους δεν σου είχαν κάνει καμία εντύπωση, στο σύνολο αποκτούν μια άλλη υπόσταση και οι στίχοι που ξεκομμένα ακούγονταν σαν σουρεαλιστικές αηδίες, εδώ μέσα ακούγονται σχεδόν σπουδαίοι: «Οι ονειροπόλοι δεν μαθαίνουν ποτέ, πέρα από το σημείο χωρίς επιστροφή / και είναι πολύ αργά / η ζημιά έχει γίνει» τραγουδάει ο York στο «Daydreaming». Όλες σχεδόν οι δουλειές τους ανακυκλώνονται και όλα ξαναπερνούν από νέο φίλτρο και το αποτέλεσμα είναι πιο δικό τους από ποτέ. Δεν ήταν καθόλου τυχαία η επιλογή του πρώτου κομματιού, του «Burn The Witch» για την προώθησή του άλμπουμ, η ιστορία του πάει αρκετά πίσω, από την εποχή του Hail to the Thief (η φράση «burn the witch» υπήρχε στο εξώφυλλο) ούτε το κομμάτι που κλείνει το δίσκο, το οποίο είναι ένα από τα πιο δημοφιλή στα live τους εδώ και χρόνια. Ακόμα και η φράση «Broken hearts make it rain» που επαναλαμβάνει στο «Identikit» τους επαναφέρει στην πρώτη περίοδό τους που δανείζονταν από την παλιά βρετανική ποπ (εδώ θυμίζουν Beatles περισσότερο από οτιδήποτε έχουν κάνει ποτέ).
Το μεγάλο ατού του δίσκου όμως δεν είναι ο York –όσο κι αν αναμφισβήτητα κλέβει την παράσταση, όπως πάντα, είναι οι ενορχηστρώσεις του Jonny Greenwood και ο τρόπος που χτίζει τους ήχους –κάνοντας τον δίσκο από μουσικής άποψης την πιο ενδιαφέρουσα δουλειά τους μετά το Kid A- με έναν τρόπο πιο γήινο, παρόλο που χρησιμοποιεί πάλι όλα τα μπλιμπλίκια της τεχνολογίας.
Θα γραφτούν πολλά για αυτόν τον δίσκο, φαντάζομαι ότι για πολλούς είναι ήδη ο δίσκος της χρονιάς και μάλλον δικαιολογημένα, σημασία έχει ότι σε μια εποχή που βγήκαν μαζεμένοι εξαιρετικοί δίσκοι, το A Moon Shaped Pool έκλεψε τις εντυπώσεις. Και αυτό σημαίνει πολλά για ένα συγκρότημα που τα χρόνια θα μπορούσαν να το αποδυναμώσουν.
Αυτή είναι μάλλον η καλύτερη περίοδός τους.
Με όλες τις παραξενιές του ο York κατάφερε να κάνει πάλι το θαύμα του. Και δούλεψε προσεκτικά για αυτό, παρόλο που δηλώνει στο «Glass Eyes» πως: «And the path trails off / And heads down a mountain / Through the dry bush, I don't know where it leads / but I don't really care…».
≈
Πρέπει να μου αρέσει αυτό το άλμπουμ ή όχι;
Μαρία Παππά, δημοσιογράφος
Πιστεύω ότι οι μόνοι που πραγματικά θα εκτιμήσουν την νέα δουλειά των Radiohead θα είναι οι οπαδοί τους. Αυτοί που τους έχουν ακολουθήσει από την αρχή της καριέρας τους μέχρι πρόσφατα στην αποτυχημένη προσπάθεια τους να γράψουν κομμάτι για το Spectre. Κανένα πρόβλημα σε αυτό. Μόνο που αυτοί είναι η πλειοψηφία. Αναρωτιέμαι τι γίνεται με την μειοψηφία.
