Η τέχνη του σέρβις σε μια έκθεση

Η ιδέα ξεκίνησε μέσα από την κουβέντα. Οι Χριστίνα Δηλάρη, Ιφιγένεια Παπαμικρουλέα του TAF / the art foundation και Άννα Πολυδώρου του oh! so souvenir to me συζητούσαν για καιρό για την ανάγκη δημιουργίας μιας έκθεσης όπου το εικαστικό έργο και το design θα μπορέσουν να βρουν έναν κοινό τόπο.

«Το σερβίρισμα ως έννοια και διαδικασία, αλλά και η κουλτούρα του φαγητού με ό,τι προεκτάσεις μπορεί να έχει μας απασχολούσαν την καθεμιά σε προσωπικό και ερευνητικό επίπεδο. Το ίδιο το περιβάλλον όπου εργαζόμαστε λειτουργεί εξάλλου ως ένας καθοριστικός παράγοντας στην πρακτική της επιμέλειας: στο TAF η καλλιτεχνική παραγωγή συνυπάρχει με την κοινωνική συναναστροφή που ορίζει ο χώρος του μπαρ και το design αντικείμενο που εκπροσωπεί το shop μπήκε στην εξίσωση. O τίτλος της έκθεσης "First Come First Served" μας ήρθε στο μυαλό άμεσα και αντανακλά ακριβώς το εγχείρημα αυτό».

Ο τίτλος είναι δανεισμένος από τη δημοφιλή πολιτική σέρβις –κατά την οποία οι πελάτες εξυπηρετούνται με σειρά προτεραιότητας άφιξης– επιχειρώντας, ταυτόχρονα, έναν ευρύτερο σχολιασμό πάνω στη διαδικασία εξυπηρέτησης, και η έκθεση που εγκαινιάζεται σήμερα συγκεντρώνει τις διαφορετικές οπτικές και προσεγγίσεις καλλιτεχνών καθώς και επαγγελματιών του χώρου εστίασης πάνω στις έννοιες του σέρβις και του σερβιρίσματος.

Ουσιαστικά απευθύναμε την πρόταση σε μια σειρά δημιουργών από διαφορετικά backgrounds, ζητώντας να προσεγγίσουν την έννοια του σέρβις και του σερβιρίσματος με απόλυτη ελευθερία όσον αφορά το concept και την τεχνική.

«Όταν καταλήξαμε στον τίτλο επιδιώξαμε έναν ευρύτερο σχολιασμό πάνω στη διαδικασία εξυπηρέτησης. Οι διαφορετικές οπτικές και προσεγγίσεις εικαστικών, product και fashion designers, καθώς και επαγγελματιών του χώρου εστίασης πάνω στις έννοιες του σέρβις και του σερβιρίσματος, αφενός πηγάζουν από τις προσωπικές τους εμπειρίες, αφετέρου εξετάζουν το θέμα από άλλες αφετηρίες, αισθητική και σχολιασμούς. Ήταν σημαντικό για εμάς να αναδειχθεί το πώς βιώνεται η διαδικασία του σερβιρίσματος τόσο από τη θέση αυτού που σερβίρει, όσο και από τη θέση αυτού που εξυπηρετείται».

Angelos Frentzos, Never Forget (Delivery Μemo Νotes), 2017: Η συμμετοχή στην έκθεση δεν γίνεται με την ιδιότητα του καλλιτέχνη, αλλά του σχεδιαστή μόδας. Η πρόταση ήρθε κατά τη διάρκεια της παραγωγής της αντρικής χειμερινής συλλογής Headmaster Rituals, που παρουσιάστηκε τον περασμένο Ιανουάριο στο Παρίσι. Ένα μεγάλο τμήμα της συλλογής βασίζεται σε αναφορές στα post-it, τα χαρτάκια πρόχειρων σημειωμάτων και αυτή η αναφορά μεταφέρθηκε στο περιβάλλον του σέρβις, σαν σημειώματα μαγείρων, τηλεφωνητών, ντελιβεράδων. Όχι όμως σαν σημειώσεις για παραγγελίες, αλλά με ένα διαφορετικό περιεχόμενο, με φράσεις δύο ρομαντικών ηρώων της τέχνης, του Όσκαρ Γουάιλντ και του Μόρισεϊ. Αυτή η προσαρμογή έχει οδηγήσει και σε μια capsule collection βασισμένη στον εξοπλισμό ένδυσης του σέρβις - t-shirts, hoodies, αδιάβροχα και ποδιές.

