Μαθήματα για τη ρωσική λογοτεχνία: Γκόγκολ, Γκόρκι, Ντοστογέφσκι, Τολστόι, Τουργκένιεφ, Τσέχοφ

«Κάποτε υπολόγισα ότι η γνωστή και αναγνωρισμένη παγκοσμίως ρωσική λογοτεχνική παραγωγή, ποίηση και πεζογραφία, από τις αρχές του 19ου αιώνα και έπειτα, δεν ξεπερνά τις 23.000 τυπωμένες σελίδες κανονικού μεγέθους. Από την άλλη, η γαλλική ή η αγγλική, λόγου χάριν, λογοτεχνία έχει πίσω της ήδη μια ιστορία αρκετών αιώνων και ουκ ολίγων αριστουργημάτων. Καταλήγω, λοιπόν, στο πρώτο από τα συμπεράσματά μου: Με εξαίρεση ένα μεσαιωνικό μείζον έργο, η ρωσική λογοτεχνία μπορεί πολύ εύκολα να χωρέσει στα στενά όρια ενός περίπου αιώνα – ή έστω λίγο περισσότερο, αν συνυπολογίσουμε και κάποια πιο πρόσφατα έργα μιας κάποιας αξίας. Εν ολίγοις, ένας αιώνας, ο 19ος, υπήρξε αρκετός προκειμένου σε μια χώρα δίχως αυτοφυή λογοτεχνική παράδοση να "παραχθεί" λογοτεχνία υψηλής ποιότητας, με παγκόσμια ακτινοβολία, ικανή να συγκριθεί –σε όλα τα πεδία, με εξαίρεση τον όγκο της– με εκείνη της Γαλλίας ή της Αγγλίας, οι ρίζες των οποίων βρίσκονται πολλούς αιώνες πίσω. Αυτή η αξιοθαύμαστη άνθηση θα ήταν αδύνατη αν η Ρωσία δεν είχε σημειώσει ανάλογη πρόοδο, και μάλιστα ταχύρρυθμη, και σε άλλα πεδία της πνευματικής ζωής – τόσο ώστε να μην υπολείπεται ως προς την πρόοδο αυτή των μεγάλων χωρών της Δύσης. Έχω επίγνωση ότι αυτή η αλματώδης πολιτισμική και πνευματική πρόοδος που σημειώθηκε στη Ρωσία του 19ου αιώνα είναι ελάχιστα γνωστή στη Δύση».
B. N.

«Χάρη στη φαντασία και στο κομψό ύφος του Ναμπόκοφ, οι πανεπιστημιακές παραδόσεις του υπερβαίνουν σαφώς την απλή διδασκαλία και τη μετάδοση γνώσεων· ανάγονται σε απολαυστική εμπειρία».
New Republic

Ο Βλαντίμιρ Ναμπόκοφ γεννήθηκε στην Αγία Πετρούπολη στις 23 Απριλίου του 1899. Η οικογένειά του κατέφυγε στη Γερμανία κατά την Οκτωβριανή Επανάσταση. Ο Ναμπόκοφ σπούδασε γαλλική και ρωσική λογοτεχνία στο Κολέγιο Τρίνιτυ του Κέμπριτζ, από το 1919 έως το 1923, και έζησε στο Βερολίνο (1923-1937) και στο Παρίσι (1937-1940), όπου άρχισε να συγγράφει, κυρίως στα ρωσικά, με το ψευδώνυμο Σίριν.

Το 1940 μετέβη στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου ακολούθησε λαμπρή σταδιοδρομία ως ποιητής, μυθιστοριογράφος, κριτικός και μεταφραστής, ενώ παράλληλα δίδαξε λογοτεχνία στο Στάνφορντ, το Ουέλσλεϋ, το Κορνέλ και το Χάρβαρντ. Η τεράστια επιτυχία του μυθιστορήματος Λολίτα (1955) του επέτρεψε να εγκαταλείψει τη διδασκαλία και να αφοσιωθεί ολοκληρωτικά στο γράψιμο. Το αυτοβιογραφικό Μίλησε, μνήμη (Speak, Memory) πρωτοκυκλοφόρησε το 1967.

Το 1961 εγκαταστάθηκε στο Μοντρέ της Ελβετίας, όπου και πέθανε το 1977. Ο Ναμπόκοφ αναγνωρίστηκε ως ένας από τους μείζονες στιλίστες του 20ού αιώνα, τόσο στη ρωσική όσο και στην αγγλική γλώσσα. Μετέφρασε ο ίδιος στα ρωσικά αρκετά από τα έργα που έγραψε στα αγγλικά και συνεργάστηκε στις αγγλικές μεταφράσεις των πρωτότυπων ρωσικών του έργων.

Από τις Εκδόσεις Πατάκη κυκλοφορούν επίσης τα έργα του: Λολίτα (η υπομνηματισμένη έκδοση, μτφρ.: Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης), Το πρωτότυπο της Λώρας (μτφρ.: Νίνα Μπούρη), Μίλησε, μνήμη (μτφρ.: Γιώργος Βάρσος) και Απόγνωση (μτφρ.: Αύγουστος Κορτώ).

Συγγραφέας: Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ

Μετάφραση: Ανδρέας Παππάς