Όλα όσα έρχονται φέτος το φθινόπωρο από τις εκδόσεις Πατάκη
Ελληνική και ξένη λογοτεχνία, βιογραφίες και όλα τα υπόλοιπα που θα διαβάσουμε φέτος.
Ξένη Λογοτεχνία
Μηχανές σαν κι εμένα
Ίαν ΜακΓιούαν
Μετάφραση: Κατερίνα Σχινά
Η Βρετανία έχει ηττηθεί στον πόλεμο των Φόκλαντς, η Μάργκαρετ Θάτσερ δίνει μάχη με τον Τόνυ Μπεν για την εξουσία και ο Άλλαν Τιούρινγκ επιφέρει επαναστατική τομή στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης. Σε έναν κόσμο όχι ακριβώς όμοιο με τον δικό μας, δυο εραστές θα περάσουν μια δοκιμασία που υπερβαίνει τα όρια της κατανόησης και της αντοχής τους.
Το Μηχανές σαν κι εμένα εκτυλίσσεται σε ένα εναλλακτικό Λονδίνο της δεκαετίας του 1980. Ο Τσάρλυ, ένας τριαντάχροςνος ανθρωπολόγος που δοκιμάζει την τύχη του στο χρηματιστήριο αποφεύγοντας συνειδητά την εργασία πλήρους απασχόλησης, είναι ερωτευμένος με τη Μιράντα, μια έξυπνη φοιτήτρια που κρύβει ένα τρομερό μυστικό.
Όταν ο Τσάρλυ κληρονομεί ένα σεβαστό ποσό, αγοράζει τον Άνταμ, ένα από τα πρώτα ανδροειδή που αναπαράγουν πιστά το σώμα και τις νοητικές λειτουργίες του ανθρώπου, και με τη βοήθεια της Μιράντας σχεδιάζει την προσωπικότητά του. Το σχεδόν τέλειο ανδροειδές που προκύπτει είναι ωραίο, δυνατό, και ευφυές. Σύντομα θα σχηματιστεί ένα ερωτικό τρίγωνο ανάμεσα στον Τσάρλυ, στην Μιράντα και στον Άνταμ, φέρνοντάς τους αντιμέτωπους με ένα βαθύ ηθικό δίλημμα.
Στο νέο, ανατρεπτικό του μυθιστόρημα ο Ίαν ΜακΓιούαν θέτει το ερώτημα αν μια μηχανή μπορεί να κατανοήσει την ανθρώπινη καρδιά ή αν, τελικά, εκείνοι από τους οποίους λείπει η κατανόηση και η ενσυναίσθηση είναι οι άνθρωποι.
Με λένε Κόκκινο
Ορχάν Παμούκ
Μετάφραση: Στέλλα Βρεττού
Η σύγκρουση εκσυγχρονισμού και παράδοσης κυριαρχεί και σε αυτό το μυθιστόρημα του Ορχάν Παμούκ. ΄Εργο στοχαστικό, με συναρπαστική αστυνομική πλοκή, αλλά και έρωτες, το βιβλίο αυτό αποτελεί τη «μεγαλύτερη και πιο εντυπωσιακή μάχη στον εσωτερικό ανατολικό-δυτικό πόλεμο που μαίνεται στην ψυχή του συγγραφέα», σύμφωνα με τους ξένους κριτικούς.
1590. Κωνσταντινούπολη. Ο Σουλτάνος αναθέτει κρυφά στους μικρογράφους του να του κατασκευάσουν ένα πολύ σημαντικό βιβλίο - δοξαστικό της αυτοκρατορίας και της ζωής του. Όμως αυτό το βιβλίο θα είναι διαφορετικό από τ' άλλα, επειδή οι μικρογράφοι θα προσπαθήσουν να υιοθετήσουν μεθόδους και τεχνοτροπίες φράγκικες, εγχείρημα πολύ επικίνδυνο εκείνη την εποχή του άκρατου φονταμενταλισμού.
