Ο Καστελούτσι συγκλονίζει στην Ελευσίνα

«Τους τελουμένους ού μαθείν τι δειν αλλά παθείν και διατεθήναι», έγραφε ο Αριστοτέλης για τα Ελευσίνια Μυστήρια και, όπως πολύ σωστά ανέφερε ο γενικός καλλιτεχνικός διευθυντής της Ελευσίνας ως πολιτιστικής πρωτεύουσας της Ευρώπης για το 2023, Μιχαήλ Μαρμαρινός στη συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε, «χρειάζεται σεβασμός στη σιωπή ώστε να προχωρήσει μέσα μας αυτή η εμπειρία». Και είναι αλήθεια ότι για αρκετή ώρα μετά αν με ρωτούσες τι είδα, δεν θα μπορούσα να αρθρώσω λέξη, θα ήταν όμως «αμαρτία» να μην επικοινωνήσει κανείς έστω εκ των υστέρων κάτι από τον πλούτο και το βάθος των συναισθημάτων αλλά και των ερεθισμάτων που προξένησε στους παρευρισκόμενους η έξοχη στη σύλληψή της, κατανυκτική όσο και εικονοκλαστική παράσταση «Ma» του Ιταλοέλληνα, κατά δήλωσή του, Romeo Castellucci, η οποία διεξάγεται αυτές τις μέρες στον αρχαιολογικό χώρο της Ελευσίνας. 

Μια συνταρακτική αλληγορία πάνω στη γέννηση, τη μήτρα, τη μητρότητα, τη ζωή και τον θάνατο με πρωταγωνιστή έναν πραγματικό μητροκτόνο που έχει αποφυλακιστεί (τον Filippo Addamo, τον μόνο άντρα ηθοποιό σε μια παράσταση όπου κυριαρχεί το γυναικείο σώμα ως ενότητα και πολλαπλότητα μαζί), την οποία «κυοφορούσε» χρόνια τώρα ο δημιουργός της και που πέρασε από χίλια κύματα προτού υλοποιηθεί, μια πραγματική μυσταγωγία με εντελώς διαφορετικό ύφος και περιεχόμενο από το «Bros» που είδαμε πέρσι στη Στέγη. 

Φωτ.: Γιάννης Κουσκούτης

Χωρίς λόγια αλλά με ένα υποβλητικό ηχητικό φόντο (του Demetrio Castellucci), τις θαυμάσιες χορογραφίες της Gloria Dorliguzzo, εμπνευσμένα σκηνικά και κοστούμια και υψηλής αισθητικής κινηματογραφικές εικόνες που παραπέμπουν κάποιες στιγμές σε ταινίες του Παζολίνι (παζολινική φαντάζει άλλωστε και η φιγούρα του Addamo), το «Ma» δεν είναι καν μια παράσταση με τη συμβατική έννοια του όρου αφού εξελίσσεται σε διάφορα σημεία του αρχαιολογικού χώρου τον οποίο καλείται ο θεατής να περιηγηθεί, μαζί με το καστ, ώσπου καταλήγει στο Πλουτώνιο, τις λεγόμενες Πύλες του Άδη. Τότε εμφανίζεται ο πρωταγωνιστής βεβηλώνοντας, τρόπον τινά, την αρχική λατρεία η οποία απαγόρευε την είσοδο σε φονιάδες και ειδικά σε μητροκτόνους, επανενεργοποιώντας όμως ταυτόχρονα, μέσω της φαινομενικά σκανδαλώδους αυτής πράξης, τον ιερό χώρο με την προσδοκία μιας συγχώρεσης, μιας συμφιλίωσης, μια αποκατάστασης, η απόδοση της οποίας παραμένει μετέωρη.

Φωτ.: Γιάννης Κουσκούτης

Εκεί, μπροστά σε μια απομίμηση του χρυσοποίκιλτου τέμπλου που αναπαριστά τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου των Σιμόνε Μαρτίνι και Λίπο Μέμι (1333), σκηνικό που μοιάζει να συνδιαλέγεται με την αρχαία λατρεία της Δήμητρας και της Περσεφόνης ακριβώς όπως η διάδοχη αυτών Παναγία η Μεσοσπορίτισσα, το ναΰδριο της οποίας δεσπόζει πάνω στον βράχο, «επιστρέφει» στη γη το μητρικό γάλα που του έχει παραδοθεί μέσα σε έναν γυάλινο σωλήνα και γονατιστός μπροστά στη Μαντόνα, σαν άλλος αρχάγγελος Γαβριήλ, κρατώντας ένα ξερόκλαδο στο χέρι, ο σύγχρονος αυτός Ορέστης δεν προσκομίζει κάποιο χαρμόσυνο νέο αλλά αιτείται ταπεινά το έλεός της. Το έλεος της δικής του μητέρας αλλά και της ίδιας της Μητέρας Γης, συμβολικά, που δοκιμάζεται σκληρά στις μέρες μας από την ίδια την «κορωνίδα της δημιουργίας», τον άνθρωπο, όπως μας υπενθύμιζαν τα πυροσβεστικά αεροπλάνα που πετούσαν στον ορίζοντα στη διάρκεια της παράστασης κατευθυνόμενα στην παρακείμενη αεροπορική βάση.

ΘΕΑΤΡΟ

Ρομέο Καστελούτσι: «Το θέατρο είναι για να σε προβληματίζει, όχι για να σε λυτρώνει»

12.09.2022