Romeo Castellucci

Το σκηνικό, ορατό και πριν αρχίσει η παράσταση, ένα τυπικό σαλόνι διαμερίσματος (καναπές, τηλεόραση, φυτό, τραπέζι, κρεβάτι, όλα λευκά) και στο βάθος μια γιγαντιαία εικόνα του Ιησού όπως τον ζωγράφισε ο αναγεννησιακός ζωγράφος Antonello da Messina. Ο Ιησούς κοιτάει κατάματα το κοινό καθόλη τη διάρκεια του έργου. Χαμηλώνουν τα φώτα, το προσωπικό του θεάτρου μεταφέρει υποβασταζόμενο τον ηθοποιό που θα υποδυθεί τον ηλικιωμένο πατέρα. Η σκηνή λούζεται με ένα κατάλευκο, νοσοκομειακό φως.

Ένας γιος έρχεται στο διαμέρισμα του πατέρα, μια καθημερινή επίσκεψη ρουτίνας. Όσο ετοιμάζει τα φάρμακα του πατέρα, διαπιστώνει πως ο ηλικιωμένος δεν μπορεί να ελέγξει την ακράτειά του και αφοδεύει πάνω στον καναπέ. Αρχίζει να τον καθαρίζει, ο γέρος κλαίει και απολογείται, ο γιος τον καθησυχάζει. Μόλις τον καθαρίζει, ο γέρος το ξανακάνει, ο γιος τον καθαρίζει, ο γέρος το ξανακάνει. Το θέαμα είναι τραγικό. Ο πανικός του ηλικιωμένου μπροστά στην απόλυτη εξαθλίωση του σώματός του συναντά το χρέος του γιου να είναι αντάξιος των γονιών του. Το χαμηλότερο στάδιο της ανθρώπινης ύπαρξης πριν από τον θάνατο. Αυτό που τελικά απομένει από μια ζωή, οι τελευταίες μέρες. Πόσες φορές έχουμε ακούσει τη φράση: «Θέλω να πεθάνω αξιοπρεπής, δεν θέλω να βασανίσω τα παιδιά μου και τους γύρω μου»;

Ο συλλογισμός του σκηνοθέτη είναι ξεκάθαρος: αν είμαστε φτιαγμένοι όπως ο Θεός, τότε γιατί λιώνουμε κάτω απ’ το χώμα και γινόμαστε ένα με τα σκουλήκια; Στη συνέχεια, και ενώ ο γέρος απομένει μόνος, να κλαίει μέσα σε μια λίμνη κοπράνων, η σκηνή αδειάζει, φωτίζεται ο Ιησούς, δέκα παιδιά έρχονται στη σκηνή κι αρχίζουν να ρίχνουν χειροβομβίδες στην εικόνα του Ιησού. Το ατάραχο και γαλήνιο βλέμμα δεν πτοείται από τις βολές. Τα παιδιά τελειώνουν και φεύγουν. Η εικόνα του Ιησού καταστρέφεται από μέσα, από δύο αναβάτες που σκαρφαλώνουν στη σκαλωσιά που τη στηρίζει. Τη σκίζουν και τη ραντίζουν μ’ ένα υγρό που μοιάζει με κόπρανα. Η εικόνα πέφτει, παραμένει μια φωτεινή επιγραφή που λέει «You are my shepherd». Δίπλα στο are ένα σβησμένο not. Κάπως έτσι καταρρίπτεται (ή μήπως όχι) η ύπαρξη του Θεού από τον Καστελούτσι.

Σίγουρα, το έργο το οποίο επέλεξε να μας παρουσιάσει φέτος στο Φεστιβάλ Αθηνών ο μεγάλος σκηνοθέτης δεν έχει τη δύναμη της τριλογίας του Δάντη που είδαμε πέρσι. Παρ’ όλα αυτά, ήταν -κατά την άποψή μου- το έργο ενός σοβαρού καλλιτέχνη, που σαφέστατα δεν σε αφήνει ανεπηρέαστο. Αισθάνθηκα λίγο άβολα με την τάση του να θέλει να μου επιβάλει μια πολύ συγκεκριμένη άποψη για τον Θεό με αυτό το «You are not my shepherd». Πιστεύω πως τα έργα τέχνης θα έπρεπε να ξεπερνούν το προφανές, αλλά συνολικά είδα μια δυνατή χειρονομία, κάτι που λείπει συνήθως απ’ το ελληνικό θέατρο. Λυπήθηκα ειλικρινά για τ’ αρνητικά σχόλια που άκουγα απ’ τον κόσμο να λέει με ευκολία βγαίνοντας από το θέατρο.