Αν ζούμε σε μια εποχή που έχει αλλάξει δραματικά ο τρόπος που ακούμε μουσική, τότε τι ακριβώς πρέπει να περιμένουμε από ένα νέο άλμπουμ των Radiohead; Δεν ξέρω στ’ αλήθεια. Κάνοντας κριτική στο ‘A Moon Shaped Pool’ τους, αισθάνομαι από την μία αιρετική σαν την μάγισσα του ‘Burn the Witch’ και από την άλλη ότι η πραγματική μάγισσα είναι οι ίδιοι οι Radiohead που κάπως πρέπει να ξορκίσουμε. Οι Radiohead βγάζουν νέο άλμπουμ και γίνεται ο κακός χαμός. Τα νέα σταματάνε και για 15 λεπτά η προσοχή όλου του κόσμου είναι στραμμένη εκεί. Αυτό δείχνει πολλά για το πόσο σπουδαίο συγκρότημα είναι. Κατά πόσο όμως αυτή η σπουδαιότητα μεταφράζεται στην μουσική τους; Για τι ακριβώς μιλάμε; Πρέπει να μου αρέσει αυτό το άλμπουμ ή όχι; Είμαι ανάμεσα στην πλειοψηφία ή στην μειοψηφία; Είναι αγχωτικό. Αισθάνομαι σαν τον τρόπο που τραγουδάει ο Thom Yorke εδώ πέρα.
Η γνώμη μου δυστυχώς για το "A Moon Shaped Pool" είναι η ίδια με το 'The Drift' του Scott Walker – χωρίς να έχουν καμιά σχέση μεταξύ τους. Και τα δύο άλμπουμ βασίζονται στην επανάληψη και σε συνηθισμένα μοτίβα πιο εξελιγμένα. Προσφέρουν όμως κάτι πρωτοποριακό στην μουσική σήμερα;
Το νέο τους άλμπουμ δεν είναι κακό. Ξεχειλίζει από την ενορχηστρωτική ιδιοφυΐα του John Greenwood. Είναι πραγματικά απολαυστικό να βλέπεις πώς έχει ντύσει τα κομμάτια, τις μικρές λεπτομέρειες που κάνουν την διαφορά. Θα μπορούσα να απαριθμήσω εδώ τις επιρροές ή να περιγράψω το καθένα ένα κομμάτι αλλά θα το κάνουν άλλοι καλύτεροι από μένα σε αυτά. Θα αρκεστώ να πω ότι ο Greenwood είναι ο πραγματικά πρωταγωνιστής σε ένα άλμπουμ που δεν υπάρχουν ιδέες που να σε καθηλώσουν που θα σε κάνουν από την αρχή να το παίξεις ξανά και ξανά. Σίγουρα, θα το παίξεις ξανά και ξανά αλλά επειδή είναι οι Radiohead και επειδή είναι σπουδαίοι και δεν γίνεται. Και όσο περισσότερο το ακούς, τόσο περισσότερο θα σου αρέσει. Θα σου αλλάξει την ζωή; Όχι. Θα σου προκαλέσει έκπληξη; Όχι. Θα σε κάνει να πεταχτείς από την καρέκλα σου; Όχι. Απαιτεί όμως την απόλυτη προσοχή σου.
Η γνώμη μου δυστυχώς για το “A Moon Shaped Pool” είναι η ίδια με το ‘The Drift’ του Scott Walker – χωρίς να έχουν καμιά σχέση μεταξύ τους. Και τα δύο άλμπουμ βασίζονται στην επανάληψη και σε συνηθισμένα μοτίβα πιο εξελιγμένα. Προσφέρουν όμως κάτι πρωτοποριακό στην μουσική σήμερα; Όχι. Κανένα από αυτά τα δύο άλμπουμ δεν είναι ένα νέο ‘ΟK Computer’ στην πρώτη περίπτωση ή ένα ‘Tilt’ στην δεύτερη. Και τα δύο πέφτουν στην παγίδα της ταμπέλας που έχουμε βάλλει για τους καλλιτέχνες που τα έχουν δημιουργήσει.
Και αυτό για μένα είναι κάπως απογοητευτικό.
Όταν όμως ακούμε μουσική που απολαμβάνουμε με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, δεν έχει σημασία. Και δεν υπάρχει τίποτα σπουδαίο σε αυτό. Είναι απλά μουσική. Και αυτές είναι οι σκέψεις μου σαν ακροατής για το ‘A Moon Shaped Pool’ των Radiohead.
