Η Ρωσική Επανάσταση, η ρωμαϊκή κατάκτηση της Ελλάδας και το ελληνικό έθνος-κράτος μπαίνουν στο μικροσκόπιο
Τρία ενδιαφέροντα ιστορικά βιβλία που αξίζει να διαβάσετε
Η «Ανώνυμη» Ρωσική Επανάσταση
Η Ρωσική Eπανάσταση είναι το πιο παρεξηγημένο και παρερμηνευμένο γεγονός στη σύγχρονη ιστορία. Στην «Ανώνυμη» Ρωσική Επανάσταση ο Βρετανός αρχαιολόγος και ιστορικός Neil Faulkner ξεπερνάει τους μύθους και ξεφεύγει από τη μυθοπλασία, θέτοντας στο επίκεντρο της ιστορίας τον ρωσικό λαό που υπήρξε ο αληθινός ήρωας σε αυτή την ταραχώδη περίοδο.
Εκατομμύρια άνθρωποι συναντήθηκαν σε ένα μαζικό κίνημα, διοργάνωσαν δημοκρατικές συνελεύσεις, κινητοποιήθηκαν για μαχητικές ενέργειες και ανέτρεψαν ένα τεράστιο καθεστώς ιδιοκτητών, κερδοσκόπων και πολεμιστών.
Ο Faulkner απορρίπτει τις καρικατούρες του Λένιν και των μπολσεβίκων ως αυταρχικών συνωμοτών ή ως προγόνων της σταλινικής δικτατορίας και ισχυρίζεται ότι η Ρωσική Επανάσταση ήταν έκρηξη της δημοκρατίας και της δημιουργικότητας, ότι συνετρίβη από αιματηρή αντεπανάσταση και ότι αντικαταστάθηκε με μια μορφή γραφειοκρατίας από τον κρατικό καπιταλισμό.
Βασισμένη σε ισχυρές μαρτυρίες από πρώτο χέρι, αυτή η ιστορία σηματοδοτεί την εκατονταετηρίδα της Επανάστασης με την αποκατάσταση της δημοκρατικής ουσίας της, προσφέροντας ένα τέλειο εγχειρίδιο στον σύγχρονο αναγνώστη.
Info:
Neil Faulkner, Η «Ανώνυμη» Ρωσική Επανάσταση
Μετάφραση: Μανουέλα - Έλενα Σκουλά
Εκδόσεις Οξύ
Η κατάκτηση της Ελλάδας από τους Ρωμαίους
Οι Ρωμαίοι εισέβαλαν για πρώτη φορά σε ελληνικό έδαφος το 229 π.Χ. Περίπου εξήντα χρόνια αργότερα όλα είχαν τελειώσει και η Ελλάδα έγινε μια από τις πρώτες Επαρχίες της αναδυόμενης Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ήταν μια απίστευτη διαδρομή – μια σκληρή και καταστροφική κατάκτηση της χώρας στης οποίας την τέχνη, τη φιλοσοφία και γενικότερα τον πολιτισμό χρωστούσαν τόσο πολλά οι Ρωμαίοι.
Η Ρώμη βρήκε την ανατολική Μεσόγειο χωρισμένη σε μια ανισορροπία δυνάμεων μεταξύ τριών μεγάλων βασιλείων: των τριών ελληνιστικών βασιλείων που επιβίωσαν και άνθισαν μετά τους πολέμους του Μεγάλου Αλεξάνδρου και των διαδόχων του: της Μακεδονίας, της Αιγύπτου και της Συρίας.
Εσωτερικές διαμάχες έβγαλαν την Αίγυπτο από την εικόνα, αλλά τα άλλα δύο συρρικνώθηκαν. Έχοντας εξελιχθεί, μετά την κατάκτηση της Καρχηδόνας, στη μοναδική υπερδύναμη της δυτικής Μεσογείου, η Ρώμη επεκτάθηκε και στα ανατολικά, ώσπου ολόκληρη η Μεσόγειος τέθηκε υπό τον έλεγχό της.
Εκτός από τη συναρπαστική στρατιωτική δράση, η ιστορία της κατάκτησης της Ελλάδας από τους Ρωμαίους παίζει σημαίνοντα ρόλο για την ίδια τη Ρώμη και την αυτοκρατορία που δημιούργησε.
Όπως καταδεικνύει ο φιλέλληνας πανεπιστημιακός Ρόμπιν Γουότερφιλντ, οι Ρωμαίοι ανέπτυξαν μια ιδιαίτερα εξελιγμένη μέθοδο κυριαρχίας εξ αποστάσεως επί των Ελλήνων, χρησιμοποιώντας περισσότερο την εξουσία τους και τη διπλωματία παρά τα στρατεύματά τους.
Η παρούσα μελέτη θέτει προκλητικά ερωτήματα για τη Ρώμη και τον πολιτισμό της. Για παράδειγμα, μέχρι ποιου σημείο η ρωμαϊκή κυριαρχία αποτελούσε μια σχεδιασμένη και ηθελημένη πολιτική; Ποιο ήταν αυτό το στοιχείο στην κουλτούρα των Ρωμαίων που τους ωθούσε σε ολοένα και περισσότερες κατακτήσεις; Και πώς επηρεάστηκαν οι Ρωμαίοι διανοούμενοι και καλλιτέχνες από τον αρχαιότερο ελληνικό πολιτισμό τον οποίο οι ίδιο αναγνώριζαν ως ανώτερο;
Info:
Robin Waterfield, Η κατάκτηση της Ελλάδας από τους Ρωμαίους
Μετάφραση: Δημήτρης Σταυρόπουλος
Εκδόσεις Ψυχογιός
1821: Η δημιουργία ενός έθνους-κράτους
Τρεις σημαντικοί ιστορικοί, ο Θάνος Βερέμης, ο Γιάννης Κολιόπουλος και ο Ιάκωβος Δ. Μιχαηλίδης, συμπράττουν και μας παραδίδουν ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο με τίτλο «1821: Η δημιουργία ενός έθνους-κράτους».
H ανεξαρτησία από την Οθωμανική Αυτοκρατορία ήρθε για τους Έλληνες έπειτα από σχεδόν μια δεκαετία σκληρού ένοπλου αγώνα και δοκιμασίας (1821-1830). Η κατακερματισμένη κοινωνία των επαναστατημένων στάθηκε εμπόδιο στον συντονισμό δυνάμεων οι οποίες συγκροτούσαν αντίπαλα δίκτυα, το καθένα με τη δική του ιεραρχία και τους δικούς του ξεχωριστούς στόχους.
Δεν είναι συνεπώς περίεργο ότι μετά τη συνεργασία των δύο πρώτων ετών του Αγώνα ακολούθησαν οι εμφύλιες συγκρούσεις. Παρ' όλα αυτά, η Επανάσταση ανταποκρίθηκε στη βασική φιλοδοξία όσων αγωνίστηκαν: τη δημιουργία ενός ενιαίου, ελεύθερου κράτους.
Το εγχείρημα των τριών ιστορικών αποτελεί συλλογική προσπάθεια μιας σύγχρονης απόδοσης του θεμελιακού για τους νεότερους Έλληνες γεγονότος. Μια απόπειρα συνθετικής προσέγγισης του 1821 και των πρώτων ετών του ελεύθερου κράτους από τρεις κορυφαίους επιστήμονες.
Info:
Θάνος Βερέμης, Γιάννης Κολιόπουλος, Ιάκωβος Δ. Μιχαηλίδης, 1821: Η δημιουργία ενός έθνους-κράτους
Εκδόσεις Μεταίχμιο [κυκλοφορεί στις 8 Νοεμβρίου]
