Μια βραδιά με τον πειρατή της σύγχρονης τέχνης Mark Leckey στην Αθήνα

'Σε ένα από τα πιο ήσυχα σημεία της οδού Μαυρομιχάλη συγκεντρώθηκε πλήθος κόσμου το βράδυ της Παρασκευής. Και όχι τυχαία επειδή ένας από τους πιο σημαντικούς Βρετανούς εικαστικούς της γενιάς του, ο Mark Leckey βρέθηκε στον μικρό χώρο του 3 137 για να μιλήσει για τη δουλειά του. Ήταν καλεσμένος του Raed Yassin, του πρώτου επιμελητή του προγράμματος Critical Practices που διοργανώνει το Onassis Air.

Για όσους δεν γνωρίζουν τον Leckey, είχε κερδίσει το βραβείο Turner το 2008 με το βίντεο «Ιndustrial Light and Magic». Κυρίως είναι γνωστός από τα βίντεο του όπως το θρυλικό πια «Fiorucci made me Hardcore» που έφτιαξε το 1999, ίσως ένα από τα πιο επιδραστικά έργα για τη μουσική και τις τέχνες του 21ου αιώνα. Είναι μια σύντομη και καταλυτική ιστορία του βρετανικού clubbing από τα '70s μέχρι τα '90s. Σε αυτό μάζεψε αρχειακό υλικό από βιντεοκασέτες με στιγμιότυπα που γυρίστηκαν στα διάφορα κλαμπ ή καζίνο του βρετανικού Βορρά όπου η νεολαία χόρευε northern soul στα '70s, ντίσκο στα '80s και αργότερα rave. Διηγείται πώς μάζεψε το υλικό σε μια εποχή που δεν ήταν τόσο διαδεδομένο το Διαδίκτυο και έπρεπε να στέλνει γράμματα με τον κλασικό τρόπο, δηλαδή με το ταχυδρομείο.

Μας περιγράφει ότι η συγκεκριμένη δουλειά του βγήκε μετά από μια περίοδο απογοήτευσης. Το 1990 παράτησε τις σπουδές του στα εικαστικά επειδή ένοιωθε ότι δεν είχε την πνευματική ικανότητα να φτιάξει τέχνη. Δεν αισθανόταν καλλιτέχνης αρκετά και αποφάσισε να ασχοληθεί με τα μουσικά βίντεο και γι' αυτό το λόγο πήγε στην Αμερική. Το χαρακτηρίζει σαν την τελευταία σκηνή από τη Λάμψη του Κιούμπρικ, με τη φωτογραφία. Δεν έχει γνωρίσει κανέναν από το βίντεο και ελπίζει να μην είναι νευριασμένοι που τους χρησιμοποίησε. 

Fiorucci made me Hardcore

Το έργο του μιλάει για το παρελθόν και τα φαντάσματα που τον έχουν στοιχειώσει κατά τη διάρκεια της παιδικής και εφηβικής του ηλικίας. Είναι νοσταλγικό, μια καταγραφή μιας εποχής που έχει περάσει. Και είναι εντελώς αυτοβιογραφικό και βαθιά προσωπικό, σαν να επιχειρεί ένα είδος εξορκισμού. Μια συναυλία των Joy Division που τον είχε στιγματίσει στα '80s και κατάφερε να βρει βιντεοσκοπημένο υλικό μετά από χρόνια, κάνοντας τον να αναρωτηθεί αν μπορεί να αναγνωρίσει τη φωνή του ανάμεσα στο κοινό. Ή για το ξωτικό που είδε στη γέφυρα όπου σύχναζε όταν ήταν 9 χρονών, με την αδερφή του, και είναι η βασική έμπνευση, όπως μας εξομολογείται πίσω από την τεράστια multimedia εγκατάσταση που παρουσιάζει στην Tate Britain με τίτλο «O' Magic Power of Bleakness». Η έκθεση πιάνει όλο τον ισόγειο χώρο του μουσείου και έχει αναπαραστήσει ένα κομμάτι της μεγάλης γέφυρας των παιδικών του χρόνων στο Λίβερπουλ, δείχνοντας νεαρούς που είναι ντυμένοι με ένα είδος «medieval sportswear», αθλητικά ρούχα –συγκεκριμένα adidas– από την κορφή μέχρι τα νύχια και θυμίζουν ιππότες με πανοπλίες. Μοιάζουν με κουκουλοφόρους και οι συγκεκριμένες αθλητικές μάσκες που φοράνε είχαν προκαλέσει παράκρουση στη Βρετανία, όπως και στην Ελλάδα. Ήρθε στην Αθήνα σε μια από τις καλύτερες στιγμές της καριέρας του και είναι ευτύχημα που βρέθηκε.

Φωτο: Ελπίδα Φραγκεσκίδου

Ο 55χρονος Leckey, σαν φιγούρα με αυτό το εξωφρενικό στυλ και το μαργαριταρένιο σκουλαρίκι στο δεξί αυτί του (ή μήπως είναι το αριστερό;), όντως θυμίζει πειρατή, όπως γράφουν στην Guardian. Μοιάζει επίσης να έχει ξεπηδήσει από τον αιώνα του Σαίξπηρ. To 3 137, ένας αυτοδιαχειριζόμενος χώρος που ανήκει σε 3 καλλιτέχνες που εκτός από το εργαστήριο τους καμιά φορά φιλοξενεί συζητήσεις, προβολές, κ.λπ., γεμίζει ασφυχτικά και για όποιον ήρθε αργά δεν υπάρχει χώρος να καθίσει έτσι καμιά 50αριά άτομα μένουν και ακούνε την ομιλία απ' έξω. Το ίδιο συμβαίνει και στο χεβιματαλάδικο συνοικιακό μπαρ, ένα απρόσμενο μέρος που μας δίνει ραντεβού για χαλαρή κουβέντα μετά τη διάλεξη, σαν ένα είδος after party. Τι χαλαρή κουβέντα να κάνει κι αυτός, ο κόσμος κάνει ουρές στην είσοδο για να μπει μέσα ενώ δεν έχει φτάσει ο ίδιος ακόμη.

Νωρίτερα, κατά τη διάρκεια της ομιλίας του, τα λόγια του αναμειγνύονται με περίεργους ήχους, άλλες φορές από τα αυτοκίνητα και τα μηχανάκια που περνάνε ή άγνωστο από πού, που τον κάνουν συχνά να κάνει απορημένες γκριμάτσες του στυλ «τι συμβαίνει εδώ πέρα;». Είναι χαρισματικός και αρκετά χαλαρός τύπος. Θυμάται ότι την πρώτη φορά που έδειξε το «Fiorucci made me Hardcore» όλοι τον χτυπούσαν στην πλάτη και του έδιναν συγχαρητήρια και όταν παρουσίασε το δεύτερο του έργο, πολύ πριν πάρει το βραβείο, δεν ασχολήθηκε κανείς. «Οπότε μην κάνετε τίποτα τόσο καλό στην πρώτη σας προσπάθεια. Φυλάξτε το για αργότερα» λέει και το κοινό ξεσπάει στα γέλια.

Φωτο: Ελπίδα Φραγκεσκίδου