≈
Ο δίσκος είναι γεμάτος αναφορές που μοιάζουν να έχουν πεταχτεί εκεί για να καλύψουν την έλλειψη υλικού
Γιώργος Φωτόπουλος, μουσικός
Δύο είναι τα πράγματα που τραβάνε την προσοχή στο ξεκίνημα του A Moon Shaped Pool: Το πρώτο είναι τα μπανάλ έγχορδα αισθητικής σήματος δελτίου ειδήσεων, με τα οποία μπαίνει το Burn The Witch. Το δεύτερο είναι η ερμηνεία του Thom Yorke: Η φωνή του έχει χάσει τη συναισθηματική καμπύλη που την χαρακτήριζε κάποτε κι έχει πια την αυτάρεσκη χροιά και το ψευτοπονεμένο φαλτσέτο του Bono.
Σύντομα γίνεται φανερό ότι τον ήχο χαρακτηρίζουν γενναίες δόσεις περιττών ενορχηστρώσεων, με έγχορδα και -κυρίως- πλήκτρα να πασχίζουν να προσθέσουν ενδιαφέροντα στοιχεία στα κομμάτια. Το αυτί του Jonny Greenwood για μελωδία είναι ολοφάνερο, η παντελής όμως έλλειψη αξιόλογου υλικού, τον υποβιβάζει σε ρόλο μάστορα που κάνει μελωδικά μερεμέτια για να σώσει την κατάσταση. Στο A Moon Shaped Pool, το ταλέντο του Greenwood χρησιμοποιείται σαν τη γλάστρα με το φίκο που τοποθετήθηκε για να κρύψει κάτι κακοτεχνίες στα πλακάκια πίσω της.
Ξεκινώντας στο Daydreaming και με το αποκορύφωμα του στο Ful Stop, ένα πολύ ενδιαφέρον παιχνίδι γάτας-ποντικιού ξεδιπλώνεται πάνω από αδιάφορα backing tracks: Η ερμηνεία του Thom Yorke, αρπάζει και καταστρέφει ο,τι δευτερόλεπτα πριν έφτιαξε ο Greenwood με τα πλήκτρα και οδηγεί όλα τα κομμάτια το ένα μετά το άλλο, στον ίδιο ανιαρό, επίπεδο ξερότοπο.
Οι ιδέες όταν δεν είναι δανεικές, είναι επιφανειακές. Τα ηχοτοπία, τουριστικά. Ο συναισθηματισμός, βεβιασμένος, βγαλμένος από ταινία blockbuster. Τα νοήματα ρηχά σαν τη Gwyneth Paltrow.
Που και που το μελόδραμα χτυπάει ταβάνι, σαν να εισέβαλλε στο στούντιο ο James Blunt φωνάζοντας “you are beautifuuuul” και πασαλείβοντας τα πάντα με μια ταβανόβουρτσα βουτηγμένη στο σιρόπι.
Που και που (πάλι “που και που”, γιατί τα πάντα σ' αυτό το δίσκο γίνονται “που και που”, “από λίγο”, αποσπασματικά και κατακερματισμένα) ο ήχος γίνεται haunted, τα δεύτερα φωνητικά ghostly και αιθέρια, η ατμόσφαιρα σκοτεινή με αναφορές στις ταινίες της Hammer και της Amicus. Το ίδιο που κάνανε ήδη οι Broadcast καθώς και όλα τα σχήματα της Ghost Box, απλά το κάνανε 10 χρόνια πριν, απείρως καλύτερα και με μεγαλύτερη εμβάθυνση στο φαντασιακό-τηλεοπτικό παρελθόν απ' ό, τι το ευκολάκι και ανώδυνο Trumpton στο βίντεο του Burn The Witch.
Ο δίσκος είναι γεμάτος αναφορές που μοιάζουν να έχουν πεταχτεί εκεί για να καλύψουν την έλλειψη υλικού. Οι ιδέες όταν δεν είναι δανεικές, είναι επιφανειακές. Τα ηχοτοπία, τουριστικά. Ο συναισθηματισμός, βεβιασμένος, βγαλμένος από ταινία blockbuster. Τα νοήματα ρηχά σαν τη Gwyneth Paltrow. Οι Radiohead θυμίζουν εστιάτορες που σερβίρουν εν γνώσει τους άνοστο φαγητό γιατί θεωρούν ότι οι πελάτες τους δε σκαμπάζουν και πολλά από μαγειρική. Και αυτό είναι το βασικό πρόβλημα που έχω στο να ερμηνεύσω το A Moon Shaped Pool ως δουλειά: Δεν μπορώ να καταλήξω αν η αυταρέσκειά τους δεν τους αφήνει να δουνε καθαρά οτι ο δίσκος είναι πολύ κάτω του μετρίου, ή αν το κάνουν συνειδητά και κυνικά γιατί υποτιμούν το κοινό τους.
