Τον λαϊκοκάγκουρα πολλοί μεταμοντέρνοι κριτικοί εμίσησαν, τον εναλλακτικό όμως κανείς [ή λίγοι;]. Πολλές φορές αναρωτηθήκαμε γιατί. Ίσως είναι ζήτημα του πόσο απειλητικός για την κοινωνία είναι ο ένας και πόσο ο άλλος – δηλαδή μια τοποθέτηση του στυλ: «κοίτα, εδώ γύρω μας εξελίσσονται εγκλήματα και απίστευτα πράγματα καθημερινά και εμείς θα κριτικάρουμε τους εναλλακτικούς;». ΟΚ, δεκτό, όμως σε τελική ανάλυση η φρίκη της Χ.Α. είναι και ψιλοξεκάθαρη, κάποια στιγμή κάποιος πρέπει να ασχοληθεί και με τα προβληματικά δεδομένα της «μέσης» ελληνικής απαισιότητας. Δε θα προβούμε σε σχετικιστικές υπερβολές σύγκρισης χρυσαυγιτών και indάδων, όμως έχει έρθει η ώρα να καταπιαστούμε και με το «στους τυφλούς ο μονόφθαλμος» που ξεκάθαρα επικρατεί στην Ελλάδα.

Ας κάνουμε λίγο ζουμ άουτ σ’ αυτό το σημείο. Ζητούμενο είναι να φανεί πώς κάτω από μια σειρά υποτιθέμενων εναλλακτικών αισθητικών subcultures κρύβονται συντηρητικές περσόνες. Αυτό είναι φαινόμενο μόνο ελληνικό; Όχι βέβαια, πολλά τα παραδείγματα στην ιστορία των (υποτίθεται ή και όχι) αβαντ-γκαρδιστών με συντηρητική πολιτική, πολλοί οι Έζρα Πάουντς και οι φουτουριστές αυτού του κόσμου. Δυστυχώς. Άβυσσος οι αντιφάσεις του ανθρώπου. Όμως αυτό που υπάρχει στην ελλάδα που δε συναντάται αλλού με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, είναι ένα έντονο μείγμα μουσικοτεχνολογικού νερντισμού και ανδροπαρεϊστικης ετεροκανονικότητας. Το πόσο closet-queer προεκτάσεις μπορεί να έχει αυτή η ετεροκανονικότητα είναι φυσικά υπό συζήτηση. Σίγουρα υπάρχει ένα διάχυτο camp υποχθόνιο στον έλληνα κάγκουρα που αγκαλιάζει και στέλνει στην κορυφή του ραδιοφώνου τους Army of Lovers, όμως αυτό δεν σταματάει το γεγονός ότι θα τους ονομάσει ‘πουστάρες’ [θεωρώντας ότι μ’ αυτό τους μειώνει και απολυμαίνει την αντροσύνη του].

Επιλέχτηκαν 4 συγκεκριμένες κατηγορίες αυτό όμως δε σημαίνει ότι δεν υπάρχουν άλλες πιο προβληματικές subcultures στην Ελλάδα: ο κνίτης, ο σκυλάς, ο αναρχοπάνκ, ο φιλελεύθερος κλπ. Οι προβληματικές όμως αυτών είναι λίγο πολύ γνωστές. Θα καταπιαστούμε αντ΄αυτού με κατηγορίες των οποίων η ταυτότητα είναι περισσότερο περίπλοκη και οι προβληματικές καμουφλαρισμένες.

Τα sub-group που μας ενδιαφέρουν σ’ αυτό το κείμενο όμως αποτελούνται από αυτούς που (θεωρητικά τουλάχιστον) δε θα μιλούσαν για τις “πουστάρες”. Τα γκρουπ που μας ενδιαφέρουν είναι ακριβώς αυτά που θα αποφεύγαν την αναμέτρηση με την έννοια ‘πουστάρα’ με μια για-τα-μάτια-του-κόσμου τοποθέτηση ότι ‘αυτό το θέμα δεν τους ενδιαφέρει’, στην πραγματικότητα όμως την αποφεύγουν επειδή αρνούνται να δεχτούν ή μάλλον τρέμουν την πιθανότητα να αποδειχτεί ότι κατά βάση είναι εξίσου συντηρητικοί με αυτούς που θεωρούν εχθρούς και που στέκονται απέναντι στην αντί/’εναλλακτική’ προσωπικότητά τους. Διότι αν οι διάφοροι εναλλακτικοί βρουν τους εαυτούς τους να συμφωνούν με τους εκάστοτε κάγκουρες, τότε ο κόσμος τους θα καταστραφεί, εφόσον η ταυτότητά τους είναι υποτίθεται βασισμένη σε στοιχεία ενάντια στο λαϊκό καγκουρίστικο κατεστημένο.

