Η κοσμοπολίτικη εικαστική παρουσία του Κώστα Πανιάρα τιμάται με μια διπλή έκθεση στον Πόρο

Η Γκαλερί Citronne και το Αρχαιολογικό Μουσείο Πόρου φιλοξενούν μερικά από τα τελευταία έργα του διεθνούς φήμης Έλληνα καλλιτέχνη

Κορίνα Φαρμακόρη, 24.5.2018 | 13:24

Μια διπλή έκθεση με τίτλο «Μνήμη», αφιερωμένη στον Κώστα Πανιάρα, εγκαινιάστηκε το Σάββατο 19 Ιουνίου στον Πόρο και επιχειρεί να δώσει μια όσο το δυνατόν πληρέστερη εικόνα από την σύνθετη προσωπικότητα και την εικαστική αναζήτηση του διεθνούς Έλληνα καλλιτέχνη, που έζησε ως κοσμοπολίτης, ταξιδευτής ανά τον κόσμο, έχοντας έντονη εικαστική παρουσία επί μία εικοσαετία στο Παρίσι, την Γενεύη, τη Νέα Υόρκη και την Τεχεράνη.

Η πρώτη έκθεση παρουσιάζεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πόρου και είναι συνεπιμέλεια και συνδιοργάνωση της Γκαλερί Citronne με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πειραιώς και Νήσων, ενώ η δεύτερη φιλοξενείται στον χώρο της γκαλερί.

Από το 2013 και κάθε χρόνο, ως συμβολή στον εορτασμό της Διεθνούς Ημέρας Μουσείων, η Γκαλερί Citronne και το Αρχαιολογικό Μουσείο Πόρου οργανώνουν εκθέσεις με έργα Ελλήνων καλλιτεχνών, οι οποίες διαρκούν όλη την καλοκαιρινό περίοδο, συμβάλλοντας στην εξέλιξη ενός ιδιαίτερου καλλιτεχνικού διαλόγου ανάμεσα σε σύγχρονα έργα και αρχαία τέχνεργα.

Στη έκθεση «Αμφιθυμία της Μνήμης» που παρουσιάζεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο εκτίθενται, μεταξύ άλλων, για πρώτη φορά τα τελευταία επιζωγραφισμένα γλυπτά του Κώστα Πανιάρα από την ενότητα «Αφροδίτη», τα οποία όπως και όλα τα έργα που παρουσιάζονται στις δύο εκθέσεις, ανήκουν στην οικογένειά του.

Η κοσμοπολίτικη εικαστική παρουσία του Κώστα Πανιάρα τιμάται με μια διπλή έκθεση στον Πόρο

Από την ενότητα «Η Θέα», Ακρυλικό σε Καμβά, 110x110 εκ., 2007

Η επιλογή των έργων του Κώστα Πανιάρα για το Αρχαιολογικό Μουσείο του Πόρου βασίζεται κατ' αρχήν στο «αρχαιολογικό» τους ενδιαφέρον. Ταυτόχρονα, όμως, εστιάζεται στην επεξεργασία της μνήμης, συλλογικής και προσωπικής, η οποία συχνά γίνεται και τυραννική.

Ως Έλληνας καλλιτέχνης ο Πανιάρας προσπαθεί να διαχειριστεί μια υπερμεγέθη πολιτισμική κληρονομιά, το φορτίο ενός μακρού παρελθόντος. Αφετηρία των έργων του είναι τα συχνά κακοποιημένα γύψινα αντίγραφα των συμβόλων της Αρχαιότητας, αφορμάται, όμως, ταυτόχρονα και από τα αυθεντικά αρχαιολογικά μουσειακά εκθέματα, επεμβαίνοντας αδιακρίτως και στα δύο: τα επιζωγραφίζει, τα διχοτομεί, τα πολλαπλασιάζει. Καθιστά σαφή, ευκρινή και αναγνωρίσιμη την θεματική της ιστορικής μνήμης και τις συνέπειές της.

Τα σύγχρονα έργα του εικαστικού, εντυπωσιακά παρουσιασμένα πάνω στις γυάλινες βάσεις που σχεδίασε ο αρχιτέκτονας Στέλιος Κόης, συνδιαλέγονται λειτουργικά με τα εκθέματα του Μουσείου, γλυπτά των κλασικών, ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων, καθώς η «Αμφιθυμία της Μνήμης» του δηλώνει και πραγματεύεται την αμφισημία του παρελθόντος.

