Τέσσερα χρόνια μετά το σημαδιακό 2015, το πολιτικό τοπίο στην Ελλάδα αλλάζει άρδην. Το καινούργιο πάλεψε αλλά δεν μπόρεσε ή δεν το άφησαν να γεννηθεί, έτσι το ξοφλημένο θεωρητικά αλλά όχι πρακτικά παλιό κατάφερε να «βρυκολακιάσει». Όχι μόνο δεν στέρξαμε να ξεφορτωθούμε ένα δεινοσαυρικό πολιτικοοικονομικό αλλά και πολιτισμικό κατεστημένο δεκαετιών παρά τη μοναδική ιστορική ευκαιρία που παρουσιάστηκε (μήπως τελικά ήταν ψευδαίσθηση;) αλλά πιάσαμε να το μιμούμαστε κι αυτό επόμενο ήταν να δουλέψει υπέρ του «πρωτότυπου». Πολλά πράγματα απομυθοποιήθηκαν αυτή την τετραετία σε όλο το φάσμα του εγχώριου πολιτικού συστήματος, για το καλύτερο και για το χειρότερο. Τίποτα βέβαια δεν κρίθηκε ούτε χάθηκε οριστικά, στις κοινοβουλευτικές δημοκρατίες η εναλλαγή προσώπων και κομμάτων είναι μέσα στο παιχνίδι και εξάλλου η πολιτική δεν γίνεται μόνο μέσα στο κοινοβούλιο, ούτε περιορίζεται στην περιοδική προσέλευση στις κάλπες. Μένει να δούμε αν μια κοινωνία που φάνηκε εξ ανάγκης να πιστεύει στο «μαζί» στα δυσκολότερα χρόνια της κρίσης άλλαξε τόσο την τετραετία αυτή ώστε ξαναγύρισε στο «ο καθένας μόνος του κι όποιος επιβιώσει».
Το ότι ένα καθαρά ναζιστικό κόμμα-συμμορία βρέθηκε εκτός βουλής έστω για λίγες ψήφους (2.99%) είναι μια πολύ θετική εξέλιξη που έχει από μόνη της μεγάλη αξία. Έχει επίσης βαρύνουσα σημασία για τη συνεχιζόμενη δίκη της ΧΑ που φαίνεται ότι θα τελειώσει όπως άρχισε: με δεξιά κυβέρνηση.
Ο Σύριζα έχασε το παιχνίδι εκεί που φαινόταν ότι το κέρδιζε άνετα για τουλάχιστον μια τετραετία ακόμα και με τις «ευλογίες» των εταίρων μας. Έχασε μάλιστα παρότι αντικειμενικά ο Μητσοτάκης υστερεί κατά πολύ του Τσίπρα σαν περσόνα. Δεν ήταν τόσο οι ελπίδες που διαψεύστηκαν – οι περισσότεροι ψηφοφόροι του ούτε κάποια επανάσταση προσδοκούσαν, ούτε την Ελλάδα μεταμοντέρνα λαϊκή δημοκρατία ονειρεύονταν –, ούτε η «έκπτωση» των κινηματικών, των αριστερών αξιών που αντιπροσώπευε (και που ήδη με τον Καμένο συγκυβερνήτη είχαν δοκιμαστεί σκληρά), ούτε ο συνδυασμός ανικανότητας και υποκρισίας σε μια σειρά θέματα (Μάτι, Μόρια, Έβρος κ.λπ.), ούτε η δικαιωματική ατολμία που άφησε «μισά» ακόμα και τα πιο προοδευτικά του νομοσχέδια, ούτε ο ασφυκτικός αρχηγισμός ενός κόμματος με... εκνευριστικά πολλές δημοκρατικές διαδικασίες λίγα χρόνια πριν. Δεν ήταν τα «πλακάκια» με Τραμπ και το «διευθυντήριο» των Βρυξελλών, δεν ήταν καν η υπεροψία και οι αλλοπρόσαλλες επιλογές προσώπων και «συμμαχιών» (από τον Ραγκούση και τον Κουρουμπλή στον Κουίκ και την Τζάκρη) που αποτελούσαν εγγύηση εκλογικής «χλαπάτσας» αλλά που δεν ήθελαν ή δεν μπορούσαν να το αντιληφθούν κάποια υψηλά ιστάμενα κομματικά στελέχη με εμφανή έλλειψη επαφής τόσο με την Αριστερά όσο και με την πραγματική κοινωνία. Είχαν βέβαια περιθώρια στενά και κληρονόμησαν μια κατάσταση για την οποία δεν ευθύνονται. Υποσχέθηκαν όμως εξίσου πολλά.