Ας δούμε λοιπόν διάφορα σε ένα πρώτο επίπεδο προοδευτικά, όμως προβληματικά, αν όχι ξεκάθαρα συντηρητικά subcultures στην Ελλάδα. Αναλύοντας πώς ακριβώς πλάθουν τις αισθητικές προτιμήσεις τους τα διάφορα sub-groups, ελπίζω πως θα γίνει κατανοητό ότι στην πραγματικότητα δεν πρόκειται για προοδευτικές τοποθετήσεις, αλλά για εξαιρετικά μονοδιάστατες, στεγνές και ουσιαστικά συντηρητικές αισθητικές εμμονές που σημαίνουν πολύ λίγα πέρα απ΄αυτόν καθ΄αυτον τον εκάστοτε νερντισμό και αγοροπαρεϊσμό που τις διακρίνει. Ας αναφέρουμε εδώ για τελευταία φορά ότι το ότι επιλέχτηκαν 4 συγκεκριμένες κατηγορίες δε σημαίνει ότι δεν υπάρχουν άλλες πιο προβληματικές subcultures στην Ελλάδα: ο κνίτης, ο σκυλάς, ο αναρχοπάνκ, ο φιλελεύθερος κλπ. Οι προβληματικές όμως αυτών είναι λίγο πολύ γνωστές. Θα καταπιαστούμε αντ΄αυτού με κατηγορίες των οποίων η ταυτότητα είναι περισσότερο περίπλοκη και οι προβληματικές καμουφλαρισμένες.

Από τις 4 κατηγορίες, αυτή είναι η πιο laid-back και ενδεχομένως η πιο δύσκολη να κατηγορηθεί για ψευδο-εναλλακτισμό [όμως θα βάλουμε τα δυνατά μας]. Ο χαρακτήρας αυτής της κατηγορίας είναι γνώστης πολύ σπάνιων πραγμάτων – κυρίως μουσικών, αλλά και συνολικότερα δημιουργικών καταστάσεων – και έτσι δίνει μια αίσθηση ότι ειναι connoisseur σχεδόν σε επίπεδο ερευνητή. Κοινωνικά συνήθως όχι ιδιαίτερα ανοιχτός, χρησιμοποιεί τη γνώση των περίεργων αναφορών του για να σε κερδίσει. Σε μια πρώτη φάση, σου δίνει την εντύπωση ότι όσο πιο άγνωστο είναι κάτι, τόσο μεγαλύτερες πιθανότητες έχει να τον ενδιαφέρει. Αυτή η αντι-ποπ ταυτότητα ίσως και να ήταν κιουτ, όμως αυτή δεν είναι η συνολική εικόνα. Μετά από μια ελαφρώς πιο βαθειά συζήτηση, μπορείς να καταλάβεις ότι τα κριτήρια με τα οποία επιλέγει αυτά που τον ενδιαφέρουν έχουν να κάνουν με μια προτίμηση για μια ψευδή εκκεντρικότητα ανθρώπων που ανήκουν και αναφέρονται σε αρκετά ετεροκανονικές συνθήκες. Ασχολείται λοιπόν κυρίως με άντρες και κατά 65% με άντρες με μούσια. Τον ενδιαφέρει ξεκάθαρα να τοποθετηθεί ενάντια στο ποπ, οπότε αρνείται οποιουδήποτε είδους camp και kitsch ως επικινδυνόντως φλερτάροντα με το ποπ. Το μέτα και το ντάντα δεν τα πολυκαταλαβαίνει εκτός κι αν έχουν μια ξεκάθαρη δόση καμένης αντροπαρέας – βλέπε Bill Murray, Τσάκωνας κλπ. Του είναι πολύ σημαντικό να ξέρει διάφορα τρίβια γύρω από αυτά που τον ενδιαφέρουν, οπότε διαβάζει ‘ψαγμένα’ μπλογκ. Αυτή η έξτρα γνώση (και οποιουδήποτε είδους έξτρα, κρυμμένη, ακόμα και μεταφυσική/conspiracy γνώση) τον κάνει να αισθάνεται ξεχωριστός. Άλλωστε δεν γεμίζει το κεφάλι του με ‘περιττές’ πληροφορίες για την κοινωνία γύρω του (ζει συναισθηματικά κάπου στις ΗΠΑ). Τα πολύ πειραματικά ούτε αυτά τον ενδιαφέρουν, εκτος κι αν είναι τυλιγμένα με ένα σκοτεινό βιογραφικό περίβλημα. Το μόνο ναρκωτικό με το οποίο ασχολείται ειναι ο μπάφος, αν και έχει και μια ρομαντική ιδέα για το LSD, που κυρίως όμως φοβάται να δοκιμάσει.