Η πλειοψηφία των καλλιτεχνών δημιούργησε έργα ειδικά για την έκθεση. «Ουσιαστικά απευθύναμε την πρόταση σε μια σειρά δημιουργών από διαφορετικά backgrounds, ζητώντας να προσεγγίσουν την έννοια του σέρβις και του σερβιρίσματος με απόλυτη ελευθερία όσον αφορά το concept και την τεχνική. Θέλαμε ωστόσο να εντάξουμε έργα που προϋπήρχαν, τα οποία βρίσκαμε εξαιρετικά για το διάλογο αυτό, όπως το έργο How can an object have a story της Εύας Μαραθάκη ή το PULVIS ET UMBRA SUMUS 2 του Γιώργου Καρρά».

Οι επιμελήτριες της έκθεσης μου λένε ότι χαρακτηριστική ήταν η αντίδραση της Κατερίνας Καμπράνη που στο απαντητικό της μέιλ έγραψε: «Χθες το βράδυ σκεφτόμουν ότι θέλω να φτιάξω ένα έργο πάνω σε αυτήν τη θεματική». Η δημιουργία της Καμπράνη είναι μια διαδραστική εγκατάσταση. Το έργο της ονομάζεται Άβολο Δείπνο για Δύο και εστιάζει στη σχέση των χρηστών κατά την διάρκεια ενός δείπνου, χρησιμοποιώντας το τραπέζι και τα εργαλεία του φαγητού για να δημιουργήσει συνδέσμους.

Χαρακτηριστικό είναι και το έργο του Γιάννη Γκίκα Τόρος. Πρόκειται για σαμπανιέρα από ανοξείδωτο ατσάλι που σχεδιάστηκε με επίκεντρο τον σερβιτόρο, σε μια συμβολική προσπάθεια να τον τιμήσει, προσφέροντάς του μια γενναιόδωρη λαβή 360 μοιρών.

Γιάννης Γκίκας, Τόρος, 2017: Σαμπανιέρες από ανοξείδωτο ατσάλι . Το σερβίρισμα, μια διαδικασία παράθεσης φαγητού/ποτού από εκείνον που σερβίρει σε εκείνον που σερβίρεται, ιστορικά υπογράμμισε την κοινωνική διαφορά, αλλά υπήρξε και έκφραση σεβασμού, αγάπης και φροντίδας. Στις μέρες μας είναι περισσότερο συνυφασμένο με τη σχέση πελάτη και σερβιτόρου, μια σχέση συχνά άβολη σε βάρος του δεύτερου. Με αφορμή τη σχέση αυτή, η σαμπανιέρα Τόρος σχεδιάστηκε με επίκεντρο τον σερβιτόρο, σε μια συμβολική προσπάθεια να τον τιμήσει, προσφέροντάς του μια γενναιόδωρη λαβή 360 μοιρών.

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα αντικείμενα του Δημοσθένη Σερκετζή Ελαία η πηχτή (Olea Jellae). Σχεδιάστηκαν με σκοπό να αποτελούν δοχεία σερβιρίσματος αλλά και ξεκίνημα διαλόγου και επικοινωνίας. Το ελαιόλαδο αποτελεί σημαντικό υλικό του ελληνικού τόπου, από τον καλλωπισμό έως και τη μαγειρική. Συγκεκριμένα, τεχνικές της μοριακής κουζίνας χρησιμοποιήθηκαν με σκοπό το ελαιόλαδο να αποκτήσει μορφή και ιδιότητες υλικού, ικανού για χύτευση. Με τη χρήση του πηκτικού μέσου αγάρ-αγάρ, και ύστερα από πειραματισμό, το ελαιόλαδο μετατράπηκε στην πρώτη ύλη για τη παραγωγή αντικείμενων σερβιρίσματος.

Σήμερα, ημέρα των εγκαινίων, ο bartender του TAF Στάθης Κολώνιας θα παρουσιάσει μια mixology/bartending performance ενώ την Πέμπτη 14 Δεκεμβρίου στις 19.00 θα πραγματοποιηθεί ομιλία από τον food editor Χάρη Τζαννή με τίτλο «Τεχνικές στησίματος πιάτου και Τέχνη».

