Δεκαεννέα δράσεις ανακοίνωσε το Ιδρυμα Ωνάση, προκειμένου το αρχείο Καβάφη, το οποίο περιήλθε στην κατοχή του μόλις πριν λίγους μήνες αρχίσει να γίνεται ανοιχτό και προσβάσιμο στους ερευνητές που το επιθυμούν και το κοινό.
"Το αρχείο περιλαμβάνει το παρελθόν και στρέφεται στο μέλλον", δήλωσε μεταξύ άλλων ο Πρόεδρος του Ιδρύματος Αντώνης Παπαδημητρίου. "Είναι ανοιχτό στο μέλλον αλλά έχει πολιτισμικό παρελθόν. Ο Καβάφης δεν είναι μόνο ποίηση, είναι παιδεία".
Στόχος των κατόχων του αρχείου είναι η προστασία του υλικού που το αποτελεί, αλλά και η δημιουργία συνθηκών ευχερούς πρόσβασης για μελετητές και κοινό, τη διάδοση του καβαφικού έργου και την υποστήριξη του διεθνούς χαρακτήρα της ποίησης και της προσωπικότητας του Κ.Π. Καβάφη.
Οι στόχοι αυτοί πρόκειται να πραγματωθούν μέσα από σειρά δράσεων, στο πλαίσιο μιας σύγχρονης προσέγγισης του έργου του ποιητή που θα επιτρέψει την περαιτέρω πρόκληση του ενδιαφέροντος των νεότερων γενεών, την αξιοποίηση των νέων μέσων και την εκπαίδευση των μη μυημένων.
Πέραν της αξιοποίησης του Αρχείου για την άντληση φιλολογικών εκδόσεων, σκοπός είναι επίσης να λειτουργήσει ως ένα αρχείο ανοιχτό - πλήρως καταγεγραμμένο, καταλογογραφημένο, ψηφιοποιημένο και εμπλουτιζόμενο - που θα επιτρέψει σε όλους την έρευνα και θα εξασφαλίσει την πολλαπλή, πολυδύναμη και πολύμορφη χρήση του, και έναν ευρύτερο αναστοχασμό σε σχέση με τη νεοελληνική λογοτεχνία.
Οι δράσεις αναλυτικά:
Εικαστικοί Διάλογοι: Ο Καβάφης εκτός των Τειχών
Οι Εικαστικοί Διάλογοι «γκρεμίζουν τα τείχη» και μεταμορφώνουν το Πάρκο Αναψυχής της Ακαδημίας Πλάτωνος σε ιδανικό εκθεσιακό χώρο για έργα εμπνευσμένα από τον Κ.Π. Καβάφη. Έργα νέα και πρωτότυπα που δημιουργήθηκαν μέσω της χρήσης νέων τεχνολογιών (προβολές βίντεο, ηλεκτρονικών εικόνων ή φωτογραφιών, animation κ.λπ.) παρουσιάζονται μέσα σε ειδικές αρχιτεκτονικές κατασκευές, οι οποίες γίνονται πυξίδα για μια αλλιώτικη διαδρομή.
Πάρκο Ακαδημίας Πλάτωνος από τις 7 Νοεμβρίου ώς τον Δεκέμβριο του 2013.
Εγκατάσταση των Μedea Εlectronique
Με αφορμή το ποίημα «Μονοτονία» του Κ.Π. Καβάφη, η καλλιτεχνική ομάδα Μedea Εlectrοnique υλοποιεί το οπτικοακουστικό γλυπτό / installation «Μονοτονία», το οποίο θα παρουσιαστεί στη Στέγη από τον Απρίλιο έως τον Ιούνιο του 2014.
Στο έργο, η ομάδα διερευνά τις «μονότονες σκέψεις», οι οποίες καθορίζουν την καθημερινότητά μας. Σύμφωνα με τους Μedea Εlectrοnique, οι πλαστές ψευδαισθήσεις υλικών στόχων, οδηγούν σε έναν κύκλο γεγονότων που δημιουργούν ένα μονότονο μοτίβο ζωής.
Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών Απρίλιος – Ιούνιος 2014
«Όσο μπορείς» Tαινία μικρού μήκους Διαπολιτισμικό Γυμνάσιο Αθηνών
Στο Διαπολιτισμικό Γυμνάσιο Αθηνών, ένας μαθητής από τη Συρία επιχειρεί να διαβάσει φωναχτά μέσα στην αίθουσα το «Όσο μπορείς» του Κ. Π. Καβάφη. Μια αλληγορική ιστορία για το ταξίδι του κάθε ανθρώπου μέσα από τα μάτια του πρωταγωνιστή. Με αφορμή στο «Όσο μπορείς» του Αλεξανδρινού ποιητή, ο Γρηγόρης Ρέντης (σκηνοθεσία) και η παιδοψυχίατρος / σκηνοθέτης και επικεφαλής της Εφηβικής Σκηνής της Στέγης, Σοφία Βγενοπούλου (σενάριο), γύρισαν μια ταινία μικρού μήκους, η οποία συγκινεί με το μήνυμά της.
