Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο

Το έργο του Μαρσέλ Προυστ ανεβαίνει στην ιστορική διασκευή του Χάρολντ Πίντερ, στο Θέατρο Σημείο από το Σάββατο 25 Φεβρουαρίου.

Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα – ωκεανό 3000 σελίδων, κολοφώνα του κοσμοπολίτικου μοντερνισμού. Έργο ζωής για τον Προυστ, το «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο» διαδραματίζεται σε ελάχιστους τόπους όπως το Παρίσι, το Μπαλμπέκ, η Βενετία, το Κομπραί.

Το έργο υπάρχει, αναπνέει και υφίσταται εξαιτίας της ανθρώπινης φαντασίας χωρίς όριο, όπως θρέφεται από τη μνήμη. Η Μπέλ Επόκ του Προυστ, σηματοδοτεί τεράστιες αλλαγές, σε κοινωνικό όσο και τεχνολογικό επίπεδο. Διαχωρισμός πολιτείας- εκκλησίας, επιδημίες χολέρας, φυματίωσης, τύφου, κοκαΐνη, όπιο, πορνεία και σύφιλη, ευημερία, πρώτος παγκόσμιος πόλεμος. Τραίνα, ποδήλατα, λεωφορεία, αεροπλάνα, τηλεπικοινωνίες. Από τις πρώτες λέξεις η παράσταση είναι ένα συμβόλαιο με τον θεατή, μια τεράστια κατάδυση στους χρόνους πριν τον πολιτισμό, εκεί που το εγώ σβήνεται από το σύμπαν.

Η ιστορία του σεναρίου

Ο νομπελίστας Χάρολντ Πίντερ, ανέλαβε το 1972 να διασκευάσει για τον κινηματογράφο το magnum opus του Μαρσέλ Προυστ «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο». Το σχέδιο του σκηνοθέτη Joseph Losey να το γυρίσει σε ταινία μπορεί να μην υλοποιήθηκε ποτέ, αλλά ο καρπός της εργασίας του Πίντερ, το Σενάριο Προυστ, αποδεικνύει την εκλεκτική συγγένεια των δύο συγγραφέων: η εμμονή με τους λαβυρίνθους της μνήμης και τον τρόπο που ορίζουν την προσωπικότητα του ατόμου, το ασυνείδητο ως πεδίο μάχης για τα παιχνίδια εξουσίας αρσενικού-θηλυκού, ο υποδόριος σαδισμός της αντρικής φιλίας, είναι όλα κοινοί τους τόποι.

Η μεγάλη τους διαφορά έγκειται στην οικονομία. Ο Πίντερ μεταμορφώνει τον κατακλυσμιαίο λόγο του Προυστ σε ένα λυρικό κολάζ από αυτόνομες αναμνήσεις, που κινούνται μουσικά στο χώρο, άλλοτε σε ρυθμούς μανιασμένου αντάντε, άλλοτε σε τρυφερό αντάτζιο, δημιουργώντας συγκλονιστικές εικόνες, ζωντανούς πίνακες που περιδινούνται ατέρμονα μέσα στο χρόνο της ανθρώπινης ζωής. Η αναπάντεχη συνεύρεση του Πίντερ με τον Προυστ αναδεικνύει το παράδοξο της σκέψης, ότι αυτό που όσο το ζεις σε καταρρακώνει ως ψέμα, όταν το επισκέπτεσαι ξανά χρόνια μετά, σε φωτίζει με την αποκαλυπτική αλήθεια του.

Η παράσταση είναι αυστηρώς ακατάλληλη για ανηλίκους.