200 χρόνια από την Επανάσταση του ’21: Mια πλούσια βιβλιοπαραγωγή με αφορμή την επέτειο

ADVERTORIAL

Μολονότι την επικαιρότητα παγκοσμίως τον τελευταίο χρόνο μονοπωλεί ο κορωνοϊός, στην Ελλάδα, με την καινούργια χρονιά, ήρθε στο προσκήνιο με πανηγυρικό τρόπο ο εορτασμός της επετείου των 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821.

Πολλές οι εκδηλώσεις που είχαν σχεδιαστεί αρχικά, λιγότερες και τροποποιημένες θα πραγματοποιηθούν τελικά, λόγω των περιορισμών της πανδημίας. Ωστόσο, οι σχετικές εκδόσεις που ήταν προγραμματισμένες να γίνουν, συμβάλλοντας με τον τρόπο τους στον εορτασμό της περιόδου, δεν επηρεάστηκαν, τουλάχιστον στο μεγαλύτερο κομμάτι τους. Σε αυτό το πλαίσιο, το Μεταίχμιο τιμά την επέτειο με μια πλούσια βιβλιοπαραγωγή που, ως συνήθως, καλύπτει ένα ευρύ φάσμα των προτιμήσεων του αναγνωστικού κοινού. Μυθιστόρημα, ιστορικό δοκίμιο, παιδικό βιβλίο και μια σειρά εμπνευσμένη από τους ήρωες του ’21 συνιστούν την πλούσια πρόταση του εκδοτικού οίκου για την περίσταση.

Στο καινούργιο του μυθιστόρημα με τίτλο «Πότε διάβολος πότε άγγελος» ο Κώστας Ακρίβος εμπνέεται από έναν μακρινό προγονό του, τον Μήτρο Αγραφιώτη, που σχετιζόταν στενά με τον Καραϊσκάκη, και, κατόπιν ενδελεχούς έρευνας σε αρχεία, μελέτες και πηγές, γράφει ένα μυθιστόρημα που δεν είναι ακριβώς ιστορικό, ίσως περισσότερο μια σύγχρονη αφήγηση που από τη μια προσπαθεί να ανακαλύψει ποιος ήταν ο Καραϊσκάκης και από την άλλη τι σημαίνει να είσαι ένας οιονεί απόγονός του. Κρατώντας τη σωστή ισορροπία μεταξύ μυθοπλασίας και ιστορικών γεγονότων, ο συγγραφέας πηγαίνει λίγο πιο μακριά την έρευνά του, αγγίζει τη μυθολογία που περιβάλλει την Επανάσταση και καλεί τον αναγνώστη να δει πέρα από τα γνωστά και τα προφανή. Ταυτόχρονα, θέτει το πάντα επίκαιρο ερώτημα: «Ήρωας γεννιέσαι ή γίνεσαι;».

Εξίσου επίκαιρα, όσο και επείγοντα, είναι τα θέματα που πραγματεύεται στο βιβλίο «21 ερωτήσεις και απαντήσεις για το ’21» ο διακεκριμένος ιστορικός Θάνος Μ. Βερέμης, αναλύοντας τα πώς και τα γιατί της Επανάστασης στις ισάριθμες ερωταποκρίσεις. Η σημασία της Επανάστασης του 1821 και η παρακαταθήκη της ηρωικής δράσης των πρωταγωνιστών της, στο πέρασμα δύο αιώνων, απέκτησαν μια εξιδανικευμένη διάσταση.

