Cinemascope, η Τρύπα

Cinemascope,
από την ομάδα Blitz
Βios, 19/11

Η ιδέα του να παρακολουθείς μια παράσταση μέσα από ακουστικά ομολογώ πως με φόβισε. Τη θεώρησα αυτομάτως μοντερνιά. Κάτι που θα σε πάρει ακόμα πιο μακριά από την αμεσότητα, αυτό που κατά τη γνώμη μου λείπει πολύ από το θέατρο. Έκανα λάθος. Στο μπροστινό μέρος του Βios, που τώρα πια δεν λειτουργεί ως μπαρ αλλά ως χώρος παραστάσεων κ.ά., η παράσταση ξεκινά με τους θεατές να κοιτούν έξω στον δρόμο και ν' ακούν μια ηθοποιό που στέκεται στη μέση του να «μεταδίδει» την είδηση για το τέλος του κόσμου. Τη «δημοσιογράφο» διακόπτει μια φωνή από το πάνω μπαλκόνι. Κάποιος προπαγανδίζει κάτι. Μια φωνή μας καλεί να ξεχάσουμε τον κίνδυνο και να στραφούμε στον Χριστό, το μόνο ασφαλές πράγμα. Από τα ακουστικά ακούγονται η βουή του δρόμου, τα κορναρίσματα, οι περαστικοί σού κλείνουν τη θέα, κι εσύ, ο θεατής, μέσα από την τζαμαρία πραγματικά πιστεύεις πως παρακολουθείς κάτι αληθινό. Μέσα από τα ακουστικά σχεδόν κατάλαβα ακόμα και τον τρόμο που ίσως να αισθάνεται η ηθοποιός που ερμηνεύει κάτι από τη μέση του δρόμου. Οι φωνές του Μεσσία, ενός προσώπου που δεν βλέπεις (ίσως να είναι πραγματικά απεσταλμένος του Θεού), συναινούν ακόμα περισσότερο στο να πετύχει το πείραμα των blitz. Ο θεατής δεν ήρθε να δει θέατρο. Ήρθε να μπει σε μια κατάσταση. Να βιώσει, αν θέλετε, μέσω της τέχνης, μια άλλη πραγματικότητα. Μπαίνοντας στην κανονική αίθουσα που πρόκειται να παιχτεί το έργο, από τα ακουστικά παίρνεις οδηγίες. Πού να κάτσεις, τι να κάνεις όταν έχεις πρόβλημα και δεν ακούς κ.λπ. Από το μυαλό μου πέρασαν κάτι ταινίες επιστημονικής φαντασίας με ανθρώπους-πειραματόζωα που οδηγούνται σε κλουβιά υπνωτισμένοι. Σκέφτηκα πως ακόμα και αυτό μοιάζει να είναι υπολογισμένο, άλλη μια εικόνα για το τέλος του κόσμου. Καθόμαστε και μπροστά μας, αντί να έχουμε μια σκηνή, βλέπουμε τον πίσω δρόμο του Βios, μέσα από μια τζαμαρία. Όλα διαδραματίζονται στον δρόμο και στην κουζίνα, στο ισόγειο του απέναντι ξενοδοχείου. Εικόνες-σπαράγματα, λόγια ανακατεμένα, όλα μιλάνε για ένα υποθετικό τέλος του κόσμο, όλα όμως θυμίζουν απελπιστικά το σήμερα. Δεν έχει νόημα να περιγράψω τι βλέπει κανείς σε αυτή την παράσταση. Πιστεύω πως η αποσπασματικότητα των εικόνων και η λεπτότητα με την οποία είναι στημένη η παράσταση δύσκολα περιγράφονται στο χαρτί, ειδικά από κάποιον που δεν ξέρει θέατρο. Θέλω μόνο να γράψω πως συγκινήθηκα πολύ. Οι Blitz κατάφεραν να μιλήσουν για ένα δύσκολο θέμα με υπέροχο τρόπο. Απέδωσαν το τέλος του κόσμου (ήθελαν, βέβαια, να μιλήσουν για το σήμερα φαντάζομαι) με λεπτες εικόνες φτιαγμένες με φρεσκάδα, απαλλαγμένες από τα θεατρικά βαρίδια που αναγνωρίζει κανείς σε πολλές πειραματικές παραστάσεις. Είδα χιούμορ αληθινό, σπαρακτικές σκηνές που πέρναγαν μέσα από τα ακουστικά σαν μικρές λεπίδες, αλλά και μια νεανική τρυφερότητα (η σκηνή με τα φιλιά, αριστούργημα) εντελώς αναζωογονητική. Θαύμασα τους ηθοποιούς που έπαιζαν εκπληκτικά (η Αγγελική Παπούλια ως υπάλληλος στατιστικής υπηρεσίας ήταν απλώς μοναδική, όπως πάντα), πίστευαν πραγματικά σε αυτό που έκαναν. Η ιδέα να παιχτεί αυτό στον δρόμο γεννά δεκάδες καινούργιες εικόνες στον θεατή αλλά και στους ηθοποιούς σε κάθε παράσταση. Το βράδυ που πήγα, δύο ένοικοι από το απέναντι ξενοδοχείο βγήκαν στο μπαλκόνι τους, έσβησαν τα φώτα και είδαν την παράσταση. Οι πεζοί κοιτάνε παράξενα τους ηθοποιούς και σχεδόν τρομάζουν από την εικόνα εκατό ατόμων να κάθονται σε μια βιτρίνα. Στο τέλος της παράστασης, τη στιγμή που μια ηθοποιός σέρνει ένα σκυλάκι και φωνάζει «νιώθω τόσο θυμωμένη, τόσο λυπημένη, γαμώτο» (όλα τα φώτα έχουν σβήσει, πραγματικά θα μπορούσε να πιστέψει κανείς πως αυτή είναι μια πραγματική στιγμή) ένα περιπολικό διασχίζει τον πεζόδρομο και σταματάει στην άκρη του δρόμου, περιμένοντας να δει πού θα καταλήξει η μάλλον τρελή γυναίκα. Πιο ζωντανό θέατρο από αυτό δεν υπάρχει. Παρακολουθώντας την ομάδα Blitz, αισθάνεται κανείς τη θετική ενέργεια ανθρώπων που έχουν κοινό όραμα, που έχουν κάτι καινούργιο να πουν. Και δεν είναι αλήθεια ότι οι νέοι δεν είναι ικανοί για ποιητικές εικόνες. Το Cinemascope είναι γεμάτο. Δέκα μπράβο.

