For staying is nowhere

Έχοντας ως σημείο εκκίνησης ένα στίχο της Πρώτης Ελεγείας του Ντουίνο του Ράινερ Μαρία Ρίλκε, η ομαδική έκθεση ‘For staying is nowhere’ εξερευνά τις πολλαπλές αναγνώσεις του μυστικισμού με σκοπό να νομιμοποιήσει ποιότητες του αόρατου, του άφατου, του άχρονου. Η μυστικιστική πράξη, τόσο ως διαδικασία απόκρυψης όσο και μύησης στο άγνωστο, αποτελεί τον βασικό άξονα γύρω από τον οποίο συνδιαλέγονται τα έργα της έκθεσης.

Η σύλληψη των Ελεγειών από το Ρίλκε, γίνεται τη στιγμή που βιώνει μια μυστικιστική εμπειρία, ενώ η συγγραφή τους αποτελεί μια προσπάθεια να επικυρώσει λεκτικά την παράλογη φύση αυτής της αποκάλυψης. Στα πλαίσια της ποιητικής αυτής καταγραφής, ο Ρίλκε κατορθώνει να αποδαιμονοποιήσει τις αμφισημίες της ύπαρξης, να διαβάζει την υπερβατικότητα ως μια εναλλακτική κανονικότητα. Το πένθος μετατρέπεται σε συνειδητή μεθοδολογία ανάλυσης αυτού που ξεφεύγει του ορθολογικού νοήματος, ο ύμνος και ο θρήνος ταυτοποιούνται σε μια προσπάθεια αποδέσμευσης της απόρριψης, της αποτυχίας και της απώλειας από το σημειολογικό τους βάρος, ο έρωτας μεταμορφώνεται σε μέσο μύησης σε κάθε είδους αλλότητα.

Τα έργα της έκθεσης εξερευνούν ακριβώς αυτές τις συνθήκες, δημιουργώντας συνδέσεις τόσο με ιστορικά και κοινωνικοπολιτικά δεδομένα της εκάστοτε εποχής δημιουργίας τους όσο και μέσω της αχρονικότητάς τους. Οι αντηχήσεις μιας τελετουργικής συντροφικότητας, και η σχέση τους με την προσωπική και συλλογική ταυτότητα βρίσκονται στο επίκεντρο της φωτογραφικής πρακτικής του Σπύρου Στάβερη και μιας επιλογής απτών και άυλων αρχείων του Νάνου Βαλαωρίτη και της Marie Wilson, σε επιμέλεια της Νάντιας Αργυροπούλου.

Αναγνωρίζοντας ότι η ακριβής αναδημιουργία της μυστικιστικής εμπειρίας είναι αδύνατη, τα έργα των παραπάνω καλλιτεχνών αποπειρώνται την σχηματική καταγραφή αυτού που δε μπορεί να συστηματοποιηθεί. Αντίστοιχα, τα έργα της Ναταλί Γιαξή, της Μυρτώς Ξανθοπούλου και της Γιάννας Χαραχλιάνη, χρησιμοποιώντας μια πλαστική ή ζωγραφική ιδιόλεκτο ως μεθοδολογία μύησης στο αμέτρητο, λειτουργούν ως σύγχρονα ξόρκια, ως διαλογιστικοί ψαλμοί. Η ιεροτελεστική αξία της επανάληψης και μεταβλητότητας του ίδιου μοτίβου ή η χαρτογράφηση εναλλακτικών γυναικείων αρχέτυπων λειτουργούν στα έργα τους τόσο ως μια εναλλακτική ανάγνωση του χωροχρόνου, όσο και ως μια χειραφετημένη ερμηνεία της θηλυκότητας.

Τη σχέση της μυστικιστικής πράξης με τις θεματικές της διασποράς, της ιθαγένειας και της αποικιοκρατούμενης γης εξερευνούν τα έργα των Sky Hopinka και της Hannah Dawn Henderson, σε μια προσπάθεια επαναδιαπραγμάτευσης της κυρίαρχης αφήγησης της ιστορίας. Τα παραπάνω έργα, αναζητούν "τρόπους να φέρουν στην επιφάνεια αποσιωπημένα αρχεία, αποτελούν μια πρακτική ελευθερίας", παραφράζοντας τα λόγια της Saidiya Hartman.

Τόσο η μυθοποιητική λειτουργία του έργου του Sky Hopinka, όσο και η προσέγγιση του "διασπορικού σώματος ως έδαφος που φέρει την ανάμνηση της επιβολής της αποικιοκρατικής δύναμης" στο φιλμ της Hannah Dawn Henderson και παραφράζοντας τα λόγια της ίδιας, διερευνούν τη σχέση μεταξύ ταυτότητας, γλώσσας και της χαραγμένης γνώσης του βιώματος. Τέλος, η αναπαραγωγή τελετουργικών στοιχείων, η παρέμβαση σε ήδη υπάρχοντα, ημερολογιακά αρχεία και η προσπάθεια καταγραφής σχεδόν απόκοσμων φαινομένων στα έργα του Κοσμά Νικολάου, του Sebastian Lloyd Rees και του Laurentiu Sharjan αντίστοιχα, λειτουργούν ως παράλληλες αναγνώσεις της πραγματικότητας, ως ατίθασες προσεγγίσεις του κυκλικού, ιστορικού χρόνου.

Χρησιμοποιώντας το μυστικισμό ως παραβολή για να νομιμοποιήσει την υπάρξη παράλληλων παροντικών και μελλοντικών δομών ή παράλογων ημερολογιακών εμπειριών ως δυνητικές κοινωνικοπολιτικές πραγματικότητες, η έκθεση 'For staying is nowhere', αποτελεί μια προσπάθεια προσέγγισης της κακοφωνίας, της απουσίας γραμμικότητας, της παράκαμψης του μέτρου ως απενοχοποιημένες θέσεις διαπραγμάτευσης της ιστορίας.- Ιωάννα Γερακίδη

Καλλιτέχνες: Νάνος Βαλαωρίτης και Marie Wilson (επιμέλεια μέρους του κοινού τους αρχείου από τη Νάντια Αργυροπούλου), Ναταλί Γιαξή, Hannah Dawn Henderson, Sky Hopinka, Sebastian Lloyd Rees, Κοσμάς Νικολάου, Μυρτώ Ξανθοπούλου, Laurentiu Sarjan, Σπύρος Στάβερης, Γιάννα Χαραχλιάνη.