«Περί βεβαιότητος»: Οι στοχασμοί του Λούντβιχ Βίττγκενσταϊν πάνω στη γλώσσα, τη λογική και τη ζωή

Μόλις κυκλοφόρησε από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης το σημαντικό έργο του Αυστριακού αναλυτικού φιλοσόφου Λούντβιχ Βίττγκενσταϊν «Περί βεβαιότητος», σε μετάφραση Μιλτιάδη Ν. Θεοδοσίου, ο οποίος υπογράφει και την εισαγωγή.

Ο Λούντβιχ Βίττγκενσταϊν (1889-1951), που κατά τη διάρκεια της ζωής του η μόνη φιλοσοφική διατριβή που δημοσίευσε ήταν το Tractatus Logico-Philosophicus στρέφοντας για πρώτη φορά τη φιλοσοφία στην ανάλυση της γλώσσας, θεωρείται ένας από τους επιδραστικότερους φιλοσόφους του εικοστού αιώνα.

Το «Περί βεβαιότητος» αποτελείται από μια σειρά σημειώσεων που κράτησε ο φιλόσοφος τους τελευταίους δεκαοκτώ μήνες της ζωής του. Υπό την επιμέλεια δύο εκ των τριών κληρονόμων του, οι σημειώσεις αριθμήθηκαν και εκδόθηκαν σε δίγλωσση έκδοση το 1969 με τίτλο επιλογής των επιμελητών, «Über Gewißheit – On Certainty», σε αγγλική μετάφραση των Άνσκομπ και Ντένις Πωλ. Επανεκδόθηκαν το 1974 σε αναθεωρημένη έκδοση με τον ίδιο τίτλο.

Μολονότι υπό μία έννοια ο τίτλος είναι παραπλανητικός λόγω της μονομέρειάς του, το «Περί βεβαιότητος» έχει δικαίως χαρακτηριστεί ως έργο πάνω στη γνωσιολογία, έργο το οποίο εγκαινιάζει νέες γραμμές σκέψης πάνω στις έννοιες της γνώσης, της αμφιβολίας και της δικαιολόγησης των πεποιθήσεων.

Αλλά και ανεξάρτητα από τη συμβολή του στην άρθρωση γνωσιοθεωρητικών θέσεων, το βιβλίο αποτελεί σαφώς το τρίτο αριστούργημα του Βίττγκενσταϊν (μετά το «Τρακτάτους»  και τις «Φιλοσοφικές έρευνες»), επεκτείνοντας και διευρύνοντας τους βιττγκενσταϊνικούς στοχασμούς πάνω στη γλώσσα, τη λογική και την ανθρώπινη ζωή.

Ο πλούτος των παρατηρήσεων, η φιλοσοφική γονιμότητα των ερωτήσεων και των διαφορετικών απαντήσεων, αλλά και η ποικιλία των θεματικών που θίγονται στις σημειώσεις αυτές, όχι μόνο επιβεβαιώνουν έναν τέτοιο χαρακτηρισμό αλλά επιτρέπουν επίσης στον αναγνώστη να παρακολουθήσει την πορεία της σκέψης ενός μεγάλου φιλοσόφου.

Στις σημειώσεις αυτές θίγονται οι προβληματικές του ιδεαλισμού και του σκεπτικισμού, η έννοια και ο ρόλος της αμφιβολίας, η έννοια της γνώσης και η θεμελίωσή της, η έννοια της δικαιολόγησης και της τεκμηρίωσης των εμπειρικών πεποιθήσεων, όπως και πολλά άλλα γνωσιολογικά ζητήματα, πέρα από την εμβληματική έννοια της βεβαιότητας, που καταλαμβάνει μεγάλο μέρος των φιλοσοφικών ερευνών του βιβλίου.

Info:

Λούντβιχ Βίττγκενσταϊν, Περί βεβαιότητος

Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης

Εισαγωγή-μετάφραση: Μιλτιάδης Ν. Θεοδοσίου