Mantras

Ο διακεκριμένος Βέλγος συνθέτης Βιμ Χέντερικς με την υψίφωνο και performer Δανάη Μπλέτσα παρουσιάζουν το έργο σύγχρονου μουσικού θέατρου Mantras, μία σύνθεση για σοπράνο και live electronics, στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, στις 5 Ιουλίου 2018, στο πλαίσιο του κύκλου Ημέρες Μουσικού Θεάτρου.

Η παγκόσμια πρεμιέρα του έργου έγινε σε μια sold out performance στο Φεστιβάλ Όπερας Operadagen Rotterdam το 2017, στο Maassilo, όπου προσκλήθηκε να το ερμηνεύσει και να το σκηνοθετήσει η Δανάη Μπλέτσα.

Στο έργο Mantras o Χέντερικς επέλεξε να μελοποιήσει ένα κείμενο σε φανταστική γλώσσα, δημιουργώντας τα δικά του μάντρας. Η υψίφωνος, ως ένα είδος σύγχρονης ιέρειας, βρίσκεται υπερυψωμένη σε ένα γιγαντιαίο φόρεμα, πάνω στο οποίο είναι σχεδιασμένο το γεωμετρικό σχήμα της Σρι Γιάντρα, μιας αφηρημένης έννοιας που χρησιμοποιείται στον βουδισμό ως οδηγός διαλογισμού και ανάπτυξης της συνειδητότητας, η οποία αποτέλεσε πηγή έμπνευσης του Χέντερικς στο εν λόγω έργο.

Η παρτιτούρα διαθέτει ανοιχτή φόρμα, επιτρέποντας στην υψίφωνο να συνδημιουργήσει το ακουστικό αποτέλεσμα. Το κέντρο της Σρι Γιάντρα (γνωστό ως σημείο μπίντου) είναι στην προκειμένη η ίδια η υψίφωνος, η οποία ξεκινάει να απαγγέλλει μουσικά ένα κείμενο σε φανταστική γλώσσα εν είδει χρησμού. Η ιέρεια περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό της και ανάλογα με το μάντρα που απαγγέλλει αναδεικνύει και μια διαφορετική πτυχή της ψυχικής της διάθεσης.

Η εικόνα έχει το δίπτυχο μπλεκόκκινο στο επίκεντρό της, πάντα σε σχέση με τον ανάλογο συμβολισμό της Σρι Γιάντρα (κόκκινο: πάθος, ενέργεια, δύναμη / μπλε: ειρήνη και ψυχική υγεία). Το συγκεκριμένο σχήμα, γνωστό αλλιώς και ως μάνταλα, έχει υπάρξει σημείο αναφοράς και για τον Καρλ Γιουνγκ, ο οποίος συμβούλευε τους ασθενείς του να προβούν σε αυτοσχέδια ζωγραφιά κάποιου μάνταλα ώστε να απελευθερώσει μια αυθόρμητη έκφραση του ασυνειδήτου τους. 

Το έργο ηλεκτρονικής μουσικής Shri Yantra (2009) λειτουργεί ως ιντερλούδιο ανάμεσα στα μάντρας (electronics: Γιόρριτ Ταμμίνγκα). Oι ήχοι των live electronics έχουν συντεθεί από ήχους ξύλου, πέτρας, νερού, θροΐσματος, ψιθύρων και θιβετιανών κυμβάλων.

Η δομή του έργου αυτού όπως και του Elusive time (2013), καθώς και η τοποθέτηση των ακουστικών εφέ στον χώρο, βασίζονται στη γεωμετρική φόρμα της Shri Yantra και στα τέσσερα στοιχεία της φύσης (νερό-κύκλος, φωτιά-τρίγωνο, αέρας-λωτός, γη-τετράγωνο). Η συνολική δραματουργία και η σκηνοθεσία αποσκοπούν στη δημιουργία μιας νέας οπτικοακουστικής εμπειρίας για τον ακροατή, ώστε αυτός να εκλάβει το έργο ως τελετουργία.