Ιδιαίτερα συγκινημένη η σύζυγος του καλλιτέχνη, Μέτα Πανιάρα, αναφέρθηκε στις εκθέσεις που ονειρευόταν να πραγματοποιήσει ο Κώστας Πανιάρας, ανάμεσά τους και μία στον αγαπημένο του Πόρο. Η κόρη της, Ευγενία Χριστοδουλάκου, ανέφερε χαρακτηριστικά: «Ο Κώστας λάτρευε τη μόνιμη συλλογή του Μουσείου και είχε περάσει ώρες μέσα στα εκθέματά του. Αναδείξαμε τα γλυπτά με τον καλύτερο τρόπο. Ο Κώστας είχε άποψη για τα πάντα σε μία έκθεση και είναι δύσκολο για εμάς να κρατήσουμε το επίπεδο που ήθελε ο ίδιος».

Από την ενότητα «Η Θέα», Aκρυλικό σε Kαμβά, 100x100 εκ., 2006

Η έκθεση «Τοπία της Μνήμης» που φιλοξενείται στην Γκαλερί Citronne παρουσιάζει επιλεγμένα έργα του Κώστα Πανιάρα, από την περίοδο 1960 έως το 2014, έτος του θανάτου του. Ο εκθεσιακός χώρος της γκαλερί δημιουργεί το γενικότερο πλαίσιο, ώστε να παραπέμπει χρονικά και θεματικά στην ενότητα που παρουσιάζεται στο Μουσείο.

Τα έργα που συνθέτουν τα «Τοπία της Μνήμης» έχουν κοινή αφετηρία και αντιμετώπιση με τα έργα του Μουσείου, τα οποία πραγματεύονται την «Αμφιθυμία της Μνήμης». Τα τρισδιάστατα επιζωγραφισμένα γλυπτά δεν προσεγγίζονται διαφορετικά από τα δυσδιάστατα.

Η έκθεση επιδιώκει να προσεγγίσει την εξέλιξη του ανεικονικού εικαστικού ιδιώματος του καλλιτέχνη και να αναδείξει τα εξαρχής διακριτά εικαστικά και θεματολογικά στοιχεία των έργων. Οι φιλότεχνοι θα έχουν την ευκαιρία να δουν μερικά από τα τελευταία έργα του Κώστα Πανιάρα, τα οποία ανήκουν στη μεγάλη ενότητα «Η Θέα», μια οπτική αναδρομή στον χώρο και στον χρόνο, με αναφορές σε προσωπικές μνήμες τοπίων.

Πακέτο με Άγνωστο Παραλήπτη, Μικτή Τεχνική, 40x50x33 εκ., 2013-14

Ανάμεσα στα εκθέματα την προσοχή τραβάνε τέσσερα έργα μικρών διαστάσεων, εντελώς διαφορετικά από τα υπόλοιπα που παρουσιάζονται στον χώρο αλλά και τον υπέροχο κήπο της γκαλερί.

Τα δύο είναι έργα του 1959, τότε που ο καλλιτέχνης ζούσε ακόμα στο Παρίσι, ενώ ο επισκέπτης μπορεί να δει και δύο έργα του 1961, από τα ελάχιστα που σώθηκαν όταν καταστράφηκε από πυρκαγιά το σπίτι και το εργαστήριό του στο Κιάτο, μαζί με περισσότερα από εκατό έργα που είχαν φτάσει συσκευασμένα από το Παρίσι, που ο Πανιάρας είχε αποφασίσει να εγκαταλείψει.

Στην Γκαλερί Citronne ακολουθεί στις 21 Ιουλίου η έκθεση «Όψεις της Μνήμης», που συγκεντρώνει τέσσερις καλλιτέχνες οι οποίοι συνοικούν με τον Κώστα Πανιάρα. Ο Γιάννης Αδαμάκος, ο Τάσος Μαντζαβίνος, ο Άγγελος Παπαδημητρίου και ο Γιάννης Ψυχοπαίδης συγκροτούν, ο καθένας από διαφορετική οπτική και με ατομική ερμηνεία, έναν θεματικό άξονα της Μνήμης. Η έκθεση αυτή έχει σαν αφετηρία τους κοινούς τους τόπους, αναδεικνύοντας ταυτοχρόνως τις ειδοποιούς διαφορές τους.