Κριστόφ Βαρλικόφσκι, (A)pollonia

Ως φαν του «τρομερού παιδιού του ευρωπαϊκού θεάτρου» (sic), πήγα με τρομερή διάθεση να δω την ωδή του στην ανθρωποθυσία, ενθουσιασμένος με το πολυσυλλεκτικό κολάζ των κειμένων της παράστασης. Η αισχυλική Ορέστεια, η Άλκηστη του Ευριπίδη, οι επικές Ευμενίδες του Τζόναθαν Λίτελ, η Ελίζαμπεθ Κοστέλο του νομπελίστα Τζ.Μ. Κούτσι, το Ταχυδρομείο του επίσης νομπελίστα Iνδού ποιητή Ραμπιντρανάθ Ταγκόρ και, τέλος, η Αpollonia της Xάνα Κραλ για την εθνική ηρωίδα της Πολωνίας ονόματι Απολλωνία Μαχζύνσκα, η οποία θυσιάστηκε προκειμένου να σώσει είκοσι πέντε Πολωνοεβραίους κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο (το όνομα Απολλωνία δινόταν κατά κόρον τον 19^ο αιώνα ως εύηχος φόρος τιμής στο πολωνικό έθνος, που τότε βρισκόταν υπό ρωσική κατοχή).

Σύμφωνη με το εικαστικό παρελθόν της -βλέπε το Λεωφορείο με την ανεπανάληπτη Ιζαμπέλ Υπέρ-, η κατά Βαρλικόφσκι οπτική έστησε στη σκηνή τα αγαπημένα της διάφανα, ηδονοβλεπτικά κοντέινερ, μέσα στα οποία τοποθέτησε μέρος της δράσης. Στις γιγαντοοθόνες, στην «πλάτη» της σκηνής, χρησιμοποίησε, όπως σε φιλμ του Δόγματος 95, έναν καμεραμάν για να ζουμάρει στο συγκλονιστικό, άφατο βούρκωμα της Κλυταιμνήστρας, προτού εκείνη θυσιάσει τον Αγαμέμνονα και μεταμορφωθεί εν συνεχεία σε εξωπραγματική μαινάδα, με τη διαταραγμένη φωνή της να σκίζει τ’ αυτιά μας στην αίθουσα, στ’ απόκοσμα ντεσιμπέλ της Λίντα Μπλερ στον «Εξορκιστή».

Στον ιδιόρρυθμο επί σκηνής μικρόκοσμό του, όπου για ένα τετράωρο η ελληνική μυθολογία συναντούσε την ευρωπαϊκή ιστορία, με τη μνήμη του Ολοκαυτώματος να προθερμαίνει την τελική θυσία της εγκύου Απολλωνίας, ο ιδιοφυής σκηνοθέτης οραματίστηκε την Ιφιγένεια εν Αυλίδι ως ατίθαση λολίτα. Τοποθέτησε τον Ορέστη ως οικοδεσπότη βραδινού talk show, την Αθηνά ως βίζιτα, βγαλμένη από τις βιτρίνες της κόκκινης συνοικίας του Άμστερνταμ, να συνομιλεί στο skype με τον Απόλλωνα βουτηγμένο στο χρυσό glitter και την ομόφυλη ηδυπάθεια, την Άλκηστη να διασκεδάζει τις κτηνοβατικές φαντασιώσεις της με τα δελφίνια, τον Ηρακλή να εμφανίζεται ως διαταραγμένη ρεπλίκα του Τζον Γουέιν σε σπαγγέτι γουέστερν με καουμπόικο, πολωνικό αξάν, και τον Αγαμέμνονα σε πολεμοχαρές ντελίριο αλά Συνταγματάρχης Κουρτς στο Αποκάλυψη Τώρα να διακηρύσσει ότι «ο πόλεμος και ο προστάτης είναι τα δύο θεία δώρα στον άντρα, για να τον αποζημιώσει που δεν τον έκανε γυναίκα».

Μέσα σε όλα αυτά, η τραγουδίστρια/ηθοποιός/σκηνοθέτις Renate Jett παρενέβαινε άλλοτε στη λήξη, άλλοτε παράλληλα με την πλοκή κάθε θυσιαστήριου επεισοδίου ως μια light φωτοκόπια της Julie Cruise στις επικές, σινεφίλ συνεργασίες των Άντζελο Μπανταλαμέντι και Ντέιβιντ Λιντς.

Στο τέλος, η αοιδός, ως εναλλακτική κορυφαία του βαρλικόφσκειου χορού, θα συγκεντρώσει άπαντες τους ήρωες στο ένα κοντέινερ με τα σουηδικά έπιπλα, όπου η κάθαρση εμφανίζεται στην τυποποιημένη συσκευασία μιας ξενέρωτης συναυλίας με happy end.

Είναι γνωστό πως ο Βαρλικόφσκι αγαπάει το θέατρο, τη φιλοσοφία, τον Mπωντλαίρ, όσο και το σινεμά, αλλά η χαοτική παράθεση τόσων διαφορετικών κειμένων, συνοδεία των υπερβολικών μουσικών ενσταντανέ που οδήγησαν στην μπενχουρική διάρκεια της παράστασης, σε έβγαζε στο τέλος από την αίθουσα με ανάμεικτα συναισθήματα.

Κι εκτός από την κούραση, εξαιτίας του πλατειασμού της αφήγησης και του τσουνάμι των βιβλιογραφικών αναφορών, παρά το αριστοτεχνικό παίξιμο των ηθοποιών (το πρώτο μέρος κύλησε βασανιστικά αργά), η (Α)pollonia μού δημιούργησε την αίσθηση της προσωπικής μου θυσίας σε μια στυφή, ροκ περφόρμανς, με πρωταγωνιστές των Οίκο των Ατρειδών και μια άγνωστη προς εμέ Πολωνέζα με αρχαιοελληνικό όνομα, αλλά με ξεκάθαρες, shock value, προθέσεις. Λυπάμαι, αγαπητέ μου κύριε Βαρλικόφσκι, αλλά θα παραμείνω στον ενθουσιασμό που μου προκάλεσαν οι προηγούμενες θεατρικές επισκέψεις σας στην Αθήνα.