Στην πραγματικότητα και πίσω απ’όλο το παραπάνω, πρόκειται για έναν πολυτεχνίτη με αρκετά χαμηλές ευαισθησίες . Κάπου στα 16 είχε αυτή την ερώτηση για το αν θα έπρεπε να ασχοληθεί σοβαρά με την τέχνη, αλλά το τότε background του δεν τον βοήθησε στο να είναι ξεκάθαρος ότι δε θα ήταν αδερφίστικη αυτή η επιλογή. Από τότε αγαπάει κυρίως αυτούς που σαν αυτόν απλά δεν είχαν την ευκαιρία να ανοίξουν περισσότερο. Κατά βάση πάντα του άρεσαν και συνεχίζουν να του αρέσουν συγκροτήματα από το Seattle.

Τι ατάκα μπορεί να ακούσεις απ’ αυτόν;

Καλό το Στρέλλα μέχρι το τέλος, στα τελευταία πέντε λεπτά το γάμησε

Η δεύτερη κατηγορία συμπεριλαμβάνει τους περισσότερο σνομπ, αλλά και πιθανότατα λιγότερο εμφανώς μάτσο από τις τρεις κατηγορίες. Ο φαν της συνθήκης IDM/chris cunningham videos και διαφόρων άλλων τεχνολογικών περίπλοκων πραγμάτων του διαδικτύου είναι ένας σχετικά νέος χαρακτήρας για την ελλάδα, απολειφάδι της βορειοευρωπαϊκής 90s συνθήκης (μερικές φορές έχει σπουδάσει ή κάνει εράσμους στην Αγγλία).  Βασική συνθήκη που τον ενδιαφέρει είναι η πρόοδος, οτιδήποτε αυτό σημαίνει, οπότε είναι και φανατικός της τεχνολογίας. Περιστοιχίζεται από graphic designers ή είναι ο ίδιος graphic designer. Έχει υπάρξει μέλος της συγγραφικής ομάδας της Lifo, του Mic.gr και άλλων τέτοιων online μέσων. Πιστεύει ακράδαντα ότι το κλειδί στην ανθρώπινη εξέλιξη βρίσκεται κάπου στο λάπτοπ και η λέξη ‘identity’ τον δυσκολεύει. Έχει κάποια κοινά στοιχεία με τον web-nerd, αλλα τον διαφοροποιεί το οτι δεν έχει ίχνος χιούμορ. Ως εκ τούτου, θεωρεί 1ον ότι έχει ευθύνη να έχει ένα βαρύ και σοβαρό γούστο και 2ον ότι το δικό του γούστο και προσωπικότητα δεν είναι φτιαγμένα ως κοινωνικές συνθήκες, αλλά βασισμένα σε σταθερές. Είναι δηλαδή απολυταρχικός μοντερνιστής. Όταν τον πρωτογνωρίζεις, είσαι σχεδόν βέβαιος ότι πρόκειται για έναν υψηλά ευαίσθητο και μορφωμένο άνθρωπο, αφού θα σου μιλήσει κατά βάση για ενδιαφέροντα πράγματα. Σύντομα όμως, η μοντερνιστική κουβέντα τελειώνει και η επιστροφή στην ελληνική καθημερινότητα έρχεται. Και εκεί πέφτεις συχνά από τα σύννεφα βλέποντας άλλοτε ότι πράγματα γύρω του δεν τον ενδιαφέρουν (πχ «δεν μπορώ να ασχολούμαι με τη Χρυσή Αυγή») ή ακόμα χειρότερα ότι λέει βλακείες (π.χ. «δε με ενδιαφέρει αν την έχει κάνει άντρας ή γυναίκα, με ενδιαφέρει η μουσική, απλά»), στο όνομα της πίστης σε ένα δήθεν άλλο, ανώτερο σύστημα αισθητικών αξιών. Ένα πρότζεκτ που τον δυσκολεύει πάρα πολύ είναι οι Matmos, οι οποίοι είναι γνώστες, αλλά και χλευαστές της ηλεκτρονικής πραγματικότητας την οποία αυτός εκθειάζει. Το ότι – δε – οι Matmos είναι και gay ζευγάρι και χαϊδεύονται στις συναυλίες τους το θεωρεί από άσχετο εώς ξενερωτικό.

