Σύνορα, Κυριαρχία, Γραμματόσημα | Οι μεταβολές του ελληνικού εδάφους, 1830-1947
Το γραμματόσημο, ελληνικό και ξένο, αποτελεί ένδειξη και μέσο άσκησης εξουσίας, κατοχής ή κυριαρχίας του εδάφους που έγινε -ή δεν έγινε- ελληνικό.
Πώς αποτυπώνεται η ιστορική πραγματικότητα σε κάτι τόσο μικρό, όσο ένα γραμματόσημο;
Εικόνες και χάρτες με ισχυρούς συμβολισμούς σε ένα «ευτελές» τεκμήριο ταξιδεύουν στον κόσμο μεταφέροντας εθνικά μηνύματα.
Αυτά τα ζητήματα πραγματεύεται η νέα έκδοση του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη Σύνορα, Κυριαρχία, Γραμματόσημα. Οι μεταβολές του ελληνικού εδάφους, 1830-1947, έργο του κ. Κωνσταντίνου Τσιτσελίκη, καθηγητή Διεθνούς Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.
Η Ελλάδα παρουσιάζει πλούσια ανάπτυξη της εδαφικής κυριαρχίας μετά την έκρηξη της Επανάστασης το 1821 και την ίδρυση του κράτους το 1830. Η μελέτη εξετάζει στη γενεαλογία των εδαφικών μεταβολών της Ελλάδας και τη συμβολοποίησή τους μέσω του γραμματοσήμου. Η ταξινόμηση και η διαχρονική συσχέτιση των περιπτώσεων γίνεται με κριτήριο τον βίαιο ή τον ειρηνικό τρόπο κτήσης του εδάφους, την επιτυχία ή την αποτυχία της εδαφικής μεταβολής, τη μονιμότητά της, την παρένθετη μεταβολή, την αλλοίωση ή την ακύρωση της κυριαρχίας του ελληνικού κράτους από ξένη κατοχή και κυριαρχία, την εδαφοποίηση πολιτικής μη κρατικής εξουσίας, την κατοχή ξένου εδάφους, την εξωχώρια ελληνική στρατιωτική παρουσία ή την ξένη στρατιωτική φίλια παρουσία στην Ελλάδα. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, το γραμματόσημο και η ταχυδρομική σφραγίδα παρακολουθούν και εκφράζουν τις μεταβολές της εξουσίας που καθορίζουν το έδαφος και τους ανθρώπους.
Από το 1830 μέχρι το 1947, η ελληνική επικράτεια, αναπτύχθηκε με γοργούς ρυθμούς, χωρίς όμως απόλυτες βεβαιότητες. Συνήθως, τα σύνορα της Ελλάδας κατοχυρώθηκαν επιτυχημένα και μόνιμα, άλλες όμως φορές, χαράχθηκαν περιστασιακά ή ατελέσφορα. Πάντα συσχετίστηκαν με το πρόγραμμα της εθνικής ομογενοποίησης και της εθνικής ολοκλήρωσης, αλλά και με τις γεωστρατηγικές επιδιώξεις των Δυνάμεων. Κατοχή, κυριαρχία, συγκυριαρχία, συνθέτουν το περίπλοκο σχήμα της γενεαλογίας μιας θυελλώδους και αιματηρής περιπέτειας που διατρέχει την ελληνική επικράτεια πριν πάρει τη μορφή που γνωρίζουμε σήμερα.
Το γραμματόσημο, ελληνικό και ξένο, αποτελεί ένδειξη και μέσο άσκησης εξουσίας, κατοχής ή κυριαρχίας του εδάφους που έγινε -ή δεν έγινε- ελληνικό. Ισχυρό σύμβολο και μήνυμα για το ποιος ασκεί τον πολιτικό και θεσμικό έλεγχο επί του εδάφους , το γραμματόσημο, όπως και η ταχυδρομική σφραγίδα, συνδέεται με κάθε γωνιά της ελληνικής επικράτειας που βρέθηκε κάποτε από την μία ή την άλλη πλευρά της συνοριακής γραμμής..
Η παρούσα έκδοση εντάσσεται στις δραστηριότητες του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας 1821-2021.
