Δαυίδ Μπενφοράδο, Γίδες and the Abstract Truth

Μια σειρά από γίδες, έξω από το μαντρί και μακριά από το κοπάδι, έχει ζωγραφίσει ο David Benforado, κι αυτές προβάλλουν ανήσυχες και υπερήφανες, επιβλητικές και θαρραλέες, οικείες και απρόσιτες.

Τα λάδια αυτά είναι «προσωπογραφίες», δουλεμένες με τη λογική του πορτραίτου, έτσι καθώς τα μάτια και το μουσούδι, το τρίχωμα και τα κέρατα, τα αυτιά και η γλώσσα, η κίνηση του κεφαλιού, του σβέρκου και της ράχης, ανταποκρίνονται στις ιδέες της ανθρώπινης φυσιογνωμίας, της εξατομικευμένης ταυτότητας, του χαρακτήρα, της σωματικής στάσης όπως τις ανακαλύπτουμε σε διάφορα ζωγραφικά πορτραίτα, από την ευρωπαϊκή Αναγέννηση μέχρι την Ποπ Αρτ.

Διαφέρει η γωνία από την οποία ο ζωγράφος απεικονίζει τη φιγούρα κάθε γίδας όπως διαφέρει και το όνομα που ο ίδιος έχει επιλέξει για καθένα από τα ζώα υπονοώντας κάτι ξεχωριστό για την ατομικότητα και τις αντιδράσεις του: Εκάτη, Κασσάνδρα, Ηλέκτρα, Ευρώπη, Σελήνη, Ελένη, Αμάλθεια, Ολυμπία, Λούσυ, Μαρίτσα, Ιρις, Σωτηρία, Αντυ, Γιάννης.

Παρατεταγμένες στη σειρά, οι φιγούρες με τα ανομοιογενή χαρακτηριστικά, παράγουν μια ακολουθία από ατομικότητες, η οποία αναφέρεται στη σειριακή διαδικασία της Ποπ Αρτ. Οι γίδες, ζωγραφισμένες κατά κανόνα επάνω σε μιαν επιφάνεια, χρωματικά αδρή- ένα είδος σελίδας με κυρίαρχο το ποπ χρώμα- και κάπου κάπου αναδυόμενες μέσα από ένα μυστηριακό φόντο, ατμοσφαιρικό τοπίο, χώρο της φαντασίας ή του θεάτρου, μοιάζει να φτάνουν στο παρόν έχοντας ως αφετηρία το χρόνο των παραμυθιών.

Μοιάζει να επιστρέφουν στο σήμερα προερχόμενες από την εποχή του τράγου και της τραγωδίας. Μοιάζει να καταλήγουν εδώ έχοντας εγκαταλείψει τις  περιοχές του μύθου. Αρχαϊκά και μοντέρνα, αθώα και μαγικά, άγρια και δαμασμένα, εμβαίνουν στους πίνακες του Benforado τα πλάσματα αυτά προκειμένου να έρθουν αντιμέτωπα με τον κόσμο του θεατή.

Οι γίδες, τις οποίες ο ζωγράφος έχει δουλέψει με χρωστικές σκόνες και παλιές τεχνικές, ασκούν ένα είδος σαγήνης  που προκύπτει κυρίως από την αίσθηση ενός αναπάντεχου δραματικού συμβάντος, τη στιγμή κατά την οποία το έκπληκτο και έντονο βλέμμα τους συναντάει το βλέμμα του θεατή, κοινοποιώντας του ένα «μικρό δράμα».

Το κοπάδι δεν απουσιάζει από τους πίνακες του ζωγράφου. Το πέρασμα από τον ενικό στον πληθυντικό, από τη μονάδα στο σύνολο, δεν καταργεί ούτε καθιστά ανίσχυρη την εικόνα του ζώου με την εξατομικευμένη έκφραση.

Ακόμη και μέσα στην αγέλη, είναι ευδιάκριτη η πρόθεση του Benforado να αυξήσει, κατά κάποιο τρόπο, τον αριθμό των πορτραίτων αναδεικνύοντας όλες μαζί τις γίδες σε μια ομάδα πλασμάτων που σοβαρά, δυναμικά, γενναία εκθέτει τον εαυτό της και αντιπαρατίθεται στο «άλλο βλέμμα». έξω από το ζωγραφικό κάδρο. Στην σύνθεση με τίτλο «Ο αποχαιρετισμός της  Γαλάτειας» εκτυλίσσεται ένα κρυφό δράμα μητρότητας σαν σκηνή ανάμεσα σε μια παρέα από θηλυκές γίδες και στη μοναχική Γαλάτεια. 

Τα ζώα δεν είχαν ποτέ αφήσει αδιάφορους τους ζωγράφους. Αντιθέτως μάλιστα, τους είχαν συνεπάρει, τροφοδοτώντας θεματικά, σε διάφορες ιστορικές περιόδους, εκπληκτικές εικονογραφίες.  Από την πλευρά της, η νεωτερική ζωγραφική, στον 20ο αιώνα, δεν επεδίωξε μια πυρετική συγκίνηση κι ένα εκφραστικό πάθος, αντίστοιχα με εκείνα που μετέδιδαν τα ζωγραφισμένα ζώα, τον 19^ο αιώνα, όταν  η αναπαραστατική απεικόνιση τους είχε αναχθεί σε genre. 

Τα φλογερά λιοντάρια του Ευγένιου Ντελακρουά ή το ζωγραφικό μνημείο που ο Γουστάβος Κουρμπέ αφιέρωσε στο τρανό, κυνηγημένο ελάφι, επάνω στο χιόνι, ήταν εμβληματικά και θεαματικά ζωγραφικά εγχειρήματα που το συγκινησιακό φορτίο τους, δύσκολα θα μπορούσαν να διαχειριστούν οι σύγχρονοι ζωγράφοι, κάτω από την απειλή του κιτς.

Με όλα όσα γνωρίζουμε για τη μαζική εξόντωση των ζώων σήμερα, με τα μίντια και την εικονοφιλία σε τεράστια έξαρση, δεν είναι περίεργο ότι πολλοί ζωγράφοι που θεματοποιούν τη σχέση ζώου και ανθρώπου, προκρίνουν για την εικαστική αναζήτηση τους, διακριτικούς, στοχαστικούς, αποστασιοποιημένους τρόπους.

Ο David Benforado που έχει ζήσει τις γίδες στην καθημερινότητά τους κι έχει γνωρίσει πολλά από τα μυστικά τους, περνώντας μερόνυχτα στο μαντρί και τα βοσκοτόπια, στοχεύει με τα πορτραίτα να αποκαταστήσει κάτι από το χαμένο θαυμασμό και σεβασμό για τα ιδιαίτερα αυτά πλάσματα. Με τη ζωγραφική του πορτραίτου, ανάγει το κεφάλι της γίδας σε υποκείμενο, αφού το ζωγραφισμένο πρόσωπο ήταν αυτό που καθιερώθηκε στην Αναγέννηση ως ένας προνομιακός «τόπος» του ανθρώπινου.

Ενάντια στην έκπτωση της εικόνας του ζώου κι έναντια στην υποβάθμιση του ζώου σε μια κατάσταση αντικειμένου, εργάζεται η ζωγραφική του Benforado. Οι γίδες έτσι συγκεκριμένα που έχουν αποδοθεί στους παραστατικούς πίνακες του, μιλάνε για τις αλήθειες της γίδας, όμως μιλάνε και για την αφηρημένη αλήθεια που η γίδα μεταφέρει. - Ελένη Βαροπούλου