H ταινία θα είναι διαθέσιμη στους ιστότοπους http://www.onassis.gr και http://www.sgt.gr, ενώ θα προβληθεί σε σχολεία σε όλη τη χώρα και σε κινηματογραφικές αίθουσες.
Έκδοση Καβάφη σε Braille
To Αρχείο Καβάφη του Ιδρύματος Ωνάση σε συνεργασία με το Κέντρο Αποκατάστασης και Εκπαίδευσης Τυφλών (ΚΕΑΤ) προχώρησαν στην έκδοση ποιημάτων του Κ. Π. Καβάφη σε γραφή Braille. Τα αντίτυπα θα διατεθούν σε βλέποντες και μη-βλέποντες από τη Στέγη και το ΚΕΑΤ.
Γραμματοσειρά Καβάφη
Το Αρχείο Καβάφη του Iδρύματος Ωνάση προχωρά στην ψηφιοποίηση της χειρόγραφης γραμματοσειράς του Κ.Π. Καβάφη, με σχεδιασμό που είναι βασισμένος στο Τετράδιο Σεγκόπουλου (πλήρες σετ χαρακτήρων: ελληνικό, μονοτονικό και πολυτονικό, και λατινικό).
Η γραμματοσειρά θα είναι διαθέσιμη προς χρήση σε όλες τις πλατφόρμες. Το σχεδιασμό έχει αναλάβει η Ελληνική Ψηφιακή Τυποθήκη και ο γραφίστας Γιάννης Καρλόπουλος (www.fonts.gr).
Μονόλεπτα μουσικά θέματα
Με αφορμή μια πρωτότυπη ιδέα του Γιώργου Κουμεντάκη, το Αρχείο Καβάφη του Ιδρύματος Ωνάση προσκάλεσε διάφορους καλλιτέχνες να δημιουργήσουν μουσικά κομμάτια διάρκειας ενός λεπτού, εμπνευσμένα από το ποιητικό έργο του Κ. Π. Καβάφη. Τα κομμάτια τα οποία θα προκύψουν από αυτή τη συνεργασία θα οπτικοποιηθούν.
Μεταξύ άλλων, στο εγχείρημα συμμετέχουν οι: Γιάννης Αγγελάκας, Κωνσταντίνος Βήτα, Mόνικα, Νίκος Ντούνας, Νικήτας Κλιντ, Coti K, Σταύρος Γασπαράτος, Γιάννης Παπαϊωάννου (ΙΟΝ), Νίκος Πατρελάκης.κ.ά.
Συνέδριο «Να μένει εδώ»
Το Αρχείο Καβάφη και η σημασία του. Το συνέδριο αυτό θα αποτελέσει την αφετηρία μιας νέας συζήτησης σχετικά με το ρόλο του Αρχείου Καβάφη και τη χρήση του, στο πλαίσιο διαμόρφωσης μιας πολιτικής που θα εξασφαλίζει ένα αρχείο πραγματικά ανοιχτό σε κοινό και μελετητές. Στο συνέδριο θα συμμετάσχουν γνωστοί Καβαφιστές, προκειμένου να συζητήσουν τα ιδιαίτερα προβλήματα του αρχειακού υλικού, τις δυνατότητες και τον πλούτο του.
Η επιλογή των ομιλητών και τα ερωτήματα που θα τους τεθούν, στόχο έχουν: α) να υπάρξει ουσιαστική, διαθεματική και διεπιστημονική συζήτηση για τα θέματα του αρχείου, β) να φωτιστούν τα πιο ειδικά ζητήματα του Αρχείου Καβάφη υπό το πρίσμα των ευρύτερων θεμάτων αρχειακής πολιτισμικής πολιτικής αλλά και το αντίθετο, γ) να ξεκινήσει μια μεγαλύτερη συζήτηση για τη διαχείριση των αρχείων στην Ελλάδα, με αφορμή αλλά και με βασικό παράδειγμα το Αρχείο Καβάφη και τη διαχείρισή του από το Ίδρυμα Ωνάση.
Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών Ιούνιος 2014
Ο Καβάφης στην Οξφόρδη
Το Αρχείο Καβάφη σε συνεργασία με το τμήμα Σύγχρονων Γλωσσών και Λογοτεχνιών του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης εγκαινιάζει το διεθνές, διεπιστημονικό σεμινάριο "Cavafy in Oxford" το οποίο θα διεξάγεται καθ' όλη τη διάρκεια του 2014 στην Οξφόρδη, με συμμετέχοντες ξένους μελετητές, οι οποίοι προέρχονται κύριως από τους τομείς της συγκριτικής φιλολογίας, των κλασικών και των πολιτισμικών σπουδών.
Διοργάνωση: Τμήμα Νεοελληνικών και Βυζαντινών Σπουδών, Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης
Λέξεις και Σκέψεις: Κύκλος «K.Π. Καβάφης»
Ο Καβάφης σήμερα
Πανεπιστημιακοί, συγγραφείς, ποιητές και εκπαιδευτικοί προσεγγίζουν το έργο του Κ.Π. Καβάφη τονίζοντας τους πολλαπλούς τρόπους ανάγνωσης, κατανόησης και χρήσης του καβαφικού έργου στις μέρες μας.
Η πρόσληψη και πολλαπλή χρήση της ποίησης του Κ.Π. Καβάφη σε καιρό κρίσης, η διδασκαλία και η ανάγνωση του Καβαφικού έργου εντός και εκτός της σχολικής αίθουσας και η διαρκής επικαιρότητα του καβαφικού έργου αποτελούν τους βασικούς άξονες της συζήτησης. Συμμετέχουν οι: Δημήτρης Δασκαλόπουλος: βιβλιογράφος, ερευνητής Μιχάλης Χρυσανθόπουλος: Καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Μαρία Μαργαρώνη: ανταποκρίτρια για το The Nation, δημοσιογράφος, κριτικός, ερευνητικός εταίρος στο τμήμα Νεοελληνικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης Θοδωρής Χιώτης: φιλόλογος, Project manager Αρχείου Καβάφη
Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών 10 Δεκεμβρίου 2013
Ο Ερωτικός Καβάφης
Ο ερωτισμός δεν αποτελεί απλώς ένα από τα θέματα της ποίησης του Κ.Π. Καβάφη, αλλά κινητήρια δύναμη της δημιουργικής διαδικασίας του ποιητή, τροφοδοτώντας γόνιμα τους μελετητές και αναγνώστες. Ο ερωτισμός στο Καβαφικό έργο είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τις έννοιες του μοντερνισμού, της παραβατικότητας και της αντίληψης του εαυτού. Οι πανεπιστημιακοί, οι εικαστικοί και οι λογοτέχνες που θα λάβουν μέρος στη συζήτηση θα ιχνηλατήσουν το πώς ο τρόπος με τον οποίο αποτύπωσε την επιθυμία και τον ερωτισμό χάραξαν καινούργιους δρόμους αντίληψης και κατανόησης του ατόμου. Συμμετέχουν οι: Άγγελος Παπαδημητρίου: εικαστικός, ηθοποιός, τραγουδιστής Χριστίνα Ντουνιά: Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Αθηνών Θανάσης Τριαρίδης: συγγραφέας Θεόδωρος Γρηγοριάδης: συγγραφέας
Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών 28 Ιανουαρίου 2014
Από τους Καβαφιστές στους Cavafistas Ο Κ.Π. Καβάφης και το έργο του έχουν υπερπηδήσει τα στενά ελλαδικά όρια, αποτελώντας πλέον σημείο αναφοράς για καλλιτέχνες και κοινό εντός και εκτός Ελλάδας, με τον Αλεξανδρινό ποιητή να αποτελεί μέρος της λεγόμενης λαϊκής κουλτούρας (pop culture).
Στη συζήτηση αυτή θα διερευνηθούν θέματα όπως η παρουσία του Καβάφη στο διαδίκτυο, η πρόσληψή του από το κοινό διεθνώς, το καβαφικό έργο ως πηγή έμπνευσης για καλλιτέχνες. Συμμετέχουν οι: Ελένη Παπαργυρίου: Λέκτορας Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, King's College Φωτεινή Δημηρούλη: διδακτορική φοιτήτρια, Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης Άννα-Μαρία Σιχάνη: διδακτορική φοιτήτρια, Πανεπιστήμιο Αθηνών Πάνος Μιχαήλ: blogger, δημοσιογράφος
Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών 14 Απριλίου 2014
Daniel Mendelsohn (Συζήτηση με τον Δημήτρη Παπανικολάου)
Ο πανεπιστημιακός, μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών, και μεταφραστής στα αγγλικά του συνόλου του έργου του Κ.Π. Καβάφη, Daniel Mendelsohn, συζητά με τον Δημήτρη Παπανικολάου, λέκτορα Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και εταίρο του κολλεγίου St. Cross, σε μια ξεχωριστή βραδιά για τον Αλεξανδρινό ποιητή, το πολυσχιδές, πολυδιάστατο έργο του και τη συνεχιζόμενη επίδρασή του.
Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών 21 Ιανουαρίου 2014
Κύκλος μαθημάτων «Κ.Π. Καβάφης» (για ενήλικες).
Ο κύκλος των μαθημάτων «Κ.Π. Καβάφης» περιλαμβάνει πέντε συναντήσεις στο χώρο της Στέγης. Στο συγκεκριμένο κύκλο μαθημάτων θα διδάξουν πανεπιστημιακοί, οι οποίοι θα προσεγγίσουν τη ζωή και το έργο του Αλεξανδρινού ποιητή με διαθεματική προοπτική. Σκοπός του κύκλου είναι η καινοτόμος προσέγγιση στην ανάγνωση και κατανόηση του καβαφικού έργου και της επίδρασής του. Στο τέλος των διαλέξεων θα ακολουθήσει συνάντηση με τους διδάσκοντες σε στρογγυλή τράπεζα. Διδάσκουν οι: Δημήτρης Δημηρούλης (Καθηγητής, Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού, Πάντειο Πανεπιστήμιο): «Βιο-τεχνία» Καβάφη Αναστάσιος-Ιωάννης Δ. Μεταξάς (Ομότιμος Καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης, Πανεπιστήμιο Αθηνών): Ο Αισθητικός Καβάφης Γιάννης Παπαθεοδώρου (Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Μεσαιωνικής και Νεοελληνικής Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων): Ο Ιστορικός Καβάφης Δημήτρης Παπανικολάου (Λέκτορας Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και εταίρος του κολλεγίου St. Cross): Ο Ερωτικός Καβάφης
Οι συναντήσεις θα πραγματοποιηθούν τις ακόλουθες ημερομηνίες: 25 Ιανουαρίου / 1 Φεβρουαρίου / 8 Φεβρουαρίου /15 Φεβρουαρίου / 22 Φεβρουαρίου 2014.
«O Καβάφης πάει σχολείο» (για παιδιά και εφήβους)
Το Αρχείο Καβάφη του Ιδρύματος Ωνάση διοργανώνει σειρά εκπαιδευτικών δράσεων, με στόχο την καλλιέργεια μιας βαθύτερης, ουσιαστικότερης σχέσης των μαθητών με το έργο του Κ. Π. Καβάφη και της ποίησης γενικότερα. Μπορούμε να γνωρίσουμε τον Καβάφη μέσα από κόμικς, κατασκευές και μουσική χιπ-χοπ;
Αυτή η δημιουργική και πρωτότυπη ανάγνωση θα βοηθήσει τους μαθητές στην καλύτερη κατανόηση και ερμηνεία των ποιημάτων του, ενώ το υλικό που θα προκύψει θα αναδείξει το σύγχρονο χαρακτήρα του. Οι σχολικές ομάδες που συμμετέχουν θα έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν το αντίστοιχο εργαστήριο, το οποίο περιλαμβάνει οχτώ συναντήσεις.
Απευθύνεται σε: Μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου Ημερομηνίες: Οκτώβριος 2013 - Απρίλιος 2014
1. O Καβάφης στα χέρια των παιδιών. Δημιουργία αντικειμένων εμπνευσμένων από τα ποιήματα του Καβάφη. Με χαρτιά, ξύλα και άλλα υλικά, οι μαθητές δημιουργούν μια σειρά αντικειμένων με πηγή έμπνευσης τα ποιήματα του Αλεξανδρινού ποιητή. Το εργαστήριο θα πραγματοποιηθεί από την ποιήτρια Κατερίνα Ηλιοπούλου και την εικαστικό Ηλιάννα Σκουλάκη.
2. Κάθε στίχος και μία εικόνα. Κι αν ο Καβάφης ήταν κόμικς ; Εικονογράφηση ποιημάτων του Καβάφη. Πώς θα ήταν άραγε η «Ιθάκη» εικονογραφημένη; Οι στίχοι γίνονται εικόνες και οι μαθητές καλούνται να δημιουργήσουν τα δικά τους κόμικς. Το εργαστήριο θα πραγματοποιηθεί από την ποιήτρια Μαρία Τοπάλη και τον ζωγράφο-εικονογράφο Βασίλη Παπατσαρούχα.