Ήταν ότι κάποια στιγμή πίστεψαν ότι ήταν οι μεγάλοι ευεργέτες μιας κοινωνίας που «τους χρώσταγε», ότι οι μη προνομιούχοι θα πηγαίνανε στα νοσοκομεία δωρεάν, θα παίρνανε τα επιδόματα πείνας και θα δοξολογούσαν. Σημαντικό ότι διατήρησε με αυτά και με εκείνα ένα κάποιο δίχτυ ασφαλείας που τώρα απειλείται με ξήλωμα. Όμως ο κόσμος μόλις σταθεί λίγο καλύτερα στα πόδια του γυρεύει προοπτική, όραμα, προτιμά μια ρήξη με το παρελθόν κι όπως του βγει από μια προβλέψιμη μιζέρια κι αυτή τη φορά αυτή λειτούργησε κατά του Σύριζα όπως είχε λειτουργήσει υπέρ του το '15. Ήταν ότι δεν κατάφερε όχι μόνο να συσφίξει δεσμούς με τον κοινωνικό ιστό, ούτε καν να προσεταιριστεί το «βαθύ κράτος» παρά τις σπασμωδικές κινήσεις διορισμού «ημετέρων» (που πάντως ελάχιστη σχέση είχαν αριθμητικά με τα πεπραγμένα άλλων κυβερνήσεων). Ήταν ότι η φορομπηχτική πολιτική όχι μόνο δεν υποχώρησε αλλά εντάθηκε, με κύριο στόχο τους ταλαίπωρους (μικρο)μεσαίους. Οι Πρέσπες, μεγάλη αναμφίβολα επιτυχία του Τσίπρα, είχαν μεν πολιτικό κόστος αλλά όχι αποφασιστικό – αλλού χάθηκε η μπάλα και δεν κατάφεραν να τη βρουν ούτε τα λογής «τρολ» που επιστρατεύτηκαν.
Παρά όμως τα λάθη και τις γκάφες, παρά τον άγριο πόλεμο από δεξιά κι από αριστερά, διατήρησε σχετικά αλώβητη σε σχέση με το '15 την εκλογική του δύναμη (31.43%, 86 βουλευτές), αποδεικνύοντας ότι ήρθε για να μείνει ως ο έτερος πόλος εξουσίας. Δύο επιλογές έχει, να πάει πιο αριστερά στις «ρίζες» του – όπου όμως θα βρει απέναντί του όλη την πέραν του Σύριζα Αριστερά που επίσης ηττήθηκε εκλογικά εν συνόλω στις κάλπες – ή να εξελιχθεί σε «καθεστωτικό» σοσιαλδημοκρατικό κόμμα που τουλάχιστον θα αποτελέσει ένα κάποιο φράγμα στη νεοσυντηρητική επέλαση. Ενθαρρυντικό είναι πάντως για την Κουμουνδούρου ότι 4 στους δέκα νέους ψήφισαν Σύριζα ξανά.
