Αἴολος, φίλος ἀθανάτοισι θεοῖσι στο Ωδείο Ακροπόλεως Ρόδου

Την Παρασκευή 27 και το Σάββατο 28 Αυγούστου 2021, στις 20:00, στο Ωδείο Ακροπόλεως Ρόδου, το κουιντέτο πνευστών «Αίολος» και ο ηθοποιός Τηλέμαχος Κρεβάικας παρουσιάζουν μια παράσταση αφιερωμένη στην μουσική των ανέμων. Η παράσταση εντάσσεται στο πρόγραμμα 2021 του θεσμού «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός» του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Οι καλλιτέχνες θα ερμηνεύσουν τέσσερα νέα έργα για αφηγητή και κουιντέτο πνευστών – αναθέσεις του Κέντρου Ελληνικής Μουσικής σε τέσσερις διαπρεπείς  Έλληνες συνθέτες.  Το Ωρολόγιο του Κυρρήστου του Γιώργου Σταματόπουλου,  το 36°26'24"N   28°12'42"E  του Σάββα Τσιλιγκιρίδη,  ο Βορέας Κελαδεινός του Παναγιώτη Λιαρόπουλου και το Πεντάνεμον του Μηνά Ι. Αλεξιάδη, είναι τα έργα που θα ακουστούν για πρώτη φορά και αντλούν την έμπνευσή τους από κείμενα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας που σχετίζονται με τον Αίολο και τους ανέμους που κρατούσε στον ασκό του. Το πρόγραμμα συμπληρώνεται από τη σουίτα της όπερας Βορεάδες του Jean-Philippe Rameau σε μεταγραφή για κουιντέτο πνευστών από τον Γιάννη Τσελίκα.

Την επιλογή των κειμένων έκανε ο φιλόλογος Αγαμέμνων Τσελίκας.

Πρόκειται για πέντε μοναδικές μουσικές συνθέσεις που εμπνέονται, κάθε μια με τον δικό της τρόπο, από τους ανέμους: τους Βορεάδες, το μνημείο των (οκτώ) Αέρηδων στην Πλάκα, τους ομηρικούς ανέμους, αλλά και τον Ζέφυρο, τον Λεβάντε, την 'Οστρια, τον Σιρόκο και τον Βοριά, αναδεικνύοντας, μέσω της μουσικής, τον διαχρονικά καθοριστικό ρόλο των ανέμων στη ζωή των ανθρώπων.

ΤΑ ΕΡΓΑ

Jean-Philippe Rameau: Οι Βορεάδες

σουίτα από την όπερα σε μεταγραφή για κουιντέτο πνευστών του Γιάννη Τσελίκα

Η λυρική τραγωδία Oι Βορεάδες του Jean-Philippe Rameau (1683-1764) βασίζεται στον μύθο του Άβαρι του Υπερβόρειου. Με τον Άβαρι είναι ερωτευμένη η πριγκίπισσα της Βακτρίας, Αλφίς, ωστόσο σύμφωνα με τις παραδόσεις του τόπου της θα πρέπει να παντρευτεί μόνο κάποιο απόγονο του Βορέα. Όταν παραιτείται από τον θρόνο, ο Βορέας εκνευρισμένος την απαγάγει. Εμφανίζεται όμως ο Απόλλων ως από μηχανής θεός και αποκαλύπτει ότι ο Άβαρις είναι γιος του Βορέα, οπότε μπορεί να παντρευτεί την αγαπημένη του χωρίς κανένα εμπόδιο. Τα τέσσερα μέρη της σουίτας από την όπερα Οι Βορεάδες σε μεταγραφή για κουιντέτο πνευστών του Γιάννη Τσελίκα, είναι αυτά όπου ο Ramaeu περιγράφει τους ανέμους. Τη μουσική θα πλαισιώσει απόσπασμα από το δεύτερο βιβλίο της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη το οποίο αναφέρεται στον Άβαρι και τους Υπερβόρειους και το οποίο αποτέλεσε μία από τις πηγές έμπνευσης για τη δημιουργία της όπερας.