3. Ένα σχολείο γεμάτο Καβάφη. Εικαστική παρέμβαση στο σχολείο με αφορμή τον Καβάφη. Με κατασκευές από λέξεις και κουτιά, μετατρέπουμε το χώρο του σχολείου σε ένα καβαφικό περιβάλλον, δημιουργώντας ένα εικαστικό έργο μεγάλης κλίμακας, ώστε το σχολείο πάντα Καβάφη να θυμίζει! Το εργαστήριο θα πραγματοποιηθεί από τον συγγραφέα Χρήστο Χρυσόπουλο και τον εικαστικό Κώστα Ρουσσάκη.
4. Η διαχρονική ποίηση πάντα επιστρέφει... και αυτή τη φορά γίνεται χιπ-χοπ Απόδοση / διασκευή ποιημάτων του Καβάφη σε ιδίωμα χιπ-χοπ. Πώς θα μπορούσε να αποδοθεί το «Επέστρεφε» σε χιπ-χοπ ιδίωμα; Η Στέγη και το Αρχείο προ(σ)καλούν μαθητές και καθηγητές να σκεφτούν με εντελώς εναλλακτικό τρόπο το έργο του Αλεξανδρινού ποιητή. Το εργαστήριο θα πραγματοποιηθεί από τον ποιητή Θωμά Τσαλαπάτη και τον μουσικό παραγωγό και καλλιτέχνη χιπ-χοπ Jeff Gonzalez.
5. Καβάφης: Ένας ποιητής, χιλιάδες αναγνώσεις. Καινοτόμες αφηγήσεις του καβαφικού έργου. Έχετε φανταστεί το «Περιμένοντας τους βαρβάρους» ως θεατρικό έργο; Μπορείτε να σκεφτείτε μια διαφορετική απαγγελία του; Στο εργαστήριο αυτό οι μαθητές χρησιμοποιούν βίντεο, animation και ό,τι άλλο βάλει ο νους σας!
Το εργαστήριο θα πραγματοποιηθεί από τον ποιητή Παναγιώτη Ιωαννίδη και τον σκηνοθέτη Γρηγόρη Χατζάκη.
Ζoom στο παρασκήνιο
Στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού προγράμματος «Ζουμ στο παρασκήνιο» μαθητές ηλικίας 11-17 ετών γνωρίζουν από κοντά τους εικαστικούς που συμμετέχουν στους φετινούς Εικαστικούς Διαλόγους, οι οποίοι έχουν θέμα την ποίηση του Κ.Π. Καβάφη.
Οι μαθητές έρχονται σε επαφή με σύγχρονες μορφές τέχνης (εγκατάσταση, video art) και παρακινούνται να «απαντήσουν» στα έργα των Εικαστικών Διαλόγων με το δικό τους ξεχωριστό τρόπο: συζητούν με τους καλλιτέχνες και καταγράφουν την εμπειρία τους σε κείμενα τα οποία θα εκδοθούν στο δικό τους έντυπο, φωτογραφίζουν και αποτυπώνουν τη δική τους συνάντηση με τον ποιητή.
Ιδρυμα Ωνάση – Θυγατρικό (ΗΠΑ )
To PEN American Center σε συνεργασία με το 'Ιδρυμα Ωνάση (ΗΠΑ) οργανώνουν μείζονα εκδήλωση για τον Κ.Π. Καβάφη η οποία θα πραγματοποιηθεί στις 18 Νοεμβρίου 2013 στο Town Hall της Νέας Υόρκης.
Στην εκδήλωση αυτή, διάσημοι συγγραφείς, μελετητές, ηθοποιοί και καλλιτέχνες, όπως η Ολυμπία Δουκάκη, η Kathleen Turner, ο Orhan Pamuk, ο André Aciman, ο Daniel Mendelsohn, ο Edmund Keeley και άλλοι, θα «συνομιλούν» με το έργο του Καβάφη, σε μια θεατροποιημένη παράσταση με σκοπό να αναδειχθούν η διαχρονικότητα και η οικουμενικότητα του ποιητή.
Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης Το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης σε συνεργασία με το Αρχείο Καβάφη/ Ίδρυμα Ωνάση συμμετέχει στις εκδηλώσεις για το «Έτος Καβάφη» με την έκθεση «Ιδανικές μορφές κι αγαπημένες – Εικονογραφώντας ποιήματα του Καβάφη». Στην έκθεση αυτή γίνεται προσπάθεια υπαινικτικής παρουσίασης του πραγματικού νοήματος ορισμένων σημαντικών ποιημάτων του Καβάφη, που προκύπτει μέσα από το στήσιμο και τη σκηνογραφική σύνθεση.
Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης 27 Νοεμβρίου 2013 – 30 Μαρτίου 2014
*****