Η ΝΔ, ένα παραδοσιακό συντηρητικό κόμμα εξουσίας «αναγεννήθηκε από τις στάχτες της» εκμεταλλευόμενη την απογοήτευση, την οικονομική δυσανεξία αλλά και τη δυσαρέσκεια μεγάλου μέρους του εκλογικού σώματος. Ωφελήθηκε επίσης τα μέγιστα από τη συγκυβέρνηση με το ΠΑΣΟΚ πριν το '15, ενώ το αντίθετο δεν συνέβη. Βασικά ούτε οι ίδιοι δεν πίστευαν δύο χρόνια ότι θα αγγίζανε το 40% και αυτοδυναμία (158 βουλευτές). Κατάφεραν όμως οι Νεοδημοκράτες
α) να κερδίσουν πίσω την «τυχοδιωκτική» μεσαία τάξη που δεν ψηφίζει με καθαρά πολιτικό αλλά με στενά συμφεροντολογικό καταρχήν κριτήριο και είναι η πλειοψηφία
β) να προσεταιριστούν το μεγαλύτερο μέρος της πέραν της ΝΔ δεξιάς και
γ) να πείσουν το σύστημα ότι θα κάνουν πολύ καλύτερα τη δουλειά του αφού ο Σύριζα εξετέλεσε την κύρια αποστολή του που ήταν να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά. Έτσι κάπως εξηγείται πώς ένας αρχηγός κόμματος που δεν τόλμησε καν να αναμετρηθεί σε ντιμπέιτ με τον αντίπαλό του παρά τον «αέρα» νίκης που ήδη είχε – το έκανε διά... δημοσιογράφων-αντιπροσώπων – είναι σήμερα πρωθυπουργός «από το πουθενά».
Η αλήθεια είναι ότι ο Μητσοτάκης, που επιπλέον στηρίχθηκε αναφανδόν από το μιντιακό κατεστημένο, ψέματα δεν είπε. Υποσχέθηκε ανοικτά εργασία-λάστιχο, διάλυση της εναπομείνασας εργασιακής νομοθεσίας, μια Ελλάδα αστυνομοκρατούμενη απ' άκρου σ' άκρο (και δυστυχώς «πουλάει» η έλλειψη ασφάλειας γιατί οι αδύναμοι είναι που καταρχήν υποφέρουν από αυτή), τάζει μια κοινωνία-αρένα όπου θα επικρατεί ο νόμος του ισχυρότερου. Ακόμα και οι μειώσεις φόρων που εξήγγειλε ούτε άμεσες θα είναι ούτε δίχως «αντίμετρα».
Ξεγελάστηκαν άραγε οι ψηφοφόροι, γίνανε απλώς πιο κυνικοί, δεν επικοινωνήθηκε σωστά όλο αυτό από την αντιπολίτευση; Το ήξεραν αλλά δεν τους ένοιαξε, ήθελαν απλά την αλλαγή για την αλλαγή όπως κάνανε π.χ. αντίστροφα τον Σεπτέμβριο του '15, όταν ένα 62% των Ελλήνων ψήφισε «Όχι» στο δημοψήφισμα κόντρα σε κάθε λογική; Τους επηρέασε μήπως η διεθνής «δεξιά στροφή»; Όσο για την ανάπτυξη που τάζει, ο Σύριζα είχε δώσει ήδη «γη και ύδωρ» σε πολυεθνικές να σκάψουν για υδρογονάνθρακες και μεταλλεύματα σε στεριές και θάλασσες, έλα όμως που στη ΝΔ ξέρουν καλύτερα από τέτοιες μπίζνες.
Με τη μισή σχεδόν κοινοβουλευτική του ομάδα να προέρχεται από την ακροδεξιά και με προθέσεις ρεβανσισμού που δεν κρύβει απέναντι στα πιο «εχθρικά» τμήματα της κοινωνίας, ο Κυριάκος δεν είναι εντούτοις καθόλου σίγουρο ότι θα μακροημερεύσει μόλις αρχίσει να ξετυλίγει το πρόγραμμά του. Είναι έπειτα οι «σκόπελοι» της Συνταγματικής Αναθεώρησης και της εκλογής νέου ΠτΔ. Μένει να δούμε αν είμαστε μπροστά σε μια κανονική «παλινόρθωση των Βουρβώνων» ή έχουν δίκιο όσοι μιλούν για «δεξιά παρένθεση».