Όταν ένας από τους μικρογράφους δολοφονείται, ο Αρχιμικρογράφος και δάσκαλός τους αναγκάζεται ν' αποκαλύψει τον δολοφόνο. 'Aραγε ο δολοφονημένος μικρογράφος ήταν θύμα επαγγελματικού ανταγωνισμού, ερωτικής αντιζηλίας ή θρησκευτικού φανατισμού; Ίσως η αλήθεια κρύβεται σε κάποια από τις μισοτελειωμένες ζωγραφιές...
«Η παράνοιά μας, η ανασφάλειά μας, οι εύθραυστες σχέσεις με τη Δύση, η εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας με τόσο διαφορετικές ιδεολογίες γύρω μας -για όλα αυτά γράφω», λέει σε συνέντευξή του ο Ορχάν Παμούκ, που οι Ευρωπαίοι και οι Αμερικανοί κριτικοί δεν διστάζουν να τον συγκρίνουν με τους Ντοστογιέφσκι, Μπαλζάκ, Σταντάλ, Φόκνερ, Καλβίνο και Ρούσντι.
Η Φράννυ και ο Ζούι
Τζ. Ντ. Σάλιντζερ
Μετάφραση: Αθηνά Δημητριάδου
Η αριστουργηματική νουβέλα του Σάλιντζερ, σε καινούρια μετάφραση από την Αθηνά Δημητριάδου. Εκδόθηκε το 1961 και περιγράφει τρεις ημέρες από τη ζωή δύο αδελφών, στα είκοσι κάτι τους χρόνια, τον Νοέμβριο του 1955. Δυο αδέλφια, δυο παιδιά-θαύματα, που αναζητούν εναγωνίως τη θέση τους στον κόσμο και συνεχίζουν τον προβληματισμό του Χόλντεν Κόλφιλντ στον Φύλακα στη σίκαλη.
Για τη ρωσική λογοτεχνία: Τσέχοφ, Ντοστογέφσκι, Τουργκένιεφ, Γκόγκολ, Γκόρκι
Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ
Μετάφραση: Ανδρέας Παππάς
Ο Ναμπόκοφ, προσεγγίζοντας το έργο των μεγάλων Ρώσων συγγραφέων (Γκόγκολ, Τουργκένιεφ, Γκόρκι, Ντοστογέφσκι, Τολστόι, Τσέχοφ), βρίσκεται στο στοιχείο του. Αναλύοντας την πλοκή αλλά και τους χαρακτήρες κορυφαίων έργων, με τη γνώση και την επάρκεια του ανθρώπου που γνωρίζει καλά τη Ρωσία του 19ου αιώνα, ο Ναμπόκοφ αποδεικνύει πως, εκτός από μείζων συγγραφέας, υπήρξε και εξαιρετικός κριτικός και δάσκαλος.
Για τις γάτες
Τσαρλς Μπουκόβσκι
Γιώργος Λαμπράκος
Ένα αποκαλυπτικό πορτρέτο ενός πολύ ιδιαίτερου συγγραφέα και της εφ' όρου ζωής σχέσης με τα ζώα, τα οποία θεωρούσε τους πιο καλούς δασκάλους του. Ο Τσαρλς Μπουκόβσκι πίστευε πως οι γάτες έχουν κάτι το μαγευτικό. Τις θεωρούσε πλάσματα με αντίληψη, που με το διαπεραστικό τους βλέμμα εισχωρούν βαθιά μες στην ύπαρξή μας. Οι γάτες βλέπουν μέσα μας, οι γάτες είναι πολύ σημαντικές.
Αστείο, συγκινητικό, σκληρό και τρυφερό, το Για τις γάτες ανθολογεί τις σκέψεις του καταξιωμένου συγγραφέα για τα ζώα που τόσο θαύμαζε. Συγχρόνως βλέπουμε αυτά τα πλάσματα στην πιο αδίστακτη και ανθεκτική φάση τους: είναι μαχητές, κυνηγοί και επιζώντες, που απαιτούν το δέος και τον σεβασμό, έτσι όπως γαντζώνονται στον κόσμο γύρω τους.
Ελληνική Λογοτεχνία
Πύλη εισόδου
Μάρω Δούκα
Στο καινούριο μυθιστόρημα της Μάρως Δούκα μια γυναίκα μιλάει, ονειρεύεται, θυμάται.
