Ο «Ρωμαίος και Ιουλιέττα» του Σαίξπηρ επανακυκλοφορεί στα ελληνικά

Μόλις κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Gutenberg η εξαντλημένη μετάφραση από τον Διονύση Καψάλη του έργου του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ «Ρωμαίος και Ιουλιέττα». Η μετάφραση εκπονήθηκε και παραστάθηκε το 1995, μετά από παραγγελία του Θεάτρου Κάππα και κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Πατάκη τον Σεπτέμβριο του 1996. Σκηνοθέτης της παράστασης ήταν ο Διαγόρας Χρονόπουλος και πρωταγωνιστούσαν η Ελένη Κούρκουλα και ο Κώστας Σπυρόπουλος.

Το πιο δημοφιλές, αλλά και πιο σύνθετο προϊόν της λυρικής περιόδου του Σαίξπηρ, υπολογίζεται ότι γράφτηκε και παραστάθηκε το 1595-96. Ξεκινά αναπτύσσοντας όλες τις τυπικές προϋποθέσεις μιας ρομαντικής ερωτικής κωμωδίας, αλλά φτάνοντας στη μέση το γαμήλιο όραμα μεταπίπτει άρδην σε τραγωδία.

Στο «Ρωμαίος και Ιουλιέττα», όπως γράφει ο μεταφραστής του και ποιητής Διονύσης Καψάλης «ο Σαίξπηρ εμβαθύνει στις παραδεδομένες λογοτεχνικές συμβάσεις· διασπά τον ηθικό τους πυρήνα και τις αναβαπτίζει στη δυσκολία της πραγματικότητας. Αναδέχεται τις τυπικές συνθήκες του πετραρχικού εγκωμίου και τις εκδραματίζει σε τέτοιο βαθμό ώστε να φέρει στην επιφάνεια το άδηλο βάθος τους και να δημιουργήσει το χώρο μιας καινούριας, για τη λογοτεχνία, ερωτικής γλώσσας».

Πάνω από τέσσερις αιώνες αυτή η ερωτική γλώσσα δεν σταματά να γοητεύει, να εμπνέει θεατρικές παραστάσεις, κινηματογραφικές ταινίες, όπερες, μπαλέτα, τραγούδια, να οδηγεί πλήθος επισκέπτες στο «σπίτι των εραστών της Βερόνα». Γιατί; Ερωτεύεται κανείς πια όπως ο Ρωμαίος και η Ιουλιέττα; «Μα, πώς αλλιώς μπορεί να ερωτευτεί κανείς;», γράφει στην εισαγωγή ο Διονύσης Καψάλης, «έτσι ακριβώς ερωτευόμαστε, εξιδανικεύοντας κάποτε τον έρωτά μας "έως θανάτου"».

«Η πρόκληση για τον μεταφραστή του Σαίξπηρ είναι πώς θα αποδώσει το μεγαλύτερο μέρος, που είναι σε blank verse, δηλαδή σε ιαμβικό πεντάμετρο, και από κει και πέρα όλες τις επιμέρους φόρμες που επινοεί ο Σαίξπηρ για να αποδώσει αυτό που θέλει, είτε είναι στιχάκια, ποιηματάκια, ομοιοκαταληξίες, είτε μεγάλα κομμάτια ομοιοκατάληκτα, πεζό. Και το πεζό πρέπει να είναι σε άλλο τόνο. Πρέπει, λοιπόν, να επινοήσει και ο μεταφραστής κάτι αντίστοιχο για όλα αυτά.», δηλώνει σε συνέντευξή του στην Εύη Μαλλιάρου για το LIFO.gr. ο Διονύσης Καψάλης.

Ο Σαίξπηρ, λέει ο Χάρολντ Μπλουμ, είναι «η πιο πληθωρική αίσθηση της πραγματικότητας που εισέβαλε ποτέ στη λογοτεχνία». «Μεταφράζει αυτόματα τα περιστατικά του βίου μας στη δική του κατορθωμένη γλώσσα, ώστε να μπορούμε να τα νιώσουμε καλύτερα», συμπληρώνει ο Διονύσης Καψάλης. «Είναι η πιο σύνθετη, η πιο υποψιασμένη και η πιο αποτελεσματική γλώσσα την οποία διαθέτει ο σύγχρονος άνθρωπος για να μπορεί να συνομιλεί με τον ανεξιχνίαστο εαυτό του».

Info:

Ουίλλιαμ Σαίξπηρ, Ρωμαίος και Ιουλιέττα

Εισαγωγή και μετάφραση: Διονύσης Καψάλης

Εκδόσεις Gutenberg