Το ΚΙΝΑΛ της Φώφης κατάφερε παρά τις πολλές προεκλογικές του εσωτερικές περιπέτειες και το μάλλον θολό πολιτικό του πρόγραμμα να πλασαριστεί τρίτο με ένα αξιοπρεπέστατο 8.2% (22 βουλευτές), μην πείθοντας ωστόσο προς ώρας ότι είναι ικανό για κάτι παραπέρα από αυτό. Τη Γεννηματά δεν τη λες και γεννημένη ηγέτιδα, το ΚΙΝΑΛ πάλι πολύ δύσκολα θα γίνει «Σύριζα στη θέση του Σύριζα» και είναι ακόμα νωρίς να προδικάσουμε τι πολιτική θα ακολουθήσει στην επόμενη βουλή. Το γεγονός ότι προέρχεται από το ΠΑΣΟΚ, το κόμμα που «τιμωρήθηκε» περισσότερο από κάθε άλλο για τη συμβολή του στην κρίση και η έλλειψη διάθεσης συνεργασίας με άλλους όμορους πολιτικούς χώρους αποτελούν επίσης «μείον», άγνωστο δε είναι πόσο θα διατηρήσει ως «σημαία» και σημείο αναφοράς τον εξ αριστερών αντισυριζαϊσμό.
Ούτε κρύο, ούτε ζέστη για το ΚΚΕ: έπιασε το λίγο-πολύ αναμενόμενο «τόσο όσο» (5.3%, 15 βουλευτές) και δείχνει ικανοποιημένο αφού ένα ανεβασμένο ποσοστό-έκπληξη μάλλον θα το αιφνιδίαζε παρά θα το χαροποιούσε! Σωστό σε πολλές του αναλύσεις αλλά χωρίς καμία βιώσιμη αντιπρόταση ούτε και διάθεση συνεργασίας με άλλες πολιτικές δυνάμεις, θα είναι απόλυτα ικανοποιημένο να έχει την ίδια απήχηση και στις εκλογές του 2119! Περισσότερο πλέον θρησκευτική «αίρεση» παρά πολιτικός σχηματισμός, κατάφερε να κερδίσει κάποιους απογοητευμένους από τον Σύριζα, ούτε σκέψη όμως να αναθεωρήσει κάποια θέσφατα που θα το άνοιγαν ενδεχομένως περισσότερο στην κοινωνία αν όχι στη νεωτερικότητα. Και αν στα συνδικαλιστικά «κάνει δουλίτσα» έστω με προϋπόθεση το «καπέλωμα», οι αντιδραστικές του θέσεις για μια σειρά θέματα από το λοατκι+ σύμφωνο συμβίωσης μέχρι την αποποινικοποίηση των ουσιών και το «Μακεδονικό» κάθε άλλο παρά σύγχρονο αριστερό κόμμα θυμίζουν.
«Ελληνική Λύση»: Οι Έλληνες ψηφοφόροι έχουν τα τελευταία χρόνια για κάποιο λόγο αποφασίσει ότι χρειάζονται σε κάθε βουλή κι έναν «τζόκερ». Τον ρόλο αυτό στην απελθούσα βουλή έπαιζαν οι Καμένος-Λεβέντης, στην ερχόμενη έλαχε του Κυριάκου Βελόπουλου, ενός «ψεκασμένου» τηλεπωλητή επιστολών του Ιησού ανάμεσα στα άλλα, εθνικιστικών και ακροδεξιών μεν ιδεωδών, σε πιο «λάιτ» εκδοχή από τα αντίστοιχα της ΧΑ δε. Με 3,70% πλασαρίστηκε τέταρτος ενισχυόμενος εκλογικά από όλη την υπόλοιπη ακροδεξιά «πολυκατοικία». Το ότι φαντάζει αστείος και γραφικός και ότι δεν διαθέτει Τάγματα Εφόδου δεν τον κάνει ωστόσο λιγότερο επικίνδυνο, ειδικά αν οι ψήφοι των 10 βουλευτών της ΕΛ αποδειχθούν κρίσιμοι σε κάποια νομοσχέδια.
