«Αυτός, το Ξόδι και το Παντελόνι του»: Το έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη στη σκηνή του θεάτρου Σταθμός

Σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη.

The LiFO team, 30.5.2022 | 18:58

Με αφορμή το φετινό έτος Ιάκωβου Καμπανέλλη, ο δημοφιλής ηθοποιός Χρήστος Χατζηπαναγιώτης κι ο ηθοποιός και σκηνοθέτης, γνωστός μεταξύ άλλων και για τη θητεία του στο νεοελληνικό έργο, Μάνος Καρατζογιάννης παρουσιάζουν το μονόπρακτο του «Αυτός και το παντελόνι του», που ανέβηκε το Μάιο του 2018 στη σκηνή του Θεάτρου Σταθμός, μαζί με τον «Επικήδειο» του ίδιου συγγραφέα σε ενιαία παράσταση με τον γενικό τίτλο «Αυτός, το Ξόδι και το Παντελόνι του».

Η τόσο αστεία όσο και συγκινητική παράσταση – φόρος τιμής στον πατριάρχη του νεοελληνικού θεάτρου - που θα περιοδεύσει το καλοκαίρι σε όλη την Ελλάδα από την εταιρεία Όψεις Πολιτισμού, θα λάβει χώρα τον ερχόμενο Αύγουστο και στον Πύργο Μπαζαίου στη Νάξο, γενέτειρα του Ιάκωβου Καμπανέλλη.

«Αυτός, το Ξόδι και το Παντελόνι του» του Ιάκωβου Καμπανέλλη στη σκηνή του θεάτρου Σταθμός

Σημείωμα σκηνοθέτη:

Ο Χρήστος Χατζηπαναγιώτης μόνος του σκηνή. Ξανά. Γίνεται «Αυτός».

Μιλά για το «Ξόδι» κάποιου άλλου και για το «Παντελόνι» του.

Στο πρώτο μέρος της παράστασης, μέσα από έναν σπαρταριστό «Επικήδειο» μας χαρίζει - για άλλη μια φορά - αβίαστα το γέλιο σατιρίζοντας τη ματαιοδοξία και τις μικρότητες της ανθρώπινης φύσης.

Στο δεύτερο μέρος, το δυσαναπλήρωτο κενό της μάνας γίνεται σπαρακτικός μονόλογος με μόνους ακροατές τα έπιπλα του σπιτιού του. Συγκατοικεί με τις φορτισμένες αναμνήσεις και τις φαντασιώσεις που του προκαλεί η αβάσταχτη μοναξιά. Η υποσυνείδητη ανάγκη του να «έχει έναν άνθρωπο» εκφράζεται, άλλοτε με υποδόριο χιούμορ κι άλλοτε με ακραιφνή ευαισθησία.

Άλλωστε, η πίκρα, η γεμάτη από μοναξιά μελαγχολία, το καυστικό χιούμορ, η αγάπη και η νοσταλγία αποτελούν χαρακτηριστικά γνωρίσματα όχι μόνο των συγκεκριμένων μονόπρακτων αλλά κι ολόκληρου του έργου του Ιάκωβου Καμπανέλλη που φέτος, εκατό χρόνια από τη γέννησή του, τιμάμε τη μνήμη του και την προσφορά του στο θέατρο, στον κινηματογράφο και τη λογοτεχνία μας.

Σημείωμα συγγραφέα:

Η αγάπη μου για τους μονολόγους είναι παλιά, από τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ’50, τότε που για πρώτη φορά είδα πως υπάρχουν και θεατρικά αυτής της μορφής. Ήταν και πάλι στο Θέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν. Έως τότε δεν ήξερα πως είναι δυνατόν να υπάρχει μονόπρακτο με ένα μόνο πρόσωπο επί σκηνής – κι όμως να μην είναι ένα. Ούτε θα μπορούσα να φανταστώ ότι είναι δυνατόν ένας ηθοποιός, όσο μάστορης κι αν είναι, να «μονολογεί» επί μισή ώρα επί σκηνής κι όμως να καθηλώνει τους θεατές.

Αυτός και το πανταλόνι του: Το 1957 – νομίζω την άνοιξη – ο Βασίλης Διαμαντόπουλος που ήδη είχε με πολύ μεγάλη επιτυχία παίξει μονολόγους σε πρόγραμμα του Θεάτρου Τέχνης, είχε μια τολμηρή ιδέα… να εμφανιστεί σ’ ένα πρόγραμμα αποτελούμενο όλο από μονολόγους.

Στον Επικήδειο, το άλλο πρόσωπο, αυτό που χωρίς να φαίνεται και να ακούγεται συνομιλεί με το επί σκηνής, με ενδιέφερε όσο και το επί σκηνής πρόσωπο που βλέπουμε και ακούμε. Χωρίς να είναι παρών, ο θεατής θα έπρεπε σιγά-σιγά να αρχίσει να τον φαντάζεται, να τον γνωρίζει, ακόμα και να μαντεύει και τις αντιδράσεις του. Αυτό φυσικά σημαίνει ότι πρώτος εγώ έπρεπε να ξέρω εξίσου καλά με τον επί σκηνής χαρακτήρα και τον αφανή συνομιλητή του. Ουσιαστικά δηλαδή πρόκειται για ένα διάλογο όπου αφαιρέθηκε ένας από τους δύο «λόγους». Για να αποκαλυφθούν και οι δύο μέσα από την οικονομία του ενός. Ποια η διαφορά; Τεράστια θα ’λεγα. Τόση που σαν συνήθη διάλογο αυτό το μονόπρακτο δε θα μού ’κανε κανένα κέφι να το γράψω.

Αυτή δα είναι και η μαγεία ενός μονολόγου, αυτή η μοναξιά του ενός προσώπου επί σκηνής, μοναξιά που ρευστοποιεί τα συγκεκριμένα του περίγυρου σε ύλη φαντασίας, ονείρου, σκέψης, δίνοντάς τους έτσι μιαν παραπανιστή σημασία και άπλα.

ΙΑΚΩΒΟΣ ΚΑΜΠΑΝΕΛΛΗΣ (Από το πρόγραμμα της παράστασης της Γλυκερίας Καλαϊτζή «Άντρες σε κρίση» τη σαιζόν 2004 – 2005 για το Θέατρο Αμαλία και την Πειραματική Σκηνή Τέχνης).