Η πρώτη μεγάλη έκθεση διεθνώς για τον Αλέξανδρο Ιόλα εγκαινιάζεται στη Θεσσαλονίκη

Το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης εγκαινιάζει το Σάββατο 6 Οκτωβρίου μια έκθεση-φόρο τιμής στον άνθρωπο που έγινε αφορμή της ίδρυσης και δημιουργίας του. Μια έκθεση μνήμης για τον Αλέξανδρο Ιόλα ο οποίος ενέπνευσε μια μικρή παρέα πεφωτισμένων Θεσσαλονικέων, πίσω στο μακρινό 1979, δωρίζοντας αρχικά μέρος της προσωπικής του συλλογής με έργα σημαντικών διεθνών καλλιτεχνών, ώστε να στηθεί το πρώτο κέντρο σύγχρονης τέχνης στην Ελλάδα.

Γιατί, όπως επεσήμανε η κ. Μάρω Λάγια, ο συνδετικός κρίκος του Ιόλα με τη Θεσσαλονίκη εκείνη την εποχή, ο ίδιος απεχθανόταν τη λέξη «μουσείο» αλλά χάρη στη δική του εμμονή και όραμα, 40 χρόνια μετά, το 2019, το Μακεδονικό Μουσείο όπως μετονομάστηκε μέσα στα χρόνια, έχοντας αποκτήσει στο μεταξύ μια δυναμική παρουσία και δραστηριότητα με διεθνή σημασία, θα γιορτάσει την επέτειο ίδρυσης του.

Η συνέντευξη τύπου της έκθεση «Αλέξανδρος Ιόλας: Η κληρονομιά» πραγματοποιήθηκε στη Βίλα Ιόλα της Αγίας Παρασκευής, σε αυτό το αριστουργηματικό σπίτι, με έντονα τα σημάδια των βανδαλισμών και της εγκατάλειψης, γύρω από το μαρμάρινο τραπέζι και τους γεμάτους γκράφιτι τοίχους.

Εκεί που κάποτε φιλοξενήθηκαν από τον μαικήνα των τεχνών Αλέξανδρο Ιόλα, τον «μοναδικό σημαντικό κρίκο που συνδέει την ελληνική συμμετοχή στα παγκόσμια γεγονότα των εικαστικών τεχνών του 20ού αιώνα», όπως χαρακτηριστικά είπε η διευθύντρια του ΜΜΣΤ κ. Θούλη Μισιρλόγλου, μερικοί από του σημαντικότερους καλλιτέχνες του περασμένου αιώνα.

Παρών και ο δήμαρχος Αγίας Παρασκευής κ. Γιάννης Σταθόπουλος, ο οποίος ανακοίνωσε την ένταξη της αποκατάστασης του κτιρίου στο πρόγραμμα ΕΣΠΑ, γεγονός που μέσα στο 2019 θα δώσει τη δυνατότητα να προχωρήσει η επιδιόρθωση και η ανακαίνιση του εξαιρετικού οικοδομήματος.

Ο Αλέξανδρος Ιόλας, λοιπόν, ο αντισυμβατικός και κοσμοπολίτης Έλληνας του κόσμου που έτυχε της χειρότερης αντιμετώπισης στην Ελλάδα από μέρος του Τύπου αλλά και της εξουσίας, εξαιτίας της οποίας χάσαμε την ευκαιρία να έχουμε ένα σπουδαίο μουσείο μοντέρνας τέχνης, όπως οραματιζόταν να γίνει η βίλα του, είναι το τιμώμενο πρόσωπο της έκθεσης που ανοίγει τις πύλες της στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ «Δημήτρια 2018».

Η πρώτη μεγάλη έκθεση διεθνώς για τον Αλέξανδρο Ιόλα εγκαινιάζεται στη Θεσσαλονίκη

Ο Ιόλας χορευτής φωτογραφημένος από τον Herbert List. Συλλογή Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης.

Πρόκειται για την πρώτη εκτεταμένη έκθεση διεθνώς για τη συνεισφορά του Ιόλα στη μοντέρνα τέχνη, 30 χρόνια από τον θάνατο του. Θα περιλαμβάνει πλούσιο οπτικό, ερευνητικό και αρχειακό υλικό, που αφορά τη σχέση του με διάσημους καλλιτέχνες, ενώ παράλληλα, μέσα από καταλόγους, αφίσες, και έργα σημαντικών Ελλήνων, αρκετά εκ των οποίων παρουσιάζονται πρώτη φορά, θα έχει χαρακτήρα μνημειακό, καθώς θα αποτυπωθεί ολόκληρη η πρόσφατη εθνική μας εικαστική κληρονομιά.