Το ΜΕΡΑ25 ολοκλήρωσε την έκπληξη των Ευρωεκλογών: 3,44%, 9 βουλευτές, 5ο κόμμα στις εθνικές εκλογές και ο «εφιάλτης του Όχι» στο δημοψήφισμα του Σεπτεμβρίου του '15 είναι ξανά εδώ! Χωρίς να έχει ιδιαίτερη λαϊκή βάση, το ιντερνάσιοναλ κόμμα του Γιάνη πόνταρε στο αντιμνημονιακό συναίσθημα και σε μια εναλλακτική αριστερή πολιτική κατ΄όνομα τουλάχιστον μεν αλλά πιο διαλλακτική, πιο κοσμοπολίτικη, πιο «ρεαλιστική» ακόμα. Άγνωστο ακόμα τι ρόλο θα παίξει και με ποιους θα «ταχθεί» αν οι ανάγκες το απαιτήσουν δεδομένου ότι αποτελεί «κόκκινο πανί» και για τα δύο μεγάλα κόμματα, πολλοί όμως προτιμούν έναν Βαρουφάκη στη βουλή από ό,τι έναν Λεβέντη ή Λαφαζάνη.
Μεγάλο «συν» αυτής της αναμέτρησης, η εκλογική συντριβή μιας καταρρέουσας πανταχόθεν ΧΑ – τα περί «επιστροφής στους δρόμους και τις πλατείες» του Μιχαλολιάκου λίγο ανησυχούν, είμαστε πολύ μακριά από την εποχή που και απήχηση είχαν και οργίαζαν ελεύθερα οι υπόδικοι πλέον ναζί. Όχι πως εξαφανίστηκε η ακροδεξιά στην Ελλάδα, ούτε «μετενόησαν» οι ψηφοφόροι της – όλοι καταλαβαίνουμε λίγο-πολύ πού πήγαν. Το ότι όμως ένα καθαρά ναζιστικό κόμμα-συμμορία βρέθηκε εκτός βουλής έστω για λίγες ψήφους (2.99%) είναι μια πολύ θετική εξέλιξη που έχει από μόνη της μεγάλη αξία. Έχει επίσης βαρύνουσα σημασία για τη συνεχιζόμενη δίκη της ΧΑ που φαίνεται ότι θα τελειώσει όπως άρχισε: με δεξιά κυβέρνηση.
Η εκλογική «εξαφάνιση» της πέραν του Σύριζα Αριστεράς (με εξαίρεση το αμφιλεγόμενο πολιτικά ΜΕΡΑ25) οφείλει να προβληματίσει με δεδομένο ότι τις απώλειες του Σύριζα δεν τις καρπώθηκαν ΛΑΕ, Ανταρσύα, Πλεύση κ.λπ., ούτε και κατόρθωσαν να συγκινήσουν ευρύτερα στρώματα πληθυσμού παρότι πίστευαν ότι μιλούσαν τη γλώσσα του. Η διαρκής «μίρλα», η ομφαλοσκόπηση, οι επίμονοι εσωτερικοί ανταγωνισμοί, οι αλλοπρόσαλλες πολιτικές, η εμμονή σε ξεπερασμένα αναλυτικά σχήματα και η έλλειψη πειστικών εναλλακτικών έφταιξε θαρρώ πολύ περισσότερο από τον «ευτελισμό» των αριστερών ιδεωδών που καταλογίζουν στη διακυβέρνηση Σύριζα.
