«Σχεδόν όλες οι δημοσκοπήσεις έδιναν τη νίκη στη Χίλαρι Κλίντον για την προεδρική εκλογή. Αλλά ο Ντόναλντ Τραμπ τούς διέψευσε όλους», γράφει η Liberation, σχολιάζοντας την αποτυχία των αναλυτών και των δημοσκόπων να προβλέψουν το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών.
«Κάναμε μεγάλο λάθος» (We were so wrong). «Αυτό δήλωσαν οι παρουσιαστές του CNN, περίπου στις 6:30 το πρωί, ώρα Ελλάδας, καθώς ο χάρτης της Αμερικής βαφόταν κόκκινος, ανά πολιτεία. Όλοι, ή σχεδόν όλοι, έκαναν λάθος. Κανείς δεν είχε προβλέψει τέτοιο προβάδισμα για τον Ντόναλντ Τραμπ, πόσο μάλλον τη νίκη», γράφει η εφημερίδα
«Πολύ πριν κλείσουν οι κάλπες, την Τρίτη, η συντριπτική πλειοψηφία των δημοσκοπήσεων, των μέσων ενημέρωσης, των ειδικών, των πανεπιστημιακών, η επιχειρηματική κοινότητα, οι "κρυστάλλινες σφαίρες", όλοι προέβλεπαν προβάδισμα της Χίλαρι Κλίντον. Σύμφωνα με τον μέσο όρο των εθνικών δημοσκοπήσεων, τις οποίες αναμετέδιδαν από το μεσημέρι της Τρίτης οι New York Times, η υποψήφια των Δημοκρατικών θα κέρδιζε τις εκλογές με 45,9% των ψήφων έναντι 42,8% του Τραμπ. Μάλιστα, η εφημερίδα έγραφε ότι η Κλίντον "έχει τόσο λίγες πιθανότητες να χάσει όσο και ένας παίκτης του NFL να χάσει μια μπαλιά στα 33 μέτρα"», τονίζει η Liberation.
Η ιστοσελίδα FiveThirtyEight έδινε και εκείνη τη νίκη στην Κλίντον, με μεγάλη πιθανότητα (71,4%) έναντι 28,6% για τον Τραμπ. Το βράδυ, ενώ προβλέψεις άρχισαν να ανατρέπονται, το FiveThirtyEight προσπάθησε να αναλύσει το λάθος του: «Δύο λόγοι μπορούν να εξηγήσουν αυτή το "φιάσκο". Η συμμετοχή; Η αλλαγή της ψήφου ανάμεσα στις εκλογές του 2012 και τώρα;», αναρωτιόταν η ιστοσελίδα.
«Μα όλοι έκαναν λάθος;», επέμενε ο παρουσιαστής του CNN, Anderson Cooper. «Πέσαμε λίγο έξω στα νούμερα!», απαντούσε ειρωνικά ο David Axelrod, ένας πρώην σύμβουλος του Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος είχε προειδοποιήσει ότι σύμφωνα με τα exit poll φαινόταν ότι ο κόσμος «είχε τεράστια δίψα για αλλαγή». Και ότι αυτή η τάση είχε υποτιμηθεί.
Όπως επισημαίνει η Liberation, σε ένα άρθρο των New York Times, με τίτλο «Η άγνωστη χώρα μας» ο Paul Krugman γράφει: «Ένα πράγμα είναι σίγουρο: οι άνθρωποι όπως εγώ, και πιθανόν όπως οι περισσότεροι αναγνώστες του New York Times, δεν καταλαβαίνουμε μάλλον τη χώρα στην οποία ζούμε».
Το αποτέλεσμα αυτών των εκλογών θα θέσει πάλι υπό αμφισβήτιση τις δημοσκοπήσεις και τους δημοσκόπους, τονίζει η γαλλική εφημερίδα. «Εδώ και μήνες, εν μέσω εκατοντάδων (χιλιάδων;) αναλύσεων που έδιναν νικήτρια την Χίλαρι Κλίντον, μια μόνο δημοσκόπηση έδινε νικητή τον Τραμπ: η καθημερινή δημοσκόπηση USC Dornsife-Los Angeles Times. Αντίθετα με όλες τις εθνικές μετρήσεις, αυτή η δημοσκόπηση έδινε την περασμένη Δευτέρα τον Τραμπ νικητή με 3,2 μονάδες μπροστά από τη Χίλαρι (46,8% έναντι 43,6%). Το 2012, η ίδια δημοσκόπηση είχε δώσει την πιο κοντινή πρόβλεψη για το ποσοστό του Ομπάμα».
Σε συνέντευξη στη Liberation, ο Arie Kapteyn, καθηγητής Οικονομίας στο University of Southern California, στο Λος Αντζελες, ένας από τους τρεις ερευνητές πίσω από τη σωστή δημοσκόπηση, εξηγεί τη μεθοδολογία του. Όλα γίνονται μέσω ίντερνετ, το οποίο επιτρέπει, σύμφωνα με τον ίδιο, να μειωθεί η μεροληψία της «κοινωνικής σκοπιμότητας», δηλαδή του πώς θέλει να παρουσιάζεται κάποιος σε όσους του θέτουν ερωτήσεις. Όπως λέει, οι ερωτώμενοι λένε πιο εύκολα αν θα ψηφίσουν Τραμπ, από ότι αν τους ρωτούσες μέσω τηλεφώνου. Επίσης, σημειώνει ότι οι περισσότεροι ψηφοφόροι του Τραμπ δεν έχουν ίντερνετ ή δεν ξέρουν να το χρησιμοποιήσουν, οπότε δίνουν ένα tablet και σύνδεση στο διαδίκτυο σε όσους δεν έχουν.
«Η αποτυχία των δημοσκόπων (αλλά και του υπόλοιπου πλανήτη) γι'αυτές τις αμερικανικές εκλογές θυμίζει ένα προηγούμενο: την ημέρα του δημοψηφίσματος στη Μεγάλη Βρετανία για την έξοδο από την ΕΕ, στις 23 Ιουνίου, όταν οι δημοσκόποι διαβεβαίωναν ότι η ψήφος υπέρ της παραμονής θα νικήσει. Δύο δημοσκοπήσεις την ημέρα του δημοψηφίσματος έδιναν προβάδισμα 4 μονάδων στην παραμονή (YouGov) ή ακόμη και 6 μονάδες (Ipsos-MORI). Τελικά η ψήφος υπέρ της εξόδου επικράτησε με 52%».
«Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν είχε κάνει λάθος πρόβλεψη. Τη Δευτέρα, σε κάθε στάδιο της τελευταίας προεκλογικής του περιοδείας (πέντε συναντήσεις σε πέντε πολιτείες) επαναλάμβανε στους ψηφοφόρους του ότι οι δημοσκοπήσεις κάνουν λάθος. Αποκαλώντας μάλιστατον εαυτό του ως Mister Brexit», καταλήγει η LIberation.