Γιώργος Σταματόπουλος: Το Ωρολόγιον του Κυρρήστου

Το Ωρολόγιον του Κυρρήστου για κουιντέτο πνευστών και αφηγητή είναι εμπνευσμένο από το μνημείο των Αέρηδων στην Πλάκα που φέρει το ίδιο όνομα, το οποίο ανεγέρθηκε από τον Έλληνα αστρονόμο Ανδρόνικο περίπου το 100 π.Χ. Αποτυπώνει μουσικά τον καθένα από τους οκτώ Αέρηδες που απεικονίζονται στο γνωστό μνημείο, διαφοροποιώντας τους μεταξύ τους, καθώς ο καθένας από αυτούς είχε τα δικά του χαρακτηριστικά ως προς την προέλευση, την ένταση, το συσχετισμό με τις εποχές αλλά και τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Ταυτόχρονα σκοπός είναι να αναδειχθεί το στοιχείο που τους ενώνει, αυτό του αέρα, δημιουργώντας μια συμπαγή μουσική γλώσσα που δίνει ομοιογένεια στο έργο.

Σάββας Τσιλιγκιρίδης: 36°26'24"N   28°12'42"E

Πρόκειται για το 2ο Κουιντέτο Ξύλινων Πνευστών γραμμένο και αυτό για το σύνολο «Αίολος». Τίτλος του έργου είναι οι γεωγραφικές συντεταγμένες της τοποθεσίας που πραγματοποιείται η πρώτη του εκτέλεση, το Αρχαίο Ωδείο Ρόδου. Η αφήγηση αποτελεί συρραφή αποσπασμάτων της Ραψωδίας κ της Οδύσσειας του Ομήρου και αναφορών στους Ανέμους από κείμενα της αρχαίας ελληνικής φιλολογίας.

Παναγιώτης Λιαρόπουλος: Βορέας Κελαδεινός

Ο Βορέας Κελαδεινός για κουιντέτο πνευστών είναι εμπνευσμένος από τη ραψωδία Ψ της Ιλιάδας όπου απαντάται η σημαντικότερη ίσως αναφορά στον καθοριστικό ρόλο των ανέμων στη ζωή των ανθρώπων. Ο Αχιλλέας επικαλείται τη συνδρομή του Ζεφύρου και του Βορέα για να ανάψουν με την πνοή τους τη νεκρική πυρά του Πατρόκλου. Την ικεσία του ήρωα μεταφέρει η Ίρις στα ανάκτορα του Ζεφύρου στη Θράκη, όπου συναντά και τους άλλους ανέμους συγκεντρωμένους σε κοινό συμπόσιο. Η ανταπόκριση των ανέμων είναι άμεση. Πετώντας με θεϊκή ορμή ο Ζέφυρος και ο Βορέας διώχνουν τα σύννεφα και φτάνουν στην Τροία, όπου ανάβουν την πυρά. Ο Όμηρος περιγράφει γλαφυρά το θυελλώδες ταξίδι τους και τη δραματική τους άφιξη στην Τροία.

Μηνάς Ι.: Αλεξιάδης  Πεντάνεμον

Το νέο έργο, Πεντάνεμον, αφιερωμένο στο κουιντέτο πνευστών “Αίολος” αποτελείται από πέντε δίλεπτα μέρη, τα οποία συνταιριάζονται με τα πέντε πνευστά όργανα και αντιστοιχίζονται σε  πέντε ανέμους: Ζέφυρος, Λεβάντες, Όστρια, Σιρόκος και Βοριάς.

O συνθέτης δημιουργεί  εδώ ένα ιδιαίτερο μουσικό ιδίωμα, με ετεροφωνικό (διατονικό και χρωματικό) μελωδικό υλικό, βασισμένο στην ελληνική  παραδοσιακή μουσική.