Οι διαδικασίες μετασχηματισμού της προνεωτερικής σε νεωτερική κοινωνία που ακολούθησαν τα πρώτα χρόνια της Παλιγγενεσίας και οι πολιτικές και οικονομικές διεργασίες στις οποίες υποβλήθηκε έχουν φτάσει ως εμάς σε πολλές περιπτώσεις παραφθαρμένες, ή και διαστρεβλωμένες. Οι ερωτήσεις που επιλέγει ο ιστορικός θέτουν τα πράγματα στη σωστή τους βάση, διερευνώντας την επιρροή των ξένων δυνάμεων στα ελληνικά πράγματα, όπως και αυτόν της Εκκλησίας, των Φιλελλήνων και του Διαφωτισμού, τη σχέση αρχαιότητας και Επανάστασης, το οθωμανικό καθεστώς, την κατάσταση που επικρατούσε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία λίγο πριν από τον ξεσηκωμό και άλλες λεπτομέρειες που η επίσημη Ιστορία συνήθως αποσιωπά.

Σε ιστορικό επίπεδο, αλλά περισσότερο με την έννοια της ημερολογιακής καταγραφής, κινείται το «Σαν σήμερα στην Επανάσταση του 1821». Οι Γιάννης Γρυντάκης, Γιώργος Δάλκος, Έκτορας και Άγγελος Χόρτης έχουν συγκεντρώσει τα σημαντικότερα γεγονότα του Αγώνα από το 1814 και την ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας μέχρι το 1830 και το Πρωτόκολλο της Ανεξαρτησίας: ο αναγνώστης μπορεί να δει τι συνέβη ‒αν συνέβη‒ την ίδια μέρα σε καθένα από τα δεκαέξι αυτά χρόνια ξεχωριστά. Βασικός άξονας είναι τα πολεμικά γεγονότα και οι ηγετικές φυσιογνωμίες, ωστόσο φωτίζεται επαρκώς η σημασία της συμβολής όλων των δυνάμεων του έθνους, επιφανών και αφανών, στον αγώνα για την κατάκτηση της ανεξαρτησίας του. Εξού και η εικόνα της Επανάστασης που δίνεται είναι κατά το δυνατόν πλήρης και σφαιρική.

Τις προτάσεις σχετικά με την επέτειο έρχεται να συμπληρώσει η σειρά «200 χρόνια από την Επανάσταση», όπου διακεκριμένοι επιστήμονες και ιστορικοί αναλαμβάνουν να φιλοτεχνήσουν το προφίλ της περιόδου μέσα από μελέτες και βιογραφίες, πάντα βάσει των κανόνων που απαιτεί η επιστημονική έρευνα. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης και η Μπουμπουλίνα, τέσσερις κομβικές μορφές του Ελληνικού Αγώνα, και ισάριθμες θεματικές που πραγματεύονται την προετοιμασία της Επανάστασης, τις εσωτερικές έριδες και διενέξεις, την περίοδο από τη Σφαγή της Χίου μέχρι την Έξοδο του Μεσολογγίου και τον ρόλο που έπαιξαν οι Μεγάλες Δυνάμεις στην Επανάσταση φιλοδοξούν να φωτίσουν περαιτέρω την ηρωική εκείνη περίοδο, συνεισφέροντας ταυτόχρονα στον σχετικό δημόσιο διάλογο.

Εκτός από τους ενήλικες, το Μεταίχμιο έχει φροντίσει και για το παιδικό του κοινό, που χρόνια τώρα τροφοδοτεί με αξιόλογες και ποιοτικές επιλογές. Στο πλαίσιο της επετείου, λοιπόν, προτείνει στους μικρούς του φίλους το «Για να ζούμε ελεύθεροι». Με μακρά θητεία στον χώρο της παιδικής λογοτεχνίας, είτε από την πλευρά της κριτικής είτε από αυτήν της συγγραφής, η Ελένη Σβορώνου φροντίζει να μεταφέρει την ουσία της ιστορικής πληροφορίας μέσα από μια συνθετική προσέγγιση που γίνεται με απλό τρόπο, απευθυνόμενη στα παιδιά που δεν έχουν διδαχτεί ακόμη αυτό το κομμάτι της Ιστορίας αλλά και σε εκείνα που αρχίζουν να ψάχνουν τις αιτίες πίσω από τα γεγονότα. To περιεχόμενο συνοδεύει με όμορφο τρόπο η εικονογράφηση του Χρήστου Κούρτογλου.