Μιχάλης Μιχαήλ

Η Τρύπα
Περίπατος σε 16 μουσεία της Αθήνας
26/11

Το κινηματογραφικό φεστιβάλ Nύχτες Πρεμιέρας Conn-x συνεχίζει τα αφιερώματά του στην «Τρύπα», που ήταν και το μεγάλο φετινό θέμα του θεσμού. Μετά τις κινηματογραφικές αναφορές και την έκθεση φωτογραφίας που είδαμε τον Σεπτέμβριο με αυτό το πολύ πρωτότυπο θέμα, αυτήν τη φορά το δραστήριο φεστιβάλ πήγε ένα βήμα παραπέρα την έννοια της τρύπας, προβάλλοντας σχετικά εκθέματα μέσα από ένα μουσειακό περίπατο σε δεκαέξι μουσεία της Αθήνα. Τα εγκαίνια της έκθεσης έγιναν την Παρασκευή 26/11 στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, όπου μίλησε για την Τρύπα ο καλλιτεχνικός διευθυντής του φεστιβάλ, Ορέστης Ανδρεαδάκης. Παρούσα ήταν και η κ. Μαρία Μπόμπολα, πρόεδρος της Κινηματογραφικής Εταιρείας Αθηνών. Εκεί έγινε μια περιήγηση σε κάποια από τα πιο σημαντικά εκθέματα του μουσείου που είχαν σχέση με τις τρύπες, όπως για παράδειγμα ο χάλκινος Δίας του Αρτεμισίου (460 π.Χ.), που η απουσία των ματιών του δημιουργούν δύο τρύπες που κατά καιρούς καλύπτονταν με διάφορα υλικά, ή ένας μυκηναϊκός πέλεκυς, που συντέλεσε στη δημιουργία μιας νοητής τρύπας στον χρόνο, ενώνοντας 2 ανθρώπους που τους χώριζαν εκατοντάδες χρόνια. H αναζήτηση της «τρύπας», μετά το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, συνεχίστηκε στο Μουσείο Μπενάκη, στη Βασιλίσσης Σοφίας, όπου ενημερωθήκαμε για τις τρύπες που άνοιξαν τα πυρά των Μαυρομιχάληδων στο σώμα του Ιωάννη Καποδίστρια. Αφορμή γι' αυτό στάθηκε ο πίνακας του Διονύσιου Τσόκου «Η δολοφονία του Καποδίστρια». Έπειτα, σειρά είχε το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, με κυκλαδικά βιολόσχημα ειδώλια που τρυπήθηκαν, και ύστερα πήγαμε στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο για την αποκάλυψη του θέματος της «Τρύπας του θανάτου». Εκεί είδαμε τα τρυπήματα από τη Σταύρωση του Χριστού, την κάθοδο και την ανάσταση, το πάθος, μέσα από μια προσέγγιση διαφορετική από αυτές που έχουμε συνηθίσει ως τώρα. Ο επίλογος της δημοσιογραφικής παρουσίασης του μουσειακού περιπάτου έγινε στον χώρο του Μουσείου της Ακρόπολης, όπου πραγματοποιήθηκε και μια εποικοδομητική συζήτηση με θέμα την Ακρόπολη, όπου δημοσιογράφοι, υπεύθυνοι του μουσείου και συντελεστές του φεστιβάλ μοιράστηκαν τις απόψεις τους για το μέλλον της σύγχρονης μουσειολογίας.

Θοδωρής Κανελλόπουλος