Τα λιγοστά ενδιαφέροντα στοιχεία μοιάζουν παρμένα από δουλειές άλλων, από το λεξιλόγιο άλλων, από την παλέτα άλλων σαν ένα συνεχές déjà vu. Οι ίδιοι οι Radiohead, πέρα από χαριτωμενιές επιπέδου “βάλαμε τα κομμάτια σε αλφαβητική σειρά”, δεν προσφέρουν τίποτα πέρα από το όνομα τους.
Πρόκειται για μια δουλειά πληκτική και πομπώδη - παρά την εμφανή προσπάθεια που έγινε στην παραγωγή και τη μίξη ώστε να φαίνεται χαμηλών τόνων, σεμνή και εσωστρεφής. Μια δουλειά χωρίς κατεύθυνση, χωρίς δικό της λεξιλόγιο, χωρίς σκοπό, χωρίς τραγούδια, χωρίς εναλλαγές στη θερμοκρασία, χωρίς επαφή με την πραγματικότητα - το είδος του δίσκου που ακούει ο Θάνος Τζημέρος όταν χάνεται σε ρεμβασμούς, αναμνήσεις κι ενδοσκόπηση, κάποιο βροχερό απόγευμα.
Η ικανότητα για ένα ειλικρινές συναισθηματικό αποτύπωμα φαίνεται να έχει εγκαταλείψει το γκρουπ, με τη μανιέρα να έχει πάρει τη θέση της. Ο Thom Yorke “μακιγιάρει” το πρόσωπο της ερμηνευτικής του περσόνας περισσότερο απ όσο μακιγιάρεται η Kim Kardashian. Το εφέ του βάθους στη φωνή του δε χρησιμοποιείται πια για να δώσει χώρο, όγκο ή χρώμα, αλλά για του δώσει λάμψη, σαν την “λαμπερή κάμερα” της Ντενίση στους Φρουρούς Της Αχαΐας ή της Πέγκυ Ζήνα στο X-Factor.
Και αυτά είναι τα μέτρα με τα οποία θα κρίνει κανείς το A Moon Shaped Pool: Kardashian, X-Factor και Τζημέρος. Το βερνίκι διανόησης και τέχνης δεν έπιασε καλά και η μετριότητα από κάτω φαίνεται ξεκάθαρα. Τί να πρωτοσώσει η ενορχηστρωτική ικανότητα του Greenwood;
Νομίζω οτι οι Radiohead αντιπροσωπεύουν πια το “Έντεχνο της Μ. Βρετανίας”. Ίδια εύκολη, βεβιασμένη μελαγχολία, ίδιοι τάχαμου στίχοι, ίδια κλάψα και μιζέρια, ίδια προσκόλληση στη μανιέρα, ίδιο μπανάλ περιεχόμενο πλασαρισμένο ως κάτι το νέο και καλά ανώτερο από την τριγύρω μπας-κλας υποκουλτούρα. Σε τι διαφέρουν πλέον από τους Πυξ-Λαξ ας πούμε;
Στην τελική, όσο και να μου άρεσαν κάποια κομμάτια τους, οι Radiohead έπαψαν αγάπη να θυμίζουν. Δε θα δακρύσω πια για αυτούς, οι παλιές αγάπες πάνε στον παράδεισο.
2016 έχουμε. Όπου και να κοιτάξει κανείς γύρω του, κυκλοφορεί απίστευτα καλή και πολλή καινούρια μουσική - και το κυριότερο, μουσική που δεν είναι δήθεν. Οι μοναδικοί που δείχνουν να χρειάζονται σήμερα ένα δίσκο σαν το A Moon Shaped Pool, είναι μάλλον οι ίδιοι οι Radiohead.