Δημοσθένης Σερκετζής, Ελαία η πηχτή, 2017: Το σερβίρισμα είναι μία τελετουργία και τα αντικείμενα που το περικλείουν επηρεάζουν με το τρόπο τους τους συμμετέχοντες αυτής. Στο κυριακάτικο τραπέζι, σε ένα ρομαντικό δείπνο ή σε έναν απογευματινό καφέ ο κύριος σκοπός είναι η επικοινωνία. Τα αντικείμενα Olea Jellae σχεδιάστηκαν με σκοπό να αποτελούν δοχεία σερβιρίσματος αλλά και ξεκίνημα διαλόγου και επικοινωνίας. Το ελαιόλαδο αποτελεί σημαντικό υλικό του ελληνικού τόπου, από τον καλλωπισμό έως και τη μαγειρική. Συγκεκριμένα, τεχνικές της μοριακής κουζίνας χρησιμοποιήθηκαν με σκοπό το ελαιόλαδο να αποκτήσει μορφή και ιδιότητες υλικού, ικανού για χύτευση. Με τη χρήση του πηκτικού μέσου αγάρ-αγάρ και ύστερα από πειραματισμό, το ελαιόλαδο μετατράπηκε στην πρώτη ύλη για την παραγωγή αντικείμενων σερβιρίσματος.

Κατερίνα Καμπράνη, Άβολο Δείπνο για Δύο, 2017: Διαδραστική εγκατάσταση. Το «Άβολο Δείπνο για Δύο» είναι μια εγκατάσταση διαδραστικού δείπνου. Εστιάζει στη σχέση των χρηστών κατά την διάρκεια ενός δείπνου και χρησιμοποιεί το τραπέζι και τα εργαλεία του φαγητού για να δημιουργήσει συνδέσμους. Η βασική συνθήκη ενός δείπνου, αυτή της ανεξαρτησίας των κινήσεων, καταργείται, οι χρήστες αναγκάζονται να επικοινωνήσουν και το δείπνο γίνεται ένα παιχνίδι για δύο.

3Some Ceramics, Κάνοντας τους Μονούς Αριθμούς Ζυγούς, 2014- 2017: Πηλός earthenware, stoneware και πορσελάνη, σύρμα. Γεννιόμαστε και εκπαιδευόμαστε να λειτουργούμε μόνοι. Το τάισμα συνδέεται με την βρεφική και πρώιμη παιδική ηλικία, την αρρώστια ή τα προχωρημένα γηρατειά. Ένας ενήλικας υγιής και αρτιμελής είναι σαφές ότι τρώει και πίνει μόνος του. Η συνθήκη τώρα αλλάζει. Κανείς δεν επιτρέπεται να φάει ή να πιει μόνος του. Πρέπει να ζητήσει από τον άλλο να τον ταΐσει ή να προσφερθεί ο άλλος να το κάνει γι’ αυτόν. Οι δύο πρέπει να ανακαλύψουν την διαδρομή. Το φαγητό και το ποτό δεν καταναλώνονται, είναι μέσο και αποτέλεσμα επαφής. Τα πρόσωπα συνδέθηκαν, μπόρεσαν, δεν μπόρεσαν, δοκίμασαν, ενόχλησαν, διευκόλυναν ή/ και ικανοποίησαν. Ο Άλλος υπήρξε απολύτως αναγκαίος. Οι αριθμοί έγιναν για μια στιγμή ζυγοί.

Στην έκθεση συμμετέχουν οι: Γιάννης Γκίκας,Cream, Όλγα Ευαγγελίδου, Angelos Frentzos, Κατερίνα Καμπράνη, Γιάννης Καπέλλος, Γιώργος Καρράς (om* in a box), Στάθης Κολώνιας, Εύα Μαραθάκη, metoo, Luciana Monaco (Projeto Garagem) + 80e8, Κώστας Μπίσας, Δημοσθένης Σερκετζής, Studiolav, Sustainable Food Movement in Greece (+ Άρτεμις Τσίπη, Χάρης Τζαννής & Αλέξανδρος Χαραλαμπόπουλος σε συνεργασία με το ΙΕΚ Praxis), 3Some Ceramics, The Three Dots, Zorbas is missing (Βασίλης Γεωργίου, Γιάννης Καρλόπουλος)

 
METAMATIC:TAF, Νορμανού 5, Μοναστηράκι, 210 3238757