Από τον de Chirico στον Man Ray, από τον Χατζηκυριάκο-Γκίκα στον Victor Brauner και τον Τάκι, από τον Calder στον Jean Tinguely, από τον Magritte στον Pino Pascali και τον Martial Raysse, από τον Modigliani στον Warhol, η διαδρομή που διένυσε ο Ιόλας μέσα στον καλλιτεχνικό χώρο, δεν αποτυπώνει μόνο υποκειμενικές προτιμήσεις, αλλά και ένα οξύ βλέμμα, διαρκώς ανοιχτό στην καλλιτεχνική έκφραση.

Με σταθερή αγάπη προς το έργο τέχνης ως αντικείμενο, ο Ιόλας διατήρησε αμείωτα τα ανακλαστικά του απέναντι στις καλλιτεχνικές αναζητήσεις μετά τον πόλεμο, όταν συνολικό ζητούμενο ήταν η δημιουργία μιας νέας οπτικής και πολιτισμικής πραγματικότητας, προκειμένου να μεταστραφεί το κλίμα απογοήτευσης από την εξέλιξη της ζωής.

Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας (GR, 1906-1994), Χωρίς νερό, 1966, Λάδι σε μουσαμά, 85X85 εκ., Iδιωτική συλλογή

Ειδικά στις δεκαετίες 1960 και 1970, οι αναρίθμητες εκθέσεις που παρουσίασε αποδεικνύουν την καθοριστική δράση του στο διεθνές καλλιτεχνικό περιβάλλον, αλλά και την υποστήριξη από μέρους του της νέας καλλιτεχνικής έκφρασης.

Η έκθεση θα παρουσιάσει και την πλούσια εκδοτική δραστηριότητα του Αλέξανδρου Ιόλα μέσα από ένα πλούσιο αρχείο καταλόγων που συνόδευσαν τις εκθέσεις του, ο ειδικός σχεδιασμός των οποίων τεκμηριώνει μέρος της τυπογραφικής ιστορίας, αλλά ταυτόχρονα αναδεικνύει το ειδικό ενδιαφέρον του για τα συγκεκριμένα έντυπα ως αυτόνομα έργα τέχνης.

Στο πλαίσιο αυτό, πέραν των καταλόγων, αφισών, του οπτικού, ερευνητικού και αρχειακού υλικού, η έκθεση θα συμπεριλάβει τόσο τα έργα της δωρεάς του Ιόλα προς το ΜΚΣΤ (μετέπειτα ΜΜΣΤ), όσο και έργα σημαντικών καλλιτεχνών από δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές, αρκετά από τα οποία παρουσιάζονται για πρώτη φορά δημοσίως.

Αλέξης Ακριθάκης (GR, 1939-1994), Αεροπλάνο, 1982, Ξύλο, νέον, Συλλογή του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, Δωρεά Αλέξανδρου Ιόλα

Στην έκθεση περιλαμβάνονται έργα περισσότερων από 90 καλλιτεχνών. Μεταξύ αυτών: Αλέξης Ακριθάκης (GR, 1939-1994), Δημήτρης Αληθεινός (GR, 1945), Ανδρέας Βούσουρας (GR, 1957), Victor Brauner (FR/RO, 1903 –1966), Alexander Calder (US, 1898-1976), Giorgio de Chirico (IT, 1888 - 1978), Robertο Crippa (IT, 1921-1972), DAS (Επαμεινώνδας Δασκαλόπουλος) (GR, 1952), Nίκος Ζουμπούλης_Τίτσα Γραικού (GR, 1953_1951), Όπυ Ζούνη (GR, 1941-2008), Novello Finnotti (IT, 1939), Lucio Fontana (IT, 1899 - 1968), Μαρίνα Καρέλλα (GR, 1940), Tom Keogh (USA, 1922-1980), Γιώργος Λαζόγκας (GR, 1945), Herbert List (GE, 1903-1975), René Magritte (FR, 1898 - 1967), Κατερίνα Μαρούδα (GR, 1958), Eliseo Mattiacci (IT, 1940), Richard de Menocal(USA, 1919-1995), Amedeo Modigliani (IT, 1884-1920), Γιάννης Μπουτέας (GR, 1941), Dennis Oppenheim (US, 1938-2011), Κώστας Πανιάρας (GR, 1934-2014), Pino Pascali (IT, 1935-1968), Παύλος (GR, 1930), Petros (GR, 1928), Jean-Pierre Raynaud (FR, 1939), Man Ray (US, 1890-1976), Martial Raysse (FR, 1936), Niki de Saint Phalle (FR, 1930-2002), Lisa Sotilis (GR/IT), Harold Stevenson (US, 1929), Τάκις (GR, 1925), Jean Tinguely (SE, 1925-1991), Χρήστος Τζίβελος (GR, 1949-1995), Στέργιος Τσιούμας (GR, 1954), Κώστας Τσόκλης (GR, 1930), Andy Warhol (US 1928-1987), Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας (GR, 1906-1994)