Έχουμε την εντύπωση ότι πρόκειται για έναν στην καλύτερη μαθηματικό φονταμεταλιστή, στη χειρότερη πρώην (ή νυν;) ΔΑΠίτη που δεν μπορεί εκ των πραγμάτων να είναι κοινωνικά ανοιχτόμυαλος, αφού η κοινωνία γι αυτόν δεν υπάρχει. Το ενδιαφέρον του για τον τεχνολογικό μοντερνισμό δεν έχει απολύτως καμια σχέση με πίστη σε πρωτοπορία και νέες ανθρώπινες συνθήκες, αλλά πολύ απλά με ένα cd autechre που κατέβασε μια μέρα όταν έμαθε ότι έχει φτιαχτεί με εξισώσεις. Ζει κυρίως στη Θεσσαλονίκη, αλλά μια περίοδο πέρασε και από το BIOS. Σαφέστατα δεν τον παίρνουμε μαζί μας σε πάρτυ, τα σχόλιά του χαλάνε όλη την ατμόσφαιρα.

Τι ατάκα μπορεί να ακούσεις απ’ αυτον;

Αν δεν είχε τους ελληνικούς στίχους θα’ταν καλύτερο

Mια περισσότερο σπάνια, αλλά αρκετά μάτσο κατηγορία είναι ο ‘ακραίος’ νοϊζάς. Αυτή η κατηγορία έχει την περιπλοκότητα ότι μοιράζεται πολλά κοινά στοιχεία με μια ιντερνάσιοναλ κοινότητα με πολλές προβληματικές. Το νόιζ αποτελεί ίσως διεθνώς το πιο ανδροκεντρικό, μάτσο subculture που έχει επικρατήσει στην Ευρώπη εδώ και κάποια χρόνια. Αυτό έχει να κάνει με το ότι συνήθως είναι ένα κράμα βίαιης έκφρασης και νερντισμού που συγκεντρώνει γύρω του στρέητ αγόρια. Το μαύρο φοριέται διεθνώς σ΄αυτή την κουλτούρα – με εξαίρεση φυσικά κάτι πολύχρωμους γιαπωνέζους. Αυτή η βαρύτητα και ματσίλα είναι κάτι γενικά αποδεκτό ευρέως και σε κάποιες περιπτώσεις και αναλυμένο σε ένα βορειοευρωπαϊκό πλαίσιο. Η βασική όμως διαφορά που κάνει την Ελλάδα να λάμπει ως έξτρα προβληματικό παράδειγμα έχει να κάνει κυρίως με το πώς καταλήγει κάποιος να ταυτίζεται μ΄αυτή τη σκηνή και να την προτιμάει από άλλες. Ο έλληνας νοϊζάς δεν μπορεί να κατηγορηθεί ως σνομπ γιατί κατά βάση δε θα σου πει ότι γνωρίζει την ιστορία της μουσικής και ότι το γούστο του είναι σημαντικό. Τις περισσότερες φορές δεν είναι δήθεν. Ενώ στο βορειοευρωπαϊκό κόντεξτ, το noise έχει συνδέσεις με διαφόρων ειδων πειραματικές σκηνές (από performance art μέχρι queer squats), στην ελλάδα το noise απλά ξεπήδησε μια μέρα σαν μόδα (περίπου όπως το dubstep). Έτσι καταλήγουν σ’ αυτό όλων των ειδών άνθρωποι, κάποιοι σαφώς με διάθεση πειραματισμού και ανοίγματος της μουσικής σε άλλους ορίζοντες, αλλά και κάποιοι που είναι απλά χούλιγκανς με πάθος για οποιουδήποτε είδους θέαμα με ένταση.

Απο ΠΑΟΚια μέχρι χεβυμεταλάδες λοιπόν καταλήγουν νοϊζάδες. Αποτέλεσμα αυτού του μείγματος είναι το ότι δεν μπορείς να είσαι σίγουρος ούτε για μια μίνιμουμ ΟΚ συμπεριφορά σε ενα noise context στην ελλάδα και μπορείς να ακούσεις τα πάντα, διότι δεν υπάρχει μίνιμουμ όχι κοινωνικής επίγνωσης, αλλά ούτε καν στοιχειώδους τακτ. Οπότε όταν ακούμε noiseάς δεν συμπεραίνουμε τίποτα παραπάνω απ’ αυτό που θα πει η λέξη: κάποιος που ασχολείται με το νόιζ – όχι κάποιος με ερωτηματικά για τη δημιουργία, το mainstream, τα ανθρώπινα εκφραστικά άκρα. Αυτό κάνει και τον νοϊζά τον πιο ιδιαίτερο, που μπορεί βέβαια να σε βγάλει περισσότερο από τα ρούχα σου. Το καλύτερο όπλο είναι να του κάνεις κάποιο gay αστείο σχεδόν με το που θα τον γνωρίσεις και να δεις αντιδράσεις. Αν πάει καλά, έχεις πέσει σε σπάνια, αλλά μάλλον ενδιαφέρουσα περίπτωση ανθρώπου. Αν όχι, τα’θελες και τα’παθες, τι δουλειά είχες σε noise συναυλία;

Τι ατάκα μπορεί να ακούσεις απ’ αυτόν;

Τα "σπασε" η συναυλία, δεν άκουγα καλά για βδομάδες.

Ο χαρακτήρας αυτός είναι εξαιρετικά επικίνδυνος καθώς μιλάει σε πρώτο επίπεδο την ίδια γλώσσα με μας: τον ενδιαφέρουν νεολογισμοί, διάφορα ντανταϊστικά random, νεο-ιντερνετική intertextual ειρωνία κλπ. Κάνει σουρεαλιστικού τύπου κριτική για τα πράγματα που γίνονται γύρω του και χρησιμοποιεί μη ξεκάθαρες αναφορές, οπότε ξέρει πώς να δημιουργεί συζήτηση και να δίνει την αίσθηση ότι το έχει ψάξει αρκετά, ότι είναι διαβασμένος κλπ. Όταν ήταν μικρός δεν ταίριαζε με τους ξεκάθαρα μάτσο, αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορούσε να συνυπάρχει και με τα ευαίσθητα φρηκς. Είναι ντροπαλός και μισεί “την κοινωνία γενικά”. Στην πραγματικότητα δεν είναι ούτε πολύ διαβασμένος, αλλά ακόμα χειρότερα ούτε καν στοιχειωδώς open-minded. κρύβει απλά τον συντηρητισμό του πίσω από ένα αφαιρετικό προφίλ.

Ο χαρακτήρας αυτος έχει δυο διαφορετικές υποκατηγορίες, οι οποίες είναι εξίσου ενοχλητικές, αλλά η επικινδυνότητά τους έγκειται σε διαφορετικά σημεία.

Χαρακτήρας που κυριαρχεί στα ελληνικα socal media. Στην πραγματικότητα αποτελεί μια εξίσου απαίσια, απλά λιγότερο στρατευμένη μορφή των «αγανακτισμένων». Κάτι σαν ιντερνετικοί αγανακτισμένοι: κράξιμο χωρίς πολλή-πολλή ιδεολογία. “Ένα καλό 60% των ελληνικών free press γράφεται από τέτοια άτομα [επικοινωνήστε μαζί μας για την πλήρη λίστα που δεν περιλαμβάνει μόνο τον Mikieus]. Μέσα στο φρικτό ιδεολογικό επίπεδο που επικρατεί στην σημερινή “εναλλακτική” Ελλάδα, οι χαρακτήρες αυτοί φαίνεται να έχουν δημιουργήσει μια αίσθηση ότι πιάνουν το “common sense” -> «πες τα ρε μεγάλε!», ενώ στην πραγματικότητα η τοποθέτησή τους είναι ξεκάθαρα συντηρητική, όσο και ανακριβής πολλές φορές. Φυσικά ο τύπος αυτός δε συναντάται μόνο σε διασημότητες, αν και η αλήθεια είναι πως έχει τη δυνατότητα να επικρατεί. Τον συναντάτε παντού, συχνά στο facebook είναι κάτι παλιοί φίλοι που βλέπεις το ποστάρισμα και λες «ωχ.. τι να σου πω τώρα». Στην πραγματικότητα αυτό που πρέπει να κάνεις λέγεται unfriend.

Τι ατάκα μπορεί να ακούσεις απ’ αυτόν;

Τελείως καμμένο

Πολύ προβληματική/τρομακτική κατηγορία. Το ήμερο μεταμοντέρνο ιντερνετικό τρολ είναι φοβερά καμουφλαρισμένο, σε σημείο που αγκαλιάζει και στοιχεία μιας (undefined, που πλανάται) queer ταυτότητας και πραγματικά ΖΕΙ ανάμεσά μας. Συναντάται πολύ συχνά σε αναρχικο-αντικυριαρχικά ιδιεολογικά πλαίσια. Η προσκόλληση στην gay κουλτούρα ώστε κάποιος να φανεί πιο hip σε καμια περίπτωση δεν αποτελεί καινούριο φαινόμενο, βλέπε 80s/90s «fag hags» κλπ., όμως το διαδίκτυο δίνει μια έξτρα άνεση στο να παιχτεί αυτό το παιχνίδι με non-physical-contact. Το ήμερο τρολ είναι πολύ ύπουλο, διότι κρύβει την ξεκάθαρη ανάγκη του για κυριαρχία πίσω από μια μη ξεκάθαρη τοποθέτηση γύρω από το συμβολικό. Χρησιμοποιεί meme/A.D.D. τρόπους για να αλλάζει κουβέντα και μόνο όταν τον στριμώξεις με ξεκάθαρα επιχειρήματα και ασφυκτικά τον αναγκάσεις να τοποθετηθεί, τότε καταλαβαίνεις πόσο μέχρι το κόκαλο μάτσο είναι. Εξαιρετικά απαίσια κατηγορία, την οποία για να ξεσκεπάσει κάποιος πρέπει συχνά δυστυχώς να πηγαίνει κόντρα σ” αυτό που πολλοί γύρω του θα πουν: «είσαι υπερβολικός».

Τι ατάκα μπορεί να ακούσεις απ’ αυτόν;:

[unpredictable]

Σε σχέση με αυτή την τελευταία κατηγορία, δε χρησιμοποιήσαμε το σχήμα «στην πραγματικότητα» διότι λόγω της ιντερνετικής ύπαρξης αυτών των χαρακτήρων είναι δύσκολο να κάνει κανείς trace το παρελθόν αυτών των χαρακτήρων, λεπτομέρειες του background κλπ. Ίσως αυτό βέβαια να είναι μια καλή ευκαιρία για μια κριτική στη δική μας τοποθέτηση. Έχουμε υπόψη μας ότι μοιάζει αυτό που έχουμε κάνει εδώ σα να βλέπουμε τους ανθρώπους από πάνω, πράγμα προφανώς προβληματικό, ίσως κι εμείς να ήμασταν η 5η κατηγορία, ο “εξυπναδιάρης κονσέψουαλ καλλιτέχνης”. Επίσης μπορεί κανείς να μπει και σε ψυχαναλυτικές προεκτάσεις για το τι θα πει πραγματικότητα κλπ, που φυσικά κάνουν το όλο ζήτημα πολύ πιο περίπλοκο. Και όπως αναφέρθηκε και στην αρχή, αυτές οι κατηγορίες δεν είναι και οι χειρότερες στην Ελλάδα, αν και ενδεχομένως είναι πιο επικίνδυνες λόγω της μη ξεκάθαρης ιδεολογικής τους διάστασης. Σίγουρα είναι χρήσιμο να μη δεχόμαστε μια «στους τυφλούς ο μονόφθαλμος» συνθήκη, όπου τα κείμενα του Luben και οι noise συναυλίες είναι ό,τι καλύτερο μας προσφέρεται, όπως επίσης είναι και σημαντικό να ξεσκεπάζονται οι περιπτώσεις στις οποίες ο «εναλλακτισμός» χρησιμοποιείται σαν καμουφλάρισμα για κατά βάση συντηρητικές τοποθετήσεις.