Απόσπασμα από το βιβλίο:
«Δεν τους έχεις ακούσει; Πολύ απλό, σου λένε με χαμογελαστή ταπεινότητα, εγώ είμαι έξυπνος, να είσαι κι εσύ έξυπνος, ποιος σου φταίει, αν εσύ είσαι βλάκας και φτωχός και κακομοίρης, ποιος σου φταίει; Γιατί αρνείσαι, πες μου, να είσαι κι εσύ έξυπνος; Να είσαι επιτυχημένος; Να έχεις στόχους αμετατόπιστους, να είσαι, για παράδειγμα, αστροφυσικός; Να βγαίνεις και στα κανάλια κάθε τόσο και να το λες και να το ξαναλές, με βλέπετε εμένα; Ξέρετε ποιος είμαι εγώ; Τους ακούω και αναρωτιέμαι αν τα πιστεύουν και τα λένε ή μήπως απαγγέλλουν και αυτοί το ποιηματάκι τους.
Όλοι, σαν τους επαίτες στο Μετρό, το έχουμε ανάγκη, ως φαίνεται, το ποιηματάκι μας. Θα μπορούσε κανείς να το πιστέψει ότι εγώ με το φτωχό, το ανήμπορο το μυαλουδάκι μου μελέτησα τον γρίφο του Αϊνστάιν με τόση αυτοσυγκέντρωση, που αποστήθισα τη λύση του; Και ήταν τόσο απλή! Τι άλλο να πω; Πριν από δεκατρείς μέρες ήταν και η Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων. Κάθισα να ακούσω και πολύ λυπήθηκα. Η μια δίπλα στην άλλη οι πληροφορίες, οι αριθμοί, δεν είναι για καρπούζια, δεν είναι για πατάτες οι αριθμοί, εσύ που ξέρεις τα πολλά μπορείς να το φανταστείς; Κάθε λεπτό, λέει, είκοσι άνθρωποι αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους».
Το λούνα παρκ στο Μτατσμίντα
Σώτη Τριανταφύλλου
Μτατσμίντα είναι λόφος στην Τιφλίδα απ' όπου φαίνεται η πόλη είναι το τρίτο βιβλίο μιας τριλογίας: Η ιστορία στο «Εργοστάσιο των μολυβιών» αρχίζει πριν από την επανάσταση των μπολσεβίκων και τελειώνει πριν από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο· στις «Σπάνιες γαίες» το ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο είναι η βορειοδυτική Ρωσία στα χρόνια του Στάλιν· σ'αυτό το τρίτο μυθιστόρημα, η πλοκή τοποθετείται στη δεκαετία του 1980, στις τελευταίες μέρες της σοβιετικής Γεωργίας.
Πρόκειται για την ιστορία της Ιρίνας Νοζάντζε, νεαρής δημοσιογράφου σε εφημερίδα της Τιφλίδας που ερευνά «με καυκασιανό πείσμα» τα γεγονότα μιας αεροπειρατείας μέσα σ' ένα περιβάλλον αδιαφορίας και κρυψίνοιας. Στο μεταξύ, άλλα γεγονότα της ζωής της (θάνατοι, χωρισμοί, απογοητεύσεις, μικρές καθημερινές ανακαλύψεις) και της χώρας ολόκληρης (το πυρηνικό δυστύχημα στο Τσέρνομπιλ, το άνοιγμα του Γκορμπατσόφ και ο αντίκτυπός του) γίνονται αιτία να αλλάξει η ιδέα που είχε για τον κόσμο και για τον εαυτό της.
Οι ρετσίνες του βασιλιά
Ισίδωρος Ζουργός
Κάποιο απόγευμα του φθινοπώρου ένας ηλικιωμένος άντρας κάνει την εμφάνισή του στο χωριό. Μερικοί τον αναγνωρίζουν και ισχυρίζονται πως τον είχαν δει τον προηγούμενο χειμώνα να επιθεωρεί τις εργασίες στον πύργο, αυτόν που στέκεται στο τέρμα της μεγάλης ανηφόρας.
Οι Ρετσίνες του Βασιλιά είναι ένα μυθιστόρημα νόμισμα. Στη μια του όψη ένας αναμαλλιασμένος γέροντας που κάποτε ήταν βασιλιάς. Στην άλλη ένας κοιλαράς που μοιάζει να είναι ο Γαργαντούας ή ένας γεωργός που χαμογελάει βαστώντας στο χέρι ένα κρασοπότηρο. Ο αφηγητής στρίβει το νόμισμα στον αέρα κι αυτό καθώς περιστρέφεται φανερώνει μέσα από γράμματα και μυστικά οικογενειακές ιστορίες και εικόνες μιας χώρας αμήχανης, βουτηγμένης στην ανεργία και στη νέα μετανάστευση.
Λόγω τιμής
Μιρέλα Παπαοικονόμου
Η διασκευή του ομώνυμου σίριαλ σε μυθιστόρημα από τον Βασίλη Τσακίρογλου.
Πικρία χώρα
Κωνσταντία Σωτηρίου
Το «Πικρία χώρα» πρόκειται να κυκλοφορήσει το φθινόπωρο από τις Εκδόσεις Πατάκη και με αυτό συμπληρώνεται μια τριλογία για τις γυναίκες της Κύπρου (προηγήθηκαν τα Η Αϊσέ πάει διακοπές [2015] και Φωνές από χώμα [2017], και τα δύο από τις Εκδόσεις Πατάκη).
Η Κωνσταντία Σωτηρίου είναι η νικήτρια του Βραβείου Διηγήματος της Κοινοπολιτείας 2019. Το Βραβείο Διηγήματος της Κοινοπολιτείας, το οποίο διοργανώνεται για όγδοη χρονιά, απονέμεται ετησίως στο καλύτερο σύντομο αδημοσίευτο μυθοπλαστικό έργο (2.000 – 5.000 λέξεις) από την Κοινοπολιτεία και είναι το μοναδικό διεθνές βραβείο στο οποίο οι συμμετοχές μπορούν να υποβληθούν σε διάφορες γλώσσες ̶ αγγλικά, ελληνικά, κινέζικα, μαλαϊκά, μπεγκάλι, πορτογαλικά, σαμόα, σουαχίλι, ταμίλ και τουρκικά.
Το τραγούδι του πατέρα
Θεόδωρος Γρηγοριάδης
Τη δεκαετία του εξήντα, σε ένα καπνοχώρι του Παγγαίου τρεις νέοι αγρότες, προσφυγόπουλα και κανταδόροι στις γειτονιές των κοριτσιών, φτιάχνουν ένα μουσικό Τρίο, κιθάρα, ακορντεόν και βιολί, κατά τα πρότυπα των πετυχημένων διεθνών και ελληνικών Τρίο. Αρχίζουν να παίζουν στους γάμους του χωριού και να κερδίζουν ένα μεροκάματο παραπάνω. Η φήμη τους σταδιακά μεγαλώνει στα μέρη τους, ειδικά όταν θα πρωτοπαίξουν ισπανόφωνα τραγούδια αλλά και όταν θα γράψουν το δικό του τανγκό. Ονειρεύονται μια καριέρα παραπέρα, όμως είναι ερασιτέχνες και δεμένοι με τον κάμπο και τις υποχρεώσεις τους.
Η αφήγηση του συγγραφέα Θεόδωρου Γρηγοριάδη, επικεντρώνεται στην πλευρά του δικού του πατέρα, του κιθαρίστα του τρίο και, μέσα από μνήμες και σημερινές συνομιλίες, προσπαθεί να ανασυνθέσει την πορεία των τριών φίλων και το κλίμα της εποχής που το έζησε και ο ίδιος στα παιδικά του χρόνια ακολουθώντας αρκετές φορές το Τρίο στα γλέντια τους στις νυφιάτικες αυλές.
Συγκινητική διήγηση, φόρος τιμής σε μια γενιά που πάλεψε να ορθοποδήσει δημιουργώντας από το ελάχιστο, που τόλμησε να ονειρευτεί και να ρισκάρει στηριζόμενη στο κέφι και στην ελπίδα.
Ντοκουμέντα-βιογραφίες-μαρτυρίες
Αναμνήσεις ενός μολυβένιου στρατιώτη
Γιώργος Μαυρογορδάτος
Όταν ήμουν παιδί, ένα από τα αγαπημένα μου παραμύθια ήταν Ο μολυβένιος στρατιώτης του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν. Μπορώ τώρα να εξηγήσω την ταύτισή μου με τον μολυβένιο ήρωα του παραμυθιού. Δεν θα μπορούσα όμως ποτέ να είχα φανταστεί ότι η πανεπιστημιακή μου σταδιοδρομία θα ταίριαζε ειδικά με το ταξίδι του μολυβένιου στρατιώτη στον υπόνομο.
Σ' αυτό το βιβλίο περιγράφω όσα έζησα στο πανεπιστήμιο, πρώτα ως φοιτητής, ύστερα ως καθηγητής, διατηρώντας όμως τις ίδιες αντιλήψεις. Αναλύω πώς παραμορφώθηκαν αυτά για τα οποία αγωνίστηκα ως φοιτητής, όπως το πανεπιστημιακό άσυλο και η συμμετοχή των φοιτητών στη διοίκηση.
Ως καθηγητής μετά το 1982 αισθανόμουν λιγότερο ασφαλής στους ίδιους ακριβώς πανεπιστημιακούς χώρους από όσο αισθανόμουν ως φοιτητής μέχρι το 1967. Ως καθηγητής μετά το 1982 χρειαζόταν επίσης να προασπίζω την ακαδημαϊκή μου ελευθερία περισσότερο συχνά παρά ως φοιτητής πριν από το 1967.
Πέρα από την κριτική, το βιβλίο παρουσιάζει εμπειρίες και προτάσεις ειδικά για τη διδασκαλία, στην οποία αφοσιώθηκα. Με συνάρπαζε και με συγκινούσε πάντα ιδιαίτερα η περίπτωση παιδιών από φτωχότερες και στερημένες οικογένειες, ιδίως της επαρχίας. Απορούσα και θαύμαζα από ποιο μυστηριώδες και αναλλοίωτο καλούπι είχαν βγει τόσο άφθαρτα τα παιδιά αυτά, σαν να μην είχαν μεσολαβήσει τόσα δίσεκτα χρόνια από την εποχή που είχα παρόμοιους συμφοιτητές. Γι' αυτά τα παιδιά θα έκανα τα πάντα.- Γιώργος Μαυρογορδάτος
«Κοντά στον αιώνα»: Συνομιλώντας με την κόρη μου, Κατερίνα
Χάρης Λυμπερόπουλος-Κατερίνα Λυμπεροπούλου
Ήταν λίγο πριν το ξεκίνημα του 2000 όταν, αυθόρμητα, χωρίς να το πολυσκεφθώ, πάτησα το REC του δημοσιογραφικού κασετοφώνου μου για να παραμείνει καταγεγραμμένη στη μαγνητική της ταινία η ιστορία του πιο «δικού μου» ανθρώπου που πήρα συνέντευξη ποτέ: του πατέρα μου.
Δεν είχα κανέναν στόχο παρά μόνο να μην σκορπιστούν στη λήθη οι μνήμες ενός Αθηναίου αθλητή, δημοσιογράφου και κοσμοπολίτη, αυτόπτη μάρτυρα των σημαντικότερων γεγονότων του 20ού αιώνα. Από τους βαλκανικούς αγώνες στίβου του 1932 στο Καλλιμάρμαρο όπου προπολεμικοί αθλητές τού έριξαν, παιδάκι 10 ετών, τον σπόρο του κλασσικού αθλητισμού, έως τον 31ο Κλασσικό Μαραθώνιο της Αθήνας το 2013 όπου είδε την κόρη του, Γκρέτα, την αδερφή μου, να του αφιερώνει τον τερματισμό της.
Οι συνομιλίες αυτές με τον πατέρα μου συνεχίστηκαν σε σχετικά τακτά χρονικά διαστήματα, αλλά χωρίς συστηματική βάση, για περίπου δεκαπέντε χρόνια.
Οι απομαγνητοφωνήσεις ξετύλιξαν το νήμα της ζωής ενός ανθρώπου που με «διαβατήριο» τη γοητευτική εξωτερική εμφάνισή του, τις αθλητικές επιδόσεις του και μια εκ γενετής αυτοπεποίθηση εκτινάχθηκε πολύ μακρύτερα απ' ό,τι θα περίμενε κανείς γι' αυτό το παιδί της μεσοαστικής συνοικίας της Πλάκας.
Στις μαρτυρίες αυτές θα συναντήσει κανείς μνήμες από «πρώτο χέρι» για κορυφαίες προσωπικότητες του περασμένου αιώνα. Από τον Γρηγόρη Λαμπράκη συναθλητή του στο άλμα εις μήκος –Πανελληνιονίκης ο πατέρας μου, Βαλκανιονίκης ο Λαμπράκης– έως τον Τίτο της Γιουγκοσλαβίας. Κι από τον Νάσο Μπότση –τον εκδότη της «Απογευματινής» με τον οποίο μπόρεσε να κάνει την επανάσταση στον ελληνικό Τύπο παρουσιάζοντας για πρώτη φορά ένθετο αθλητικό τετρασέλιδο μέσα σε πολιτική εφημερίδα– έως την ανταπόκρισή του για τους Μαύρους Πάνθηρες του 1968, που ύψωσαν τις γροθιές τους για τα δικαιώματα των μαύρων σε μια από τις συγκλονιστικότερες στιγμές των Ολυμπιακών Αγώνων του 20ού αιώνα.
Όλα αυτά εξιστορούνται με φόντο την εξέλιξη κι αλλαγή της Αθήνας του μεσοπολέμου, των Δεκεμβριανών, των μεταπολεμικών δεκαετιών, της μεταπολίτευσης και της «Αλλαγής»: οι πολιτικές εξελίξεις, αλλά και τα στέκια, οι συνήθειες, η βραδινή ζωή.
Ένα αστικό καρδιογράφημα της Αθήνας του περασμένου αιώνα.- Από τον Πρόλογο της Κατερίνας Χ. Λυμπεροπούλου
Αλέξανδρος Μασσαβέτας, Η Τρίτη Ρώμη. Μόσχα κατά Κωσταντινουπόλεως. Η προσπάθεια ρωσικής επιβολής στον ορθόδοξο κόσμο.
Η πρόσφατη "διακοπή της κοινωνίας" ανάμεσα στη Μόσχα και την Κωνσταντινούπολη, με αφορμή τη δημιουργία αυτοκέφαλης εκκλησίας στην Ουκρανία, άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο σε μια παλιά διαμάχη γύρω από την πρωτοκαθεδρία στον ορθόδοξο κόσμο.
Οι φιλοδοξίες της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας να αντιποιηθεί τα πρωτεία του Οικουμενικού Πατριαρχείου ανάγονται στον 15ο αιώνα. Η Ρωσική εκκλησία είναι η πλουσιότερη ανάμεσα στις ορθόδοξες εκκλησίες και εκείνη με τον μεγαλύτερο αριθμό πιστών; υπήρξε για αιώνες η μόνο ορθόδοξη εκκλησία που δεν περιήλθε υπό μουσουλμανική κυριαρχία. Απέκτησε έτσι έναν προεξόχως πολιτικό ρόλο, ταυτιζόμενη με τους στόχους της ρωσικής εθνικής πολιτικής. Το κράτος τη χρησιμοποίησε, τόσο επί τσαρικής όσο και επί σοβιετικής περιόδου, ως φορέα εκρωσισμού στο εσωτερικό και ως εργαλείο ήπιας ισχύος και πολιτιστικής επιρροής στο εξωτερικό.
Την μετασοβιετική εποχή η δημιουργία ανεξαρτήτων κρατών από τις μη ρωσικές εθνότητες της ΕΣΣΔ οδήγησε στη δημιουργία ανεξαρτήτων από τη Μόσχα ορθοδόξων εκκλησιών, υπαγομένων στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Η εξέλιξη αυτή αναζωπύρωσε τον προαιώνιο ανταγωνισμό μεταξύ των δύο κέντρων, του οποίου η σημερινή "Ουκρανική κρίση" είναι ο